ହେନା ଫୁଲ

ହେନା ଫୁଲ
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ
ଜଗତ:	Plantae
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ:	Angiosperms
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ:	Eudicots
ଅଶ୍ରେଣୀକୃତ:	Asterids
ଗଣ:	Solanales
କୁଳ:	Solanaceae
ପ୍ରଜାତି:	Cestrum
ଜାତି:	C. nocturnum
ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ
	Cestrum nocturnum; L.

ହେନା ଫୁଲ (ଜୀବବିଜ୍ଞାନ ନାମ Cestrum nocturnum, ଈଂରାଜୀରେ night-blooming jasmine ବା night-blooming cestrum ଏବଂ ହିନ୍ଦୀରେ रातरानी) ସେଷ୍ଟ୍ରମ୍ ପ୍ରଜାତି ଓ ସୋଲେନେସିଆ ପରିବାରର ଏକ ଉଦ୍ଭିଦ । ଏହି ଫୁଲଗଛ ପଶ୍ଚିମ ଭାରତୀୟ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜର ସ୍ଥାନୀୟ ବୃକ୍ଷ କିନ୍ତୁ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ଏହା ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବେ ବଢ଼ିଥାଏ ।^[୧]

ଉଦ୍ଭିଦର ବର୍ଣ୍ଣନା

ହେନା ଫୁଲର ଗଛ ବୁଦାଳିଆ, ଚିରହରିତ୍ ଓ ଏହା ପ୍ରାୟ ୪ ମିଟର୍ (୧୩ ଫୁଟ୍) ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ିଥାଏ । ଏହାର ପତ୍ର ପତଳା, ୬-୨୦ ସେ.ମି. (୨.୪-୭.୯ ଇଞ୍ଚ୍) ଲମ୍ବା, ୨-୪.୫ ସେ.ମି. (୦.୭୯-୧.୭୭ ଇଞ୍ଚ୍) ଓସାରର ଏବଂ ଚିକ୍କଣିଆ । କାହାଳୀ ସଦୃଶ ପାଞ୍ଚଟି ପାଖୁଡ଼ାବିଶିଷ୍ଟ ଫୁଲଗୁଡ଼ିକ ଈଷତ୍ ସବୁଜ-ଶ୍ୱେତ ରଙ୍ଗର, ୨-୨.୫ ସେ.ମି. (୦.୭୯-୦.୯୮ ଇଞ୍ଚ୍) ଲମ୍ବା, ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଫୁଟିଥିବା ପାଖୁଡ଼ାର ଉପର ପାଖର ଗୋଲେଇ ବ୍ୟାସ ପ୍ରାୟ ୧୦-୧୩ ମି.ମି. (୦.୩୯-୦.୫୧ ଇଞ୍ଚ୍) । ଏହି ଫୁଲ ରାତିରେ ଫୁଟେ ଓ ଏକ ଅପୂର୍ବ ସୁଗନ୍ଧ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ ଯାହା ଆଖପାଖର ପରିବେଶକୁ ଚହଟାଇ ଦିଏ । ଏହି ଗଛର ଫଳ ବା କୋଳି ୧୦ ମି.ମି. (୦.୩୯ ଇଞ୍ଚ୍) ଲମ୍ବା, ୫ ମି.ମି. (୦.୨୦ ଇଞ୍ଚ୍) ବ୍ୟାସ ବିଶିଷ୍ଟ ଏବଂ ବାଇଗଣୀ କିମ୍ବା ସବୁଜ-ହଳଦିଆ ମିଶା ଧଳା ରଙ୍ଗର । ଆଉ ଏକ ପ୍ରଜାତିର ହେନା ଫଲର ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆ ହୋଇଥାଏ । କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହାର ପତ୍ର ଓ ଫଳ ବିଷାକ୍ତ ହୋଇପାରେ, କାରଣ ଏହାର ବିଷାକ୍ତତାକୁ ନେଇ ମିଶ୍ରିତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଓ ତଥ୍ୟ ମିଳିଛି ।^[୨]^[୩]

ରାତିରେ ଫୁଟୁଥିବା ହେନା ଫୁଲର ଅପୂର୍ବ ସୁଗନ୍ଧ ପାଇଁ ଉପ-କ୍ରାନ୍ତୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଭିନ୍ନ ଘର ଗମଳା, ଉଦ୍ୟାନ ଇତ୍ୟାଦିରେ ହେନା ଫୁଲ ଗଛ ରୋପଣ କରାଯାଇଥାଏ । ସାମାନ୍ୟରୁ ଆର୍ଦ୍ର ବାଲିମିଶା ଢିଲା (୬.୬-୭.୫ pH) ମାଟିରେ ଏହି ଗଛ ଭଲ ଭାବେ ବଢ଼ିଥାଏ ।

ରସାୟନିକ ଉପାଦାନ

ହେନା ଫୁଲର ଅର୍କ ବା ତେଲର ରସାୟନିକ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ – ୨୭% ଫିନାଇଲ୍ ଇଥାଇଲ୍ ଆଲ୍‍କହଲ୍, ୧୨% ବେଞ୍ଜାଇଲ୍ ଆଲ୍‍କହଲ୍, ୫.୬% ଐକୋସିନ୍, ୫.୬% ୟୁଗେନୋଲ୍, ୪.୪% ଏନ୍-ଟେଟ୍ରାକୋସିନ୍, ୩.୧% କ୍ୟାରିଓଫାଇଲିନ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍, ୨.୭% ୧-ହେକ୍ସାଡେକାନଲ୍, ୨.୪୫% ମିଥୋକ୍ସିୟୁଗେନୋଲ୍, ୨.୩୨% ବେଞ୍ଜାଲ୍‍ଡିହାଇଡ୍ ।^[୪] ହେନା ଫୁଲରୁ ଆଲ୍‍କହଲ୍ (ମଧୁମଦ୍ୟ) ବାହାର କରାଯାଇ ତାହାର ପରୀକ୍ଷଣରୁ ସେଥିରେ ସାଇଟୋଟକ୍ସିକ୍ ଷ୍ଟେରଏଡ୍ ଥିବା ଜଣା ପଡ଼ିଛି ।^[୫]

ଚିତ୍ର ଗ୍ୟାଲେରି

ରାତିରେ ଫୁଟୁଥିବା ହେନା ଫୁଲ
ଅଫୁଟା ହେନା ଫୁଲ
ହେନା ଫୁଲ
ଫୁଲରେ ଲଦି ହୋଇ ରହିଥିବା ହେନା ଫୁଲ ଗଛ
ଫ୍ଲୋରିଡ଼ାର ରକଲେଜ୍‍ଠାରେ ଲଗାଯାଇଥିବା ଏକ ହେନା ଫୁଲ ଗଛ
ହେନା ଫୁଲ
ନିକାରାଗୁଆ ଦେଶରେ ହେନାଫୁଲ ଗଛ

ଆଧାର

↑ Hortus Third Cornell University, Western Garden Book 2007 Ed
↑ Medicinal and Poisonous Plants of Southern and Eastern Africa – Watt & Breyer-Brandwijk (1962)
↑ Erowid Cestrum Vaults : Cestrum Health Concerns. Erowid.org (2008-08-27). Retrieved on 2011-07-10.
↑ Al-Reza, Int J Food Sci Tech 44:1176 2009 doi: 10.1111/j.1365-2621.2009.01939.x
↑ Wu, Evid Based CAM 1456786 2017 PMID 28250789 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/pmid/28250789/

ଆହୁରି ପଢ଼ନ୍ତୁ

Huxley, A., ed. (1990). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan.
Poisons Information Centre (Queensland): Cestrum nocturnum^{[permanent dead link]}
Floridata: Cestrum nocturnum

[1] Hortus Third Cornell University, Western Garden Book 2007 Ed

[2] Medicinal and Poisonous Plants of Southern and Eastern Africa – Watt & Breyer-Brandwijk (1962)

[3] Erowid Cestrum Vaults : Cestrum Health Concerns. Erowid.org (2008-08-27). Retrieved on 2011-07-10.

[4] Al-Reza, Int J Food Sci Tech 44:1176 2009 doi: 10.1111/j.1365-2621.2009.01939.x

[5] Wu, Evid Based CAM 1456786 2017 PMID 28250789 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/pmid/28250789/

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]