ହିପୋପୋଟାମସ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ

Common hippopotamus
A hippopotamus in Chobe National Park, Botswana
ବିଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ edit
ସାମ୍ରାଜ୍ୟ: ପ୍ରାଣୀ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ
ଗୋଷ୍ଠୀ: ବାଇଲାଟେରିଆ
ପର୍ବ: କୋର୍ଡାଟା
ମହାଶ୍ରେଣୀ: ଟେଟ୍ରାପୋଡା
ଗୋଷ୍ଠୀ: ମାମାଲିଆଫୋର୍ମ୍ସ
ଶ୍ରେଣୀ: ମାମାଲିଆ
Family: Hippopotamidae
Genus: Hippopotamus
ଜାତି: H. amphibius
ବାଇନୋମିଆଲ ନାମ
Hippopotamus amphibius
Range map of the African hippopotamus. Historic range is in red while current range is in green.

ସାଧାରଣ ହିପୋପୋଟାମସ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ The common hippopotamus (/ˌhɪpəˈpɒtəməs/ HIP-Ə-POT-Ə-məs;[୨]) ବା ହିପୋପୋଟାମସ ଆମ୍ଫିବିଅସ (Hippopotamus amphibius), ବା କେବଳ ହିପୋ (hippo) ଏକ ବିରାଟକାୟ ସାଧାରଣତଃ ଶାକାହାରୀ (herbivorous), ଚତୁସ୍ପଦ ସ୍ତନ୍ୟପାୟୀ ଓ ଅଙ୍ଗୁଲେଟ (ungulate) ପ୍ରାଣୀ ଯିଏ ସବ-ସାହାର ଆଫ୍ରିକାର (sub-Saharan Africa) ବାସକରେ । ବୈଜ୍ଞାନିକ ହିପୋପୋଟାମିଡି ପରିବାରର ଦୁଇଟି ପ୍ରଜାତି ((extant| species)) ମଧ୍ୟରୁ ଏହା ଗୋଟିଏ । (extant species) ଓ ଅନ୍ୟଟି ପିଗମି ହିପୋପୋଟାମସ (en:pygmy hippopotamus (Choeropsis liberiensis or Hexaprotodon liberiensis)। ପୂରାତନ ଗ୍ରୀକ ଭାଷାର ନ‌ଦୀ ଅଶ୍ୱ ବା ରିଭର ହର୍ସ ("river horse" (ἱπποπόταμος)) ଶବ୍ଦରୁ ଏହି ଶବ୍ଦଟି ଆସିଛି । ହାତୀ ଓ ରାଇନୋ ପରେ ଏହା ତୃତୀୟ ବିରାଟକାୟ ସ୍ଥଳଚର ପ୍ରାଣୀ (third-largest type of land mammal) ଓ ସବୁଠାରୁ ଓଜନ‌ଦାର ପ୍ରାଣୀ (artiodactyl) । ଘୁଷରୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ସ‌ହିତ ସାଦୃଶ୍ୟ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାଙ୍କର ସବୁଠାର ଅଦିକ ସାଦୃଶ୍ୟ ସେଟାସି (en:cetaceans ) ପ୍ରାଣୀଙ୍କ (ତିମି, ଡଲଫିନ, ପୋରପେଜ ଇତ୍ୟାଦି) (cetaceans (whales, dolphins, porpoises, etc.) ସ‌ହିତ ଥାଏ ଯାହାଙ୍କଠାରୁ ସେ ୫୫ ନିୟୁତ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ପୃଥକ୍ ହୋଇଥିଲେ ।

ଢୋଲ ଆକାରର ଶରୀର ଗଠନରୁ ଏମାନଙ୍କୁ ଚିହ୍ନି ହୁଏ ଓ ଏମାନଙ୍କ ଅତ୍ୟଧିକ ଖୋଲୁଥିବା ପାଟି ଓ ତା ଭିତରେ ଦୃଶ୍ୟ ହେଉଥିବା କେନାଇନ ଦାନ୍ତ, ପ୍ରାୟ ଲୋମ‌ବିହୀନ ଦେହ, ସ୍ତମ୍ଭ ଭଳି ଗୋଡ଼, ବିରାଟ ଆକାର: ବୟଃପ୍ରାପ୍ତ ହାରାହାରୀ ୧୫୦୦ କେଜି (୩୩୧୦ ପାଉଣ୍ଡ) ଅଣ୍ଡିରା ହିପୋ ଓଜନ ଓ ୧୩୦୦ କେଜି (୨୮୭୦ ପାଉଣ୍ଡ) ମାଈ ହିପୋ ଓଜନ ହୋଇଥାଏ । ଏହିଭଳି ବଡ଼ ଆକାର ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହା ସ୍ୱଳ୍ପ ଦୂରତାକୁ ଘଣ୍ଟାକୁ ୩୦ କି:ମି: (୧୯ ମାଇଲ) ବେଗରେ ଦୌଡ଼ିପାରେ ।

ସାଧାରଣତଃ ନ‌ଦୀ, ହ୍ରଦ ଓ ପଙ୍କୁଆ ଦଳ ଭିତରେ ସାଧାରଣ ହିପୋପୋଟାମସ‌ ବାସ କରେ । ସେଠାରେ ନ‌ଦୀର କିଛି ଦୂରତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥାନୀୟ ଷଣ୍ଢ ରାଜତ୍ୱ କରିବା ସ‌ହିତ ୫-୩୦ ମାଈ ଓ ଛୁଆଙ୍କୁ ନେଇ ରହନ୍ତି । ଦିନ ବେଲେ ସେମାନେ ନ‌ଦୀ ବା କର୍ଦ୍ଦମ ଭିତରେ ପଶି ଥଣ୍ଡା ରହନ୍ତି । ଉଭୟ ପ୍ରଜନନ ଓ ଛୁଆ ଜନ୍ମ ପାଣି ଭିତରେ ହୁଏ । ଗୋଧୁଳି ସମୟରେ ସେମାନେ ପାଣିରୁ ବାହାରି ଘାସ ଚରନ୍ତି । ପାଣି ଭିତରେ ସମସ୍ତେ ଏକାଠି ରହିଲେ ମଧ୍ୟ ଘାସ ଚରିବା ବେଳେ ଅଲଗା ଅଲଗା ରହି ଚରନ୍ତି । ସ୍ଥଳଭାଗରେ ତାଙ୍କର କିଛି ନିଜସ୍ୱ କ୍ଷେତ୍ର (territorial) ନଥାଏ । ହିପୋ ପୃଥିବୀର ଏକ ବିପଦଜନ‌କ, ହିଂସ୍ର ଓ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ପ୍ରାଣୀ । ଏହି ପ୍ରାଣୀମାନେ ବାସ‌ହାନୀ ଯୋଗୁ, ମାଂସ ଓ ଦାନ୍ତ ପାଇଁ ପାଇଁ ଶିକାର ହେଉଥିବାରୁ ବିପଦଗ୍ରସ୍ଥ ରହୁଛନ୍ତି ।

ହିପୋ ଓ ମାନବ[ସମ୍ପାଦନା]

Hippopotamus ("William"), Egyptian, Middle Kingdom, ca. 1961–1878 B.C.

ହିପୋ ସ‌ହିତ ମାନବର ସମ୍ପର୍କ ୧୬୦,୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ରହିଆସିଛି ଓ ଏହାର ମାଂସ ଖାଇବା ନିମନ୍ତେ ହିପୋକୁ କାଟିବାର ପ୍ରମାଣ ତାହାର ହାଡ଼ର କଟା ଦାଗରୁ ମିଳୁଛି ।[୩] ପରେ ପଥର ମଧ୍ୟ ସାହାରାର ଜାନେଟ‌ଠାରେ ପଥର ଗାତ୍ରରେ ମିଳୁଥିବା ଚିତ୍ର ଓ ପଥର ଖୋଦିତ କଳାରୁ ଜଣାଯାଏ ଯେ ୪,୦୦୦-୫୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ହିପୋ ଶିକାର ହେଉଥିଲା । ପୂରାତନ ମିଶରୀୟମାନେ ହିପୋକୁ ନୀଳ ନ‌ଦୀ (Nile) ଉପତ୍ୟକାର ଏକ ହିଂସ୍ର ପ୍ରାଣୀ ଭାବରେ ଜାଣିଥିଲେ ଓ ମହାନ୍ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ସମାଧି ଉପରେ ହିପୋର ଚିତ୍ର ଥିବା ଦେଖାଯାଏ । [୪]

ପୂରାତନ ଗ୍ରୀକ୍ ଓ ରୋମାନମାନଙ୍କ (Greeks and Romans) ଅମଳରୁ ହିପୋ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲା । ଗ୍ରୀକ୍ ଐତିହାସିକ ହେରୋଡୋଟସ ତାଙ୍କର ହେରୋଡୋଟସ ଇତିହାସରେ (The Histories) ହିପୋର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ଓ ରୋମାନ ପ୍ରକୃତିବାଦୀ ପ୍ଲିନି ଦି ଏଲଡର ହିପୋ ବିଷୟରେ ତାମଲ ବିଶ୍ୱକୋଷରେ (Naturalis Historia) (ସିର୍କା ସନ ୭୭) ଲେଖିଥିଲେ । [୫] ୟୋରୁବା ଲୋକମାନେ (Yoruba people) ହିପୋକୁ ଏରିନମି କ‌ହୁଥିଲେ ଯାହାର ଅର୍ଥ ଜଳ ହସ୍ତୀ ।[୬] ସିଂହ ଅପେକ୍ଷା ହିପୋ ଅଧିକ ସାହସୀ ଥିବାରୁ ଜୁଲୁ (Zulu) ଯୋଦ୍ଧାମାନେ ସାହସୀମାନଙ୍କୁ ହିପୋ ଭଳି ସାହସୀ କ‌ହୁଥିଲେ ।[୭] ଜୁଲୁମାନେ ତାଙ୍କ ନେତାଙ୍କୁ ଲକ୍ଷ କରି କ‌ହୁଥିଲେ, "ସେ ଗୋଟିଏ ସିଂହ, ହଁ, ସେ ସିଂହଠାରୁ ଅଧିକ- ସେ ଗୋଟିଏ ହିପୋପୋଟାମସ .[୮]

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

  1. "ITIS on Hippopotamus amphibius". Integrated Taxonomic Information System. Archived from the original on 26 August 2014. Retrieved 29 July 2007.
  2. "hippopotamus". Dictionary.com Unabridged. Random House. Retrieved ୯ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୯. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help)
  3. Clark, JD; Beyene, Y; WoldeGabriel, G; Hart, WK; Renne, PR; Gilbert, H; Defleur, A; Suwa, G; et al. (2003). "Stratigraphic, chronological and behavioural contexts of Pleistocene Homo sapiens from Middle Awash, Ethiopia". Nature. 423 (6941): 747–52. doi:10.1038/nature01670. PMID 12802333.
  4. Atiya, Farid (2008). Ancient Egypt. The American University in Cairo Press. p. 164. ISBN 978-9771744399.
  5. Herodotus. "Chapter 71, Book II". The Histories. ISBN 978-0-19-521974-6. (English translation)
  6. Drewal, Margaret Thompson (1992). Yoruba Ritual: Performers, Play, Agency. Indiana University Press. p. 74. ISBN 978-0253112736.
  7. Ingonyama – he is a lion! Archived 2019-12-21 at the Wayback Machine.. Scouting.org.za. Retrieved on 29 March 2011.
  8. Orans, Lewis P. (17 June 1997). "Scouting in South Africa 1884–1890". Pinetreeweb.com. Archived from the original on 28 July 2014. Retrieved 29 March 2011.