ଶର୍ମିଳା ରେଗେ
ଶର୍ମିଳା ରେଗେ | |
|---|---|
.jpg) | |
| ଜନ୍ମ | ୭ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୬୪ ପୁଣେ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଭାରତ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୩ ଜୁଲାଇ ୨୦୧୩ (ବୟସ ୪୮) Pune |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ବୃତ୍ତି(ସମୂହ) | ସମାଜବିଜ୍ଞାନୀ, ଲେଖକ, ନାରୀବାଦୀ |
ଶର୍ମିଳା ରେଗେ (୭ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୬୪ - ୧୩ ଜୁଲାଇ ୨୦୧୩)[୧] ଜଣେ ଭାରତୀୟ ସମାଜବିଜ୍ଞାନୀ, ନାରୀବାଦୀ ପଣ୍ଡିତ ତଥା ଲିଖନ ଜାତିର ଲେଖକ ଥିଲେ ।[୨] ସେ ୧୯୯୧ ମସିହାରେ ପୁଣେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର କ୍ରାନ୍ତିଜ୍ୟୋତି ସାବିତ୍ରୀବାଇ ଫୁଲେ ମହିଳା ଅଧ୍ୟୟନ କେନ୍ଦ୍ର, (ଲିଙ୍ଗ ଅଧ୍ୟୟନ ବିଭାଗ)ର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ।[୩] ୨୦୦୬ରେ ମାଡ୍ରାସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଡେଭଲପମେଣ୍ଟ ଷ୍ଟଡିଜ୍ (MIDS)ରୁ ବିକାଶ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ପାଇଁ ସେ ମାଲକମ୍ ଆଡିଶିୟା ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୪]
ସେ ୧୩ ଜୁଲାଇ ୨୦୧୩ ମସିରେ କୋଲନ କର୍କଟରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ ।
ଏକାଡେମିକ ଅବଦାନ
[ସମ୍ପାଦନା]ରେଗେ ଭାରତର ଅଗ୍ରଣୀ ନାରୀବାଦୀ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ, ଯାହାର ଶ୍ରେଣୀ, ଜାତି, ଧର୍ମ ଏବଂ ଯୌନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରଶ୍ନରେ ଭାରତରେ ନାରୀବାଦୀ ବିତର୍କ ଖୋଲିବାରେ 'ଦଳିତ ଷ୍ଟାଣ୍ଡପଏଣ୍ଟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ'[୫]ର ବିକାଶରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା । ଏକାଡେମୀର ରେଗେଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ, ଦଳିତ ଛାତ୍ରଙ୍କ ଅଧିକାର ପାଇଁ ଲଢିବା, ଭାରତରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଶିକ୍ଷାଗତ ସଂସ୍କାର ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାର ପ୍ରମାଣ ଅଟେ ।[୬] ଏକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ତାଙ୍କୁ "ଫୁଲେ-ଆମ୍ବେଦକରାଇଟ୍ ଫେମିନିଷ୍ଟ ୱେଲଡର୍" ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ, ଯିଏ "ଜାତିର ଗଠନମୂଳକ ହିଂସା ଏବଂ ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ଶ୍ରମ ସହିତ ଏହାର ସମ୍ପର୍କକୁ ନାରୀବାଦୀ ବକ୍ତବ୍ୟରେ ଆଣିଥିଲେ ।[୭] ଭାରତରେ ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନକୁ ନେଇ ତାଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା, ଇତିହାସ ଲିପିର ନୂତନ ତଥା ବିକଳ୍ପ ପଦ୍ଧତିରେ ବହୁ ଅବଦାନ ରଖିଥିଲା, ଯାହାକି ହିନ୍ଦୁ ଜାତିର ଦଳିତ ସ୍ୱର ଏବଂ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାରତ ଇତିହାସର ରାଜନୈତିକ ମିଲିୟମରେ ଅବହେଳିତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ତାଙ୍କର ଶେଷ ପ୍ରକାଶିତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ମ୍ୟାଡନେସ୍ ଅଫ୍ ମନୁ,[୮] ବ୍ରାହ୍ମଣୀୟ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ତାଙ୍କର ଆଦର୍ଶଗତ ଲଢେଇ ଏବଂ ଜାତି ପ୍ରଣାଳୀ ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରତି ହିଂସା ସୃଷ୍ଟି କରି ମହିଳା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ଭୂମିକାକୁ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା । ବିକଳ୍ପ ଇତିହାସ ଲେଖା ଉପରେ ତାଙ୍କର ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ସ୍ଥାନୀୟ ତଥା ମୌଖିକ ପରମ୍ପରାକୁ ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଅଭ୍ୟାସରେ ନୂତନ ଜୀବନ ଦେଇଛି, ଯାହା ଜାତୀୟ ସ୍ମୃତିର ଅଭିଲେଖାଗାର ନିର୍ମାଣ କରୁଥିବା ଅନୁବାଦ ପ୍ରକଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଛି ।[୯] ଡକ୍ଟର ରେଗେ ନାରୀବାଦୀ ଅଧ୍ୟୟନ ଉପରେ ପୁସ୍ତକ ପୁନଃଲିଖନ କରି ପିତୃପୁରୁଷ ଜାତି ଏବଂ ଏହାର କ୍ରମବିକାଶକୁ ଅକ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ ରଖିବା ବିଷୟରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି । ସାମାଜିକ ଗତିବିଧିର ଇତିହାସ ଏବଂ ରାଜନୀତିରେ ବିଶେଷ କରି ନିମ୍ନ ଜାତିର ସଂଘର୍ଷରେ ସେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ଲିଙ୍ଗ ଏବଂ ଜାତି ଗଭୀର ଭାବରେ ଜଡ଼ିତ । ପୁଣେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର କ୍ରାନ୍ତିଜୋତି ସାବିତ୍ରୀବାଇ ଫୁଲେ ମହିଳା ଅଧ୍ୟୟନ କେନ୍ଦ୍ରର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ଭାବରେ ଡକ୍ଟର ରେଗେ ଯୁବକ ମାନସିକତାକୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଛାତ୍ର ଏବଂ ସହକର୍ମୀଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ ଯେପରି ତାଙ୍କର ଅଧ୍ୟୟନ ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଲକ୍ଷ୍ୟ ନଥିଲା ।
୨୦୦୨ ମସିହାରେ, ସେ ମହିଳା ଅଧ୍ୟୟନ ବିଭାଗରେ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଯତ୍ନ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।[୧୦][୧୧]
ଗ୍ରନ୍ଥସମୂହ
[ସମ୍ପାଦନା]- କାଷ୍ଟ ଆଣ୍ଡ ଜେଣ୍ଡର: ଭାରତରେ ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରତି ହେଉଥିବା ହିଂସା, ୟୁରୋପୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ୧୯୯୬
- ସୋସିଓଲୋଜୀ ଅଫ ଜେଣ୍ଡର: ନାରୀବାଦୀ ସମାଜବିଜ୍ଞାନ ଚିନ୍ତାଧାରାର ଆହ୍ୱାନ, SAGE ପ୍ରକାଶନ ଭାରତ, ୨୦୦୩
- ରାଇଟିଙ୍ଗ କାଷ୍ଟ, ରାଇଟିଙ୍ଗ ଜେଣ୍ଡର: ଦଲିତ ମହିଳା ସାକ୍ଷ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା
- ସାବିତ୍ରୀବାଇ ଫୁଲେ ଦ୍ୱିତୀୟ ମେମୋରିଆଲ୍ ଅଧ୍ୟାପନା, NCERT, ୨୦୦୯
- ଏଗ୍ନେଷ୍ଟ ଦି ମ୍ୟାଡନେସ ଅଫ ମନୁ, ନାଭାୟାନା, ୨୦୧୩
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Trivedi, Divya (13 July 2013). "Sociologist who studied intersection of gender, caste". The Hindu. Retrieved 14 July 2013.
- ↑ Rege, Sharmila (2 July 2006). Writing caste, writing gender: reading Dalit women's testimonios. Zubaan. ISBN 978-81-89013-01-1. Retrieved 27 September 2011.
- ↑ Unacknowledged. "Krantijyoti Savitribai Phule Women's Studies Centre, University of Pune". University of Pune. Retrieved 26 September 2011.
- ↑ Rege, Sharmila (22 November 2006). "Dalit studies must move across disciplines: Sharmila Rege". The Hindu. Archived from the original on 23 August 2007. Retrieved 26 September 2011.
- ↑ "Sharmila Rege | Economic and Political Weekly". Epw.in. Retrieved 14 July 2013.
- ↑ "Cartoon controversy – In conversation with Satyanarayana: Sharmila Rege". Kafila. Retrieved 14 July 2013.
- ↑ Devika, J; John, Mary E; Kannabiran, Kalpana; Sen, Samita; Swaminathan, Padmini (2013). "Sharmila Rege (1964-2013): Tribute to a Phule-Ambedkarite Feminist Welder". Economic and Political Weekly. Economic and Political Weekly. 48 (32): 22–25. eISSN 2349-8846. ISSN 0012-9976. JSTOR 23528021. Retrieved 2022-11-13.
- ↑ "Against the Madness of Manu". Navayana.org. Archived from the original on 17 July 2013. Retrieved 16 July 2013.
- ↑ "Songsters From The Mudhouse | Sharmila Rege". Outlookindia.com. Retrieved 14 July 2013.
- ↑ "Day Care Centre : Department of Womens Studies Center,University of Pune". www.unipune.ac.in. Retrieved 2020-06-25.
- ↑ Trivedi, Divya (2013-07-13). "Sociologist who studied intersection of gender, caste". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-06-25.