ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀ
Rudrama Devi
ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀଙ୍କର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି
ପୂର୍ବାଧିକାରୀ ଗଣପତି ଦେବ
ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ପ୍ରତାପରୁଦ୍ର
ଜୀବନସାଥୀ ବୀରଭଦ୍ର
ବାପା ଗଣପତି ଦେବ
ମୃତ୍ୟ ୧୨୮୯ କିମ୍ବା ୧୨୯୫
ସମ୍ଭବତଃ ଚନ୍ଦୁପଟ୍ଟଲାରେ
(ଏବେକାର ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ)

ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀ (ମୃତ୍ୟୁ: ୧୨୮୯ କିମ୍ବା ୧୨୯୫) ଭାରତୀୟ ଇତିହାସ ଅନୁସାରେ କାକତୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ରାଣୀ ଥିଲେ । ସେ ଜଣେ ନାରୀ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ରାଜ୍ୟରେ ତାଙ୍କୁ ଯୁବରାଜ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ସମ୍ଭବତଃ ୧୨୬୩ ମସିହାରେ ତାଙ୍କୁ କାକତୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ରୁଦ୍ରାମା ଦେବୀ କାକତୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଗଣପତି ଦେବଙ୍କର କନ୍ୟା ଥିଲେ । ଗଣପତି ଦେବଙ୍କର କେହି ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ ନ ଥିବାରୁ ଏବଂ ସାମନ୍ତ ରାଜାମାନଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରି ବାନ୍ଧି ରଖିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ମହାମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରରୋଚନାରେ ସେ ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀଙ୍କୁ ରୁଦ୍ରଦେବ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।[୧]

ଶାସନ[ସମ୍ପାଦନା]

ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀ ସମ୍ଭବତଃ ୧୨୬୧-୬୨ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ ପିତା ଗଣପତି ଦେବଙ୍କ ସ‌ହ ମିଳିତ ଭାବରେ କାକତୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଶାସନ ଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୨] ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀ ୧୨୬୩ ମସିହାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାସନଭାର ନିଜ ହାତକୁ ନେଇଥିଲେ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।[୨]

ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ପରିଚୟ ପାଇବା ପରେ ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟରେ ଏବଂ ସାମନ୍ତ ରାଜାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସନ୍ଦେହ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା, ଯାହା ଫଳରେ ତାଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ଏହାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ତାଙ୍କର ଶତ୍ରୁ ଦେଶ ରୁଦ୍ରମାଦେବୀଙ୍କର କିଛି ସାମନ୍ତ ରାଜା ଏବଂ ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର କିଛି ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସ‌ହ ମିଶି କାକତୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ଯାହାକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବାକୁ ପୁଣିଥରେ ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀଙ୍କୁ ସେନାପତି ଭାବରେ ଫେରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟକୁ । ସେହି ଯୁଦ୍ଧରେ ରେଡ୍ଡି ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଅଧିପତି ଗୋନା ଗନ୍ନା ରେଡ୍ଡି ମହାରାଣୀ ରୁଦ୍ରମାଦେବୀଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ଶତୃଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।[୩] ରୁଦ୍ରାମା ଦେବୀ ଅନେକ ସାମନ୍ତରାଜାଙ୍କର କରଛାଡ଼ କରିଦେଇଥିଲେ, ଯାହାଫଳରେ ସେମାନେ କାକତୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟପ୍ରତି ଅନୁଗ୍ରହ ରହିଥିଲେ ।[୪][୫]

ପରିବାର ଏବଂ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ[ସମ୍ପାଦନା]

ରାଣୀ ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀଙ୍କର ଶିଳାଲେଖ

ଚାଲୁକ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଯୁବରାଜ ବୀରଭଦ୍ରଦେବଙ୍କୁ ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀ ସମ୍ଭବତଃ ୧୨୪୦ରେ ବିବାହ କରିଥିଲେ । କାକତୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସ‌ହ ଚାଲୁକ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଉତ୍ତମ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଯୁବରାଜ ବୀରଭଦ୍ର ମହାରାଣୀଙ୍କ ତରଫରୁ ଯୁଦ୍ଧ କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ଏହି ବିବାହ ଏକ ରାଜନୈତିକ ସମ୍ବନ୍ଧ ଦୃଷ୍ଟିରୁ କରାଯାଇଥିଲା ।[୬] ବୀରଭଦ୍ର ଦେବ ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟର ଶାସନରେ ପ୍ରାୟତଃ ସେତେଟା ସକ୍ରିୟ ନ ଥିଲେ । ବୀରଭଦ୍ର ଦେବ ଏବଂ ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀଙ୍କର ଦୁଇଗୋଟି ଝିଅ ଥିଲେ ।[୫]

ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀ ସମ୍ଭବତଃ ୧୨୮୯ରେ ଏକ ଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ । ମାତ୍ର କିଛି ତ‌ଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ସେ ୧୨୯୫ଯାଏଁ ଜୀବିତ ଥିଲେ ବୋଲି ଜଣାଯାଏ ।[a] ରୁଦ୍ରାମାଦେବୀ ତାଙ୍କର ଶାସନ ଭାର ତାଙ୍କର ଜଣେ କନ୍ୟାର ପୁଅ ପ୍ରତପରୁଦ୍ରଙ୍କୁ ସମର୍ପିଥିଲେ ।[୫]

ଲୋକପ୍ରିୟ ସଂସ୍କୃତି[ସମ୍ପାଦନା]

ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାତା ଗୁଣଶେଖର ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀଙ୍କ ଉପରେ ଏକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀଙ୍କ ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ଅନୁଷ୍କା ସେଟ୍ଟି । ତାଙ୍କ ସ‌ହ ଅଭିନୟ କରିଥିବା କଳାକାରମାନେ ହେଲେ: ଅଲ୍ଲୁ ଅର୍ଜୁନ, ରାଣା ଦଗୁପତି, କାଜଲ ଅଗ୍ର‌ୱାଲ, ନିତ୍ୟା ମେନନ୍ ।[୮]

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

  1. Ramusack, Barbara N.; Sievers, Sharon L. (1999). Women in Asia: Restoring Women to History. Indiana University Press. p. 37. ISBN 978-0-25321-267-2.
  2. ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ Talbot, Cynthia (2001). Precolonial India in Practice: Society, Region, and Identity in Medieval Andhra. Oxford University Press. p. 273. ISBN 978-0-19513-661-6.
  3. http://www.telanganastateinfo.com/kakatiya-ruler-gona-ganna-reddy {{citation}}: Missing or empty |title= (help)
  4. Talbot, Cynthia (2001). Precolonial India in Practice: Society, Region, and Identity in Medieval Andhra. Oxford University Press. p. 158. ISBN 978-0-19513-661-6.
  5. ୫.୦ ୫.୧ ୫.୨ Smith, Bonnie G. (2008). The Oxford Encyclopedia of Women in World History. Vol. 1. Oxford University Press, USA. p. 612. ISBN 978-0-19514-890-9.
  6. Talbot, Cynthia (2001). Precolonial India in Practice: Society, Region, and Identity in Medieval Andhra. Oxford University Press. pp. 155–156. ISBN 978-0-19513-661-6.
  7. Reddy, T. Karnakar (20 November 2014). "Govt urged to observe death anniversary of Rani Rudrama Devi". The Hindu. Retrieved 22 March 2017.
  8. "Anushka to do a Tamil-Telugu period film?". Times of India. 6 October 2012. Archived from the original on 9 July 2013. Retrieved 22 March 2017.

ଟିପ୍ପଣି[ସମ୍ପାଦନା]

  1. One ancient inscription discovered in 1994 suggests that Rudrama Devi died in battle at Chandupatla village on 27 November 1289 but more recent reliable sources make no mention of this and some sources claim she died in 1295.[୨][୭]