ମେହେରଗଡ ଫୋର୍ଟ ,
| ମେହେରଗଡ ଫୋର୍ଟ , | |
|---|---|
| Jodhpur, Rajasthan, India | |
 View of Mehrangarh Fort | |
  ମେହେରଗଡ ଫୋର୍ଟ , | |
| Coordinates | 26°17′52″N 73°01′06″E / 26.29784°N 73.01842°E |
| Type | Fort |
| Site information | |
| Open to the public | Yes |
ମେହେରଗଡ ଫୋର୍ଟ (Hindi: मेहरानगढ़ का दुर्ग) (Sindhi: مهراڻ ڳڙهه ),ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ରାଜସ୍ଥାନର ଜୋଧପୁରଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଭାରତର ସର୍ବ ବୃହତ ଦୁର୍ଗ । ଏହା 1480 ମସିହାରେ ରାଓ ଯୋଧାଙ୍କଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହେଇଥିଲା । ଏହା ସହରଠାରୁ 410 ଫୁଟ ଉପରେ ଅବସ୍ଥିତ ଓ ବିଶାଳ କାୟ ପ୍ରାଚୀରଦ୍ୱାରା ଅବଦ୍ଧ । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ କରୁକର୍ଜ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ଖୋଦେଇ ସହ ଅନେକ ପ୍ରସାଦ ସମୂହ ରହିଛି । ଏକକ ଗୋଳେଇ ପାଉଞ୍ଚ ରାସ୍ତା ସହରରୁ ଏହା ଊପରକୁ ଯିବା ପାଇଁ ରହିଛି । ଏହି ଦୁର୍ଗର ବାମକୁ କିରାଟ ସିଂହ ନାମକ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ସ୍ମାରକୀ ରହିଛି ।
ଦୁର୍ଗ ଭିତରକୁ ଯିବାକୁ 7ଟି ଗେଟ ରହିଛି । ଏହା ମଧ୍ୟରୁ ମହାରାଜା ମାନ ସିଂହ ତିଆରି କରିଥିବା ଜୟପୋଲ ( victory gate) ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟତମ ।ମହାରାଜା ଅଜିତ ସିଂ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା ଫତେହପୋଲ ମଧ୍ୟ ମହାରାଜାଙ୍କ ମୋଗଲମାନଙ୍କ ଉପରେ ବିଜୟ ମନେଇବାକୁ ନିର୍ମିତ ହେଇଥିଲା । ଏଠାରେ ସେ ଦେଇଥିବା ହାତର ଛପା ଏବେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।
ମେହେରାନଗଡ ଦୁର୍ଗ ଭିତରେ ଥିବାଥିବା ମିଉଜିଅମ ରାଜସ୍ଥାନର ସବୁଠୁ ବେଶୀ ପ୍ରାଚୀନ କୀର୍ତ୍ତିରେ ଭର୍ତ୍ତି ଥିବା ସଂଗ୍ରହାଳୟ । 1730 ମସିହାରେ ମହାରାଜା ଜିତି ଥିବା ପାଳଙ୍କି , ଅସ୍ତ୍ର ଶସ୍ତ୍ର ସବୁ , ପ୍ରାଚୀନ କାଳର ପୋଷାକ , ଅଙ୍କିତା ଚିତ୍ର ଓ ଅନ୍ୟ ଦୁର୍ଲଭ ଏଇତିହାସିକ ଦ୍ରବ୍ଯ ସବୁ ଏଠାରେ ରହିଛି ।
ଇତିହାସ [ସମ୍ପାଦନା]
ରାଓ ଯୋଧା ଯୋଧପୁରକୁ 1459 ମସିହାରେ ଏକ ରାଜପୁତ ରାଜ୍ୟ ହିସାବରେ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ସେ ରଣମଳଙ୍କ 24 ଜଣ ପୁତ୍ରଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ ଓ ପଞ୍ଚଦଶତମା ରାଠୋର ଶାସକ ଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ପୁରାତନ ମନାଦୋର ଦୁର୍ଗରୁ ଜୋଧପୁରଠାରେ ନିର୍ମିତ କରିଥିବା ଏହି ମେହେରଗଡ ଦୁର୍ଗକୁ ତାଙ୍କର ଆବାସ ଉଠେଇ ଆଣିଥିଲେ ।
ରାଓ ଯୋଧା ତାଙ୍କର ସେନାଙ୍କୁ ନେଇ ତତ୍କାଳୀନ ମେବାର ସେନାବାହିନୀକୁ ପରାସ୍ତ କରି 1459 [୧]ରେ ପାହାଡ ଉପରେ ଏହି ଦୁର୍ଗ ସ୍ଥାପନ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
ମେହେରଗଡ ଦୁର୍ଗର ଗ୍ୟାଲେରି [ସମ୍ପାଦନା]
ହାତୀ ହାୱଦା[ସମ୍ପାଦନା]
ପାଲିଙ୍କି [ସମ୍ପାଦନା]
ସେହି ସମୟରେ ପାଳଙ୍କି ରାଜକୀୟ ମହିଳାମାନେ ଯାତାୟତ କରିବାର ଏକ ମାଧ୍ୟମ ଥିଲା । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା 20 ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଦ୍ୱିତୀୟର୍ଦ୍ଧ ଯାଏ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ଏଥିରେ ରାଜା ଓ ବିଶିଷ୍ଟ ଅତିଥିମାନେ ମଧ୍ୟ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲେ । ପାଳଙ୍କିକୁ ହାତୀ ଉପରେ ଲଗା ଯାଏ ବା ତାକୁ ଭୃତ୍ୟମାନେ ବହନ କରି ନଉଥିଲେ ।
,_folio_3_from_the_Shiva_Purana,_c._1828.jpg)
ଚାମୁଣ୍ଡା ମାତାଜୀ ମନ୍ଦିର [ସମ୍ପାଦନା]
ଚାମୁଣ୍ଡା ମାତାଜୀ ଯୋଧପୁରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ରାଜା ରାଓ ଯୋଧାଙ୍କ ଆରାଧ୍ୟା ଦେବୀ ଥିଲେ । ସେ 1460 ମସିହାରେ ମାଁ ଚାମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ମୂର୍ତି ଆଣି ମେହେରଗଡରେ ସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ ।
ରାଓ ଯୋଧା ମରୁଭୁମି ପ୍ରସ୍ତର ପାର୍କ [ସମ୍ପାଦନା]
ରାଓ ଯୋଧା ମରୁଭୁମି ପ୍ରସ୍ତର ପାର୍କ 72 ଏକର ପରିମିତ ସ୍ଥାନରେ ବ୍ୟାପ୍ତ ଏକ ପାର୍କ । ଏଠାରେ ପରିବେଶିକ ଭାବରେ ଉଦ୍ଧହର କରାଯାଇଥିବା ମରୁ ଉଦ୍ୟାନ ରହିଛି ।[୨][୩] ଏହା 2006 ମସିହାରେ ସ୍ଥାପନ ହେଇଥିଲା ।
୨୦୦୮ ଦଳା ଚକଟା ଦୁର୍ଘଟଣା [ସମ୍ପାଦନା]
ମେହେରଗଡ ଚାମୁଣ୍ଡା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର ଭିତରେ 2008 ମସିହାରେ ଦଳା ଚକଟା ଦୁର୍ଘଟଣା ହେଇ 249 ଜଣ ଭକ୍ତଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ଓ 400ରେ ବେସୀ ଆହତ ହେଇଥିବା ଏହି ଦୁର୍ଗ ଇତିହାସରେ ଏକ ଦୁଖଡ ଘଟଣା । .[୪]
ସଂସ୍କୃତି [ସମ୍ପାଦନା]
ଦୁର୍ଗରେ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ଚିତ୍ତ ବିନୋଦନ ପାଇଁ ଲୋକ କଳାକାରମାନେ ଲୋକ ସଂଗୀତ ପରିବେଷଣ କରିଥାନ୍ତି । ଏହା ଏଠାରେ ଥିବା ସଂଗ୍ରହାଳୟ, ହସ୍ତତନ୍ତ୍ର ମେଳା , ରେଷ୍ଟୁରାଣ୍ଟରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଚଳିତ ।[୫] ଏଠାରେ2012ରେ ଇଂରାଜୀ ଫିଲ୍ମ The Dark Night Rises[୬]ର ଶୁଟିଙ୍ଗ ହେଇଥିଲା । "ଆୱାରାପନ " [୭]ନାମକ ହିନ୍ଦୀ ଫିଲ୍ମର ଶୁଟିଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ 2015ରେ ଏଠାରେ ହେଇଥିଲା । ଆମେରିକୀୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କ junun ନାମକ ସଂଙ୍ଗୀତ ଆଲବମ ଥାଇ ଡକୁମେଣ୍ଟାରି ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ନିର୍ମିତ ହେଇଥିଲା । [୮][୯]
ଟୀକା[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ "Mehrangarh Fort-Jodhpur". Archived from the original on 20 ନଭେମ୍ବର 2008. Retrieved 11 ନଭେମ୍ବର 2016.
- ↑ "Reclaiming the desert". The Hindu (in Indian English). 30 ଜୁଲାଇ 2014. ISSN 0971-751X. Retrieved 4 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2016.
- ↑ "Rao Jodhpur desert rock park - Xinhua | English.news.cn". news.xinhuanet.com. Retrieved 4 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2016.
- ↑ 2008 Stampede at Chanmunda Devi Temple in Mehrangarh Fort Sep 30, 2008
- ↑ "The Fantastic 5 Forts: Rajasthan Is Home to Some Beautiful Forts, Here Are Some Must-See Heritage Structures". DNA : Daily News & Analysis. 28 ଜାନୁଆରୀ 2014. Archived from the original on 24 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2015. Retrieved 5 ଜୁଲାଇ 2015 – via High Beam.
{{cite news}}: Unknown parameter|subscription=ignored (|url-access=suggested) (help) - ↑ "Shooting in India was nice adventure: Christian Bale". INDIATIMES. Retrieved 6 ମାର୍ଚ୍ଚ 2014.
- ↑ "Awarapan Locations". BOLLYLOCATIONS. Archived from the original on 18 ଜୁଲାଇ 2018. Retrieved 18 ଜାନୁଆରୀ 2015.
- ↑ "NYFF Review: Paul Thomas Anderson is Trying Something Different With 'Junun'". Indiewire. Retrieved 9 ଅକ୍ଟୋବର 2015.
- ↑ "Film Review: 'Junun'". Variety. Retrieved 9 ଅକ୍ଟୋବର 2015.
ବାହାର ଲିଙ୍କ[ସମ୍ପାଦନା]
- Mehrangarh Museum Trust Archived 27 November 2013 at the Wayback Machine.
- Website for Mehrangarh Fort in Jodhpur - Mehrangarh Fort Information
- Mehrangarh Fort, Rajasthan Tourism