ବୋସରା

ବୋସରା بصرى بصرى الشام
ସହର
ବୋସରା-ଅଲ-ସାମ
ବୋସରାର କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥଳୀ
ବୋସରା ସିରିଆରେ ସ୍ଥାନ
Coordinates: 32°31′N 36°29′E
ଦେଶ	ସିରିଆ
ରାଜ୍ୟ	ଦରା
ଜିଲ୍ଲା	ଦରା
ଉପଜିଲ୍ଲା	ବୋସରା
Population  (2004)
• Total	୧୯,୬୮୩
• Religions	Sunni Muslim Shia Muslim (minority)
Area code	15

ପ୍ରାଚୀନ ସହର ବୋସରା*
ଇଉନେସ୍କୋ ସ୍ଥଳୀ
ରାଜ୍ୟ ଦଳ	Syria
ପ୍ରକାର	Cultural
ନିୟମ	i, iii, iv
ଆଧାର	22
ଅଞ୍ଚଳ**	Arab States
ଲେଖ ଇତିହାସ
ଲେଖ	1980  (4th ଭାଗ)
* ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳୀରେ ଥିବା ନାଆଁ ** ଇଉନେସ୍କୋ ଦେଇ ବିଭାଗିତ ନାଆଁ

ବୋସରା (ପୁରା ନାମ ବୁସରା-ଅଲ୍-ସାମ) ଦକ୍ଷିଣ ସିରିଆରେ ଥିବା ଏକ ସହର । ଏହା ଦରା ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଓ ଭୌଗଳିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ହୌରନ ଅଞ୍ଚଳର ଏକ ଅଂଶ ଅଟେ ।

ସିରିଆର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ବ୍ୟୁରୋ ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୦୪ ସୁଧା ବୋସରାର ଜନସଂଖ୍ୟା ୧୯,୬୮୩ ଥିଲା । ଏହି ସହରର ଅଧିବାସୀ ମାନେ ମୁଖ୍ୟତ ସୁନ୍ନି ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର, ଯଦିଓ କିଛି ପରିମାଣରେ ସିହା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକ ମଧ୍ୟ ବାସ କରନ୍ତି ।  

ବୋସରା ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ସହର ଓ ରୋମାନ ସମୟରେ ଏହା ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ପ୍ରାନ୍ତୀୟ ସହର ଥିଲା ଏବଂ ଆଣ୍ଟିଓକର ଗ୍ରୀକ ଗୀର୍ଜା ଅଧିନରେ ଥିଲା । ଇସଲାମୀୟ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ଏହାଶାସନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଥିଲା ମାତ୍ର ଅଟୋମାନ କାଳରେ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱ ହ୍ରାସ ପାଇଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଏକ ପ୍ରଧାନ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସ୍ଥାନ ଓ ୟୁନୋସ୍କୋଦ୍ୱାରା ଏକ ବିଶ୍ୱ ଐତିହ ସ୍ଥଳ ଭାବେ ଘୋଷିତ ହୋଇଛି ।

ଇତିହାସ

ଥୁଟମୋସ ୩ୟ ଓ ଆଖେନାତେନ ଏହି ସ୍ଥାନ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରଥମେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ । ବୋସରା ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୨ୟ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମ ନବାତିଆନ ସହର ଥିଲା । ଏହାକୁ କର୍ଣ୍ଣେଲିଅସ ପାଲମା ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୦୬ ରେ ଦଖଲ କରିଥିଲେ ।

ରୋମୀୟ ଓ ପୂର୍ବ ରୋମୀୟ ସମୟ

ରୋମୀୟ ସମୟରେ ବୋସରାର ନାମ ବଦଳି ନୋଭା ଟ୍ରାଜନା ବୋସ୍ତ୍ରା ହେଲା । ଏହାକୁ ରୋମୀୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଆରବୀୟ ପ୍ରଦେଶର ରାଜଧାନୀ କରାଗଲା । ଏହି ନଗରୀ ଅନେକ ବାଣିଜ୍ୟ ପଥର ମିଳନ ସ୍ଥାନରେ ଥିବାରୁ କ୍ରମେ ବିକଶିତ ହୋଇ ଏକ ପ୍ରଧାନ ମହାନଗରୀରେ ପରିଣତ ହେଲା । ଏହା ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ହେଲା ତଥା ସମ୍ରାଟ ଆରବ ଫିଲିପଙ୍କ ସମୟରେ ଏହାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମୁଦ୍ରା ତିଆରି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀ. ଅ. ୨୪୬ ଓ ୨୪୭ରେ ଦୁଇଟି ଆରବୀୟ ସମ୍ମିଳନୀ ବୋସରାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

ଖ୍ରୀଷ୍ଟୀୟ ୫ମ ଶତାବ୍ଦୀ ପରେ, ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ଧର୍ମ ଏହି ସ୍ଥାନର ପ୍ରଧାନ ଧର୍ମରେ ପରିଣତ ହେଲା । ଏଠାରେ ଏକ ବୃହତ ଗୀର୍ଜା ନିର୍ମାଣ ହେଲା ଓ ମହାନଗରୀ ଆର୍କ ବିସପ ଏଠାରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହେଲେ । ୭ମ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଏହି ସହର ସାସାନିଡ଼ ପାର୍ସୀୟ ମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଅଧିକୃତ ହେଲା, ମାତ୍ର ଏକ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହା ମୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

ଇସଲାମୀୟ ସମୟ

ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ବାହିରାଙ୍କ ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନୁଯାୟୀ ଇସଲାମ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ମହମ୍ମଦଙ୍କ ଜୀବନରେ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା। ଖ୍ରୀ.ଅ. ୬୩୪ର ବୋସରା ଯୁଦ୍ଧରେ ରାଶିବୁନ ଖିଲାଫତର ସୈନ୍ୟମାନେ ସେନାପତି ଖଲିଦ ଇବନ ବାଲିଦ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏହି ସହର ଦଖଲ କରିଥିଲେ । ଇସଲାମୀୟ ଶାସନ କାଳରେ ବୋସରାକୁ ଦକ୍ଷିଣ ଉପକଣ୍ଠ ବୋଲି ଧରାଯାଉଥିଲା । ସହରର ରାଜନୈତିକ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱ ଏହାର ଉନ୍ନତିରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । ଦମସକସ ଓ ମୁସଲିମମାନଙ୍କର ଗୋଟିଏ ତୀର୍ଥ ସ୍ଥାନ ଭାବେ ଏହାର ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱ ରହିଥିଲା । ଯେହେତୁ ବୋସରାର ଅଧିବାସୀମାନେ କାଳକ୍ରମେ ଇସଲାମ ଧର୍ମ ଆପଣେଇ ନେଲେ, ତେଣୁ ରୋମାନ ସମୟର ପବିତ୍ର ସ୍ଥଳୀଗୁଡ଼ିକ ମୁସଲିମ କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଗଲା । ନବମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ୟକୁବି ଲେଖିଥଲେ ଯେ, ବୋସରା, ହାଉରନ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । ଖ୍ରୀ.ଅ. ୭୫୦ରୁ ଅନ୍ୟୁନ ୩୦୦ ବର୍ଷ ଯାଏଁ ଏହି ନଗରୀର କୌଣସି ପ୍ରଧାନ କାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇନଥିଲା । ୧୦୬୮ରେ କେତେକ ନୂତନ ନିର୍ମାଣ କାମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୦୭୬ ପରେ ଏହାକୁ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ବିଶେଷ ସାମରିକ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଆଗଲା । ଏହି ସମୟର ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଘଟଣା ମଧ୍ୟରେ ଏକଦା ଏକ ରୋମାନ ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟକୁ ଗୋଟିଏ ଦୁର୍ଗରେ ପରିଣତ କରିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏଠାରେ ଅନେକ ଇସଲାମୀୟ ମସଜିଦ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ନିର୍ମାଣ ହେଲା । ଆୟୁବିଦ ସୁଲତାନ ୧ମ ଅଲ-ଆଦିଲଙ୍କ ସମୟରୁ ଏଠାରେ ରାଜନୀତି ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଏକ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ଯୁଗର ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ପୂର୍ବରୁ ଦୁର୍ଗରେ ପରିଣତ ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟରେ ଆଠଟି ବିରାଟ ଖମ୍ବର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଅଟୋମାନ ସମୟ

ଅଟୋମାନ ସମୟରେ ଏହି ନଗରୀ ବିଷୟରେ ରାଜସ୍ୱ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିଭିନ୍ନ ତଥ୍ୟ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିବାର ଉଲ୍ଲେଖ ମିଳେ । ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଏହି ସହରରୁ ଗହମ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଷ୍ୟ ଉପରେ କର ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ ।

ଆଧୁନିକ ସମୟ

ଅଧୁନା ବୋସରା ଏକ ପ୍ରଧାନ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସ୍ଥଳୀରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି । ଏଠାରେ ରୋମୀୟ, ପୂର୍ବ ରୋମୀୟ ଓ ମୁସଲିମ ସମୟର ଧ୍ୱଂସାବଶେଷ ରହିଛି । ଏଠାକାର ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ ହେଉଛି ରୋମୀୟ ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟ । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏଠାରେ ସଙ୍ଗୀତ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରାଯାଏ ।୧୯୪୬ ପରଠାରୁ ଏଠାରେ ଅନେକ ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଦେଇଛି ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ଏଠାରେ ସିରିୟା ଗୃହଯୁଦ୍ଧ ଚାଲୁଛି । ୨୫ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୫ରେ ଚାରିଦିନର ଘମାଘୋଟ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ, ବିପ୍ଳବୀମାନେ ସିରିୟା ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ଏହି ସହର ଦଖଲ କରିଥିଲେ ।

ଛବି

• 
• 
• 
• 
• 

ପୁସ୍ତକ ସୂଚୀ

• Batatu, Hanna (1999). Syria's Peasantry, the Descendants of Its Lesser Rural Notables, and Their Politics. Princeton University Press. ISBN 0691002541.
• Hütteroth, Wolf-Dieter; Abdulfattah, Kamal (1977). Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten, Sonderband 5. Erlangen, Germany: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft. ISBN 3-920405-41-2.
• Meinecke, Michael (1996). Patterns of Stylistic Changes in Islamic Architecture: Local Traditions Versus Migrating Artists. New York University Press. ISBN 9780814754924.
• Strange, le, Guy (1890). Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Committee of the Palestine Exploration Fund.

ଅଧିକ ତଥ୍ୟ

ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପ୍ରକାଶିତ

• Josias Leslie Porter (1855), "From Kunawat to Busrah", Five years in Damascus: Including an Account of the History, Topography, and Antiquities of That City; with Travels and Researches in Palmyra, Lebanon, and the Hauran, London: J. Murray, OCLC 399684 {{citation}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
• "Bozrah", Handbook for Travellers in Syria and Palestine, London: J. Murray, 1858, OCLC 2300777 {{citation}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
• "Bosra", Palestine and Syria, Leipsig: Karl Baedeker, 1876 {{citation}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
• "Busrah", Cook's Tourists' Handbook for Palestine and Syria, London: T. Cook & Son, 1876 {{citation}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)
• "Bosra", Palestine and Syria, Leipsig: Karl Baedeker, 1898 {{citation}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)

ବାହାର ଲିଙ୍କ

• Catholic Encyclopedia on Bosra
• Official website of Bosra city
• Extensive photo site about Bosra
• Photo Gallery of Bosra
• GCatholic Latin titular see
• Map of the town, Google Maps
• Bosra-map; 22M
• Eastern Orthodox Archdiocese of Bosra, Horan and Jabal al-Arab
• Brief History of the Archdiocese of Bosra-Hauran