ବରାବର ଗୁମ୍ଫା

ବରାବର ଗୁମ୍ଫା
	ବରାବର ଗୁମ୍ଫା
ଦିଗବାରେଣି	25°00′18″N 85°03′47″E / 25.005°N 85.063°E

ବରାବର ଗୁମ୍ଫା ଗୁଡିକ ଭାରତ ର ସର୍ବପ୍ରଚୀନ ପ୍ରସ୍ତର ଖୋଦିତ ଗୁମ୍ଫା ସମୂହ । ,^[୧]ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 322-185 ମସିହା ରେ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ଭ୍ରାର୍ଜ୍ୟ ସମୟ ରେ , ଓ କିଛି ଅଶୋକ ଙ୍କ ଲିପି ସହିତ ଥିବା ଏହି ଗୁମ୍ଫା ସମୂହ ବିହାର ର ଜହାନାବାଦ ଜିଲ୍ଲାର ଗୟା ରୁ ମଖଡୁମପୁର ବ୍ଲକ ଅଞ୍ଚଳ ରେ ରହିଛି ।

ଏହି ଗୁମ୍ଫା ଗୁଡିକ ବରାବର ( 4 ଟି ଗୁମ୍ଫା ) ଓ ନାଗାର୍ଜୁନୀ (3 ଟି ଗୁମ୍ଫା ରେ) ପାହାଡ ରେ ରହିଛି । 1.6 କିଲୋମିଟର ଦୂର ରେ ଥିବା ନାଗାର୍ଜୁନୀ ର ଗୁମ୍ଫା କୁ ନାଗାର୍ଜୁନୀ ଗୁମ୍ଫା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏହି ପ୍ରସ୍ତର ରେ ଖୋଦନ କରାଯାଇ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିବା ଗୃହ ଗୁଡିକୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ପୂର୍ବ 3 ଶ ମଶା ର ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକ ଓ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଦଶରଥ ମୌର୍ଯ୍ୟ ଙ୍କ ସମୟ ରେ ନିଜେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ର ହେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜୈନ ସଂପ୍ରଦାଯ ର ଏହି ସବୁ ଗୁମ୍ଫାକୁ ଉନ୍ନତି କରିବାକୁ ଦେଇଥିଲେ । ଏହାଦ୍ବାରା ସେତେବେଳେ ଅନନ୍ୟ ଧର୍ମ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ ଥିବା କଥା ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ । ^[୧]

ବୌଦ୍ଧହ ଧର୍ମ ର ସଂସ୍ଥାପକ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ଙ୍କ ସମସାମୟିକ ମକ୍ଷଲୀ ଗୋଶାଳା ଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଅଜିଭିକା ସଂପ୍ରଦାୟ^[୨] , ଯିଏ 24 ତମ ତିରଥଙ୍କର ଜୈନ^[୩] ଥିଲେ , ତାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବୁଯାବହୃତ ହଉଥିଲା ।ସେହି ସ୍ଥଳ ରେ ଅନେକ ବୌଦ୍ଧ ଓ ହିନ୍ଦୁ ପ୍ରସ୍ତର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହେଇଥାଏ । ^[୪]

ଏହି ଗୁମ୍ଫା ମାନଙ୍କରେ ସାଧାରଣତଃ 2 ଟି ଲେଖା ଚେମ୍ବର ଥାଏ । ସେ ସବୁ ଗ୍ରାନାଇଟ ରୁ ଖଦାନ ହେଇ ଚିକ୍କଣ କରି ପାଳିଶ କରାଯାଇଥାଏ ଓ ସେଠାରେ ଧ୍ୱନି ର ପ୍ରତିଫଳନ ଖୁବ ଚମତ୍କାର ଭାବେ ହେଇଥାଏ । ପ୍ରଥମ ଚେମ୍ବର ପୁଆସନା ନିମନ୍ତେ ବଡ ଆକାର ର ହଲ ପରି ଓ ଦ୍ଵିତୀୟ ଚେମ୍ବର ସାନ ତଥା ବୃତ୍ତାକାର ରହି ଛତ ସ୍ତୂପ ଆକାର ରେ ଥାଏ ।ସେଗୁଡିକ ଖାଲି ଥିବାର ଦେଖା ଯାଏ ।

ଏହି ଗୁମ୍ଫା ବିଷୟ ରେ ଇ .ଏମ . ଫୋଷ୍ଟର ଙ୍କ ବିଖ୍ୟାତ ପୁସ୍ତକ A passage to India ରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ପୁଣି ଖ୍ରୀଷ୍ଟୋଫର ଡାଏଲ ଙ୍କଟି The Mahabhaarat Secret ନାମକ ପୁସ୍ତକ ରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଦେଖା ଯାଇଥାଏ ।

ବାରାବର ପାହାଡ ର ଗୁମ୍ଫା

ବରାବର ପାହାଡ ରେ କରଣ ଚଉପାର , ଲୋମାସ ଋଷି , ସୁଦାମା , ଓ ଭିଶ୍ଵ ଜୋପରି ନାମକ 4 ଟି ପ୍ରସ୍ତର କ୍ଷୋଦିତ ଗୁମ୍ଫା ରହିଛି । ଏଠି ମଧ୍ୟ ରୁ ଲୋମାସ ଋଷି ଓ ସୁଦାମା ସର୍ବପ୍ରାଚୀନ ବୋଲି ଜଣା ଯାଇଥାଏ ଓ ଏହା ପରବର୍ତୀ କାଳ ପାଇଁ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ସମୂହ ର ଉଦାହରଣ ପାଲଟିଥିଲା । ^[୫]^[୬] ,^[୭] ପରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ର ବୌଦ୍ଧ ଚୈତ୍ୟ , ଅଜନ୍ତା , କର୍ଳା ଗୁମ୍ଫା ରେ ସେହି ଏସିଯା ଶୈଳୀ ପ୍ରସ୍ତର ଖୋଦନ ଶୈଳୀ ଆଦୃତ ହେଇଥିଲା । .^[୨] ବାରବାଡ଼ା ଗୁମ୍ଫା ର ବିଶାଳ ସ୍ତମ୍ଭ ପ୍ରାଚୀନ ସ୍ଥଳ ମାନଙ୍କୁ କ୍ବଚିତ ଦେଖାଯାଇଥାଏ ।

ବାରବାରା ଗୁମ୍ଫା ସମୂହ

General view of cave temples in the Barabar Hills, Bihar.
Mauryan architecture in the Barabar Mounts. Grotto of Lomas Rishi. 3rd century BCE.

Sudama and Lomas Rishi Caves at Barabar, Bihar, an 1870 photograph.
Plan of the Barabar Caves and an elevation of the entrance to the Lomas Rishi Cave, Barabar, Bihar.

ପୁନଶ୍ଚ ଦେଖଣା

Kumhrar
Edicts of Ashoka
A Passage to India

ପୁନଶ୍ଚ ପଠନ

Mauryan Architecture and Art – Rock cut architecture The Archaeology of Early Historic South Asia: The Emergence of Cities and States, by Frank Raymond Allchin, George Erdosy. Cambridge University Press, 1995, ISBN 0-521-37695-5. Page 247
Introduction The Cambridge Companion to E.M. Forster, by David Bradshaw, Contributor David Bradshaw, Cambridge University Press, 2007, ISBN 0-521-83475-9. Page 188.

ଆଧାର ସମୂହ

↑ ^୧.୦ ^୧.୧ Culture of peace^{[dead link]} Frontline, Volume 25 – Issue 18 :: Aug. 30-Sep. 12, 2008.
↑ ^୨.୦ ^୨.୧ Entrance to one of the Barabar Hill caves Archived February 14, 2012, at the Wayback Machine.Wayback MachineArchived February 14, 2012, at the Wayback Machine.
↑ Barabar Hills: Where the Buddhist Emperor Ashoka built caves for the Ajivakas www.buddhanet.net.
↑ Rock sculptures at Barabar Archived February 14, 2012, at the Wayback Machine.Wayback MachineArchived February 14, 2012, at the Wayback Machine.
↑ Sculptured doorway, Lomas Rishi cave, Barabar, Gaya Archived April 8, 2009, at the Wayback Machine.Wayback MachineArchived April 8, 2009, at the Wayback Machine.
↑ Architectural history www.indian-architecture.info.
↑ An overview of archaeological importance of Bihar Directorate of Archaeology, Govt. of Bihar.

ବାହ୍ୟ ସଂଯୋଗ ସବୁ

Series of images of Barabar Caves
Detailed notes on The Barabar Caves and its use as Marabar Caves in E.M. Fosters Passage to India
Barabar Caves and Nagarjuni Caves, description by Wondermondo

[flo-1] ୧.୦ ^୧.୧ Culture of peace^{[dead link]} Frontline, Volume 25 – Issue 18 :: Aug. 30-Sep. 12, 2008.

[ent-2] ୨.୦ ^୨.୧ Entrance to one of the Barabar Hill caves Archived February 14, 2012, at the Wayback Machine.Wayback MachineArchived February 14, 2012, at the Wayback Machine.

[3] Barabar Hills: Where the Buddhist Emperor Ashoka built caves for the Ajivakas www.buddhanet.net.

[4] Rock sculptures at Barabar Archived February 14, 2012, at the Wayback Machine.Wayback MachineArchived February 14, 2012, at the Wayback Machine.

[brit-5] Sculptured doorway, Lomas Rishi cave, Barabar, Gaya Archived April 8, 2009, at the Wayback Machine.Wayback MachineArchived April 8, 2009, at the Wayback Machine.

[6] Architectural history www.indian-architecture.info.

[7] An overview of archaeological importance of Bihar Directorate of Archaeology, Govt. of Bihar.

[୧]

[୨]

[୩]

[୪]

[୫]

[୬]

[୭]