ଅମରକଣ୍ଟକ

ଅମରକଣ୍ଟକ,  ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ର ଏକ ତୀର୍ଥ ସ୍ଥଳ ଓ ନଗର ପଞ୍ଚାଯତ । ବିନ୍ଧ୍ୟ ପର୍ବତମାଳା ଓ ସାତପୁରା ରେଞ୍ଜ ର ମିଳନ ସ୍ଥଳ ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହି ସ୍ଥାନ ଟି ପ୍ରକୃତିକ ସମ୍ପଦ ତଥା ସୁନ୍ଦରତା ରେ ଭର୍ତି ହେଇଥାଏ । ଏହା ଏକ ଶୈଳନିବାସ ଓ ଏଠାରୁ ନର୍ମଦା ନଦୀ , ସୋନା ନଦୀ ଓ ଜିହିଲା ନଦୀ ର ଉପତ୍ତି ହେଇଛି । 

୧୫ ଶ ଶତାବ୍ଦୀ ର ଜନପ୍ରିଯ ସନ୍ଥ କବୀର ଏହି ସ୍ଥଳ ରେ କବୀର ଚବୁତରା ନିର୍ମାଣ କରି ତପସ୍ୟା କରିଥିଲେ । 

ବ୍ୟୁପତ୍ତି 

ଦୁଇଟି ସଂସ୍କୃତ ନାମ amara ( ଅମର ) ଓ kantaa ( ବାଧକ ) କୁ ନେଇ ଏହି ନାମକରଣ ହେଇଛି । କବି କାଳିଦାସ ଙ୍କ ଲେଖା ରେ ଏହାର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।  

Location

Narmada kund temples, the origin of Narmada River

ଅମରକଣ୍ଟକ ର ଭୌଗୋଳିକ ଅବସ୍ଥିତି 22.67°N 81.75°E. ଏହାର ଉଚ୍ଛତା ୩୪୩୮ ଫୁଟ । ଏଠାକୁ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ରେବା , ଶାହଦଲ , ଅନୁପୁର ଜବଲପୁର , କଟନୀ ଓ ପେଣ୍ଡରା ଠାରୁ ରାସ୍ତା ରହିଥିବା ବେଳେ ଏହାର ନିକଟତମ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ ପେଣ୍ଡରା ରୋଡ ଏଠାରୁ ୪୩ କିଲୋମିଟର । ଜବଲପୁର ବିମାନ ବନ୍ଦର ଏହାର ନିକଟତମ ଏୟାର ପୋର୍ଟ । ଜବଲପୁର ରୁ ଦିଲ୍ଲୀ କୁ ଦୈନିକ ଫ୍ଲାଇଟ ରହିଛି । 

ଜନ ଆବାଦୀ

୨୦୦୧ ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ଅମରକଣ୍ଟକ ର ଜନସଂଖ୍ୟା ୭୦୭୪ ଥିଲା । ଏଥିରୁ ପୁରୁଷ ସଂଖ୍ୟା ୫୪ % ଓ ମହିଳା ସଂଖ୍ୟା ୪୬% । ସାକ୍ଷ୍ୟରତା ହାର ୬୨% ଥିଲା । ମହିଳା ସାକ୍ଷ୍ୟରତା ହାର ମାତ୍ର ୨୧% ଥିଲା । 

ବଣ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ପଶୁ ପକ୍ଷୀ 

Pinus caribaea plantation at Amarkantak, India

ଅମରକଣ୍ଟକ ସହର କୁ ଘେରି  ରହିଥିବା ଅରଣ୍ୟ ରେ ବିଭନ୍ନ ଜାତୀୟ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷ୍ୟ ରହିଥାଏ । ଏଠାରୁ ୪୦ କିଲୋମିଟର ଦୂର ରେ ଅଚଙ୍କମାର ଅଭୟାରଣ୍ୟ ରହିଛି । ଏହି ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଛତିଶଗଡ  ରାଜ୍ୟ ରେ ଅଛି ଓ ଏଠାରୁ ବିଳାସପୁର ରାସ୍ତା ରେ ରହିଛି । ଅମରକଣ୍ଟକ ର ଜଙ୍ଗଲ କାହ୍ନା ଜାତୀୟ ପାର୍କ ର  ଜଙ୍ଗଲ ସହ ସାମଞ୍ଜସ୍ଯ ରହିଛି । ଏହି ଜଙ୍ଗଲ ରେ ଭାରତ ର ବିଖ୍ୟାତ ବେଙ୍ଗଲ ଟାଇଗର ମଧ୍ୟ ରହନ୍ତି ।  ଏଠାରେ ଅରଣ୍ୟ ରେଶାଲ  ଜଙ୍ଗଲ ଥିଲା । ତାହାକୁ କାଟି ବିଶ୍ଵ ବେଙ୍କ ସହାୟତା ରେ ପାଇନ ଗଛ ର ଅରଣ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ ହେଇଥିଲା । ତେବେ ଏହାକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରା ଯାଇଥିଲା । 

କାଳଚୁରୀ ମନ୍ଦିର 

Ancient temples, Amarkantak

ଶିକ୍ଷ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ 

ଏଠାରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଜାତୀୟ ଟ୍ରାଇବାଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଆଇନ ଅନୁସାରେ ଏଠାରେ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପିତ ହେଇଛି । ସେଠାରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଆଦିବାସୀ ଛତ୍ର ମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷ୍ୟା ପ୍ରଦାନ କରା ଯାଉଛି । 

External links

• Anuppur : Tourism
• Amarkantak : Map
• Anuppur : Official