ଗୌଡ଼ୀ ପ୍ରାକୃତ

ଇଂରାଜୀ ଲିଙ୍କ

https://or.wikipedia.org/wiki/Gaudi_Prakrit

ଗୌଡ଼ୀ ପ୍ରାକୃତ
ଉଚ୍ଚାରଣ	Gauṛí Prākrit
ଅଞ୍ଚଳ	ଗୌଡ଼ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ (କିମ୍ବା ପ୍ରାଚୀନ ବଙ୍ଗଳା)
କାଳ	ପ୍ରଥମ ସହସ୍ରାବ୍ଦ
	ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ ଇଣ୍ଡୋ-ଇରାନୀୟ ଇଣ୍ଡ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଗୌଡ଼ୀ ପ୍ରାକୃତ
ପୂରାରୂପ	ପ୍ରାଚୀନ ପୂର୍ବ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ
ଭାଷା କୋଡ୍
ISO ୬୩୯-୩	–
ଗ୍ଲୋଟୋଲୋଗ	None

ଗୌଡ଼ୀ ପ୍ରାକୃତ ଏକ ଭାରତୀୟ ପ୍ରାଚୀନ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଅଟେ । ଏହା ଗୌଡ଼ ବା ପ୍ରାଚୀନ ବଙ୍ଗଳାରେ ବ୍ୟବହୃତ ମଧ୍ୟ ଭାରତ-ଆର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଅଟେ । ଏହି ଭାଷା ପୁରୁଣା ପୂର୍ବ ଭାରତ-ଆର୍ଯ୍ୟରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି ଏବଂ ବଙ୍ଗଳା (ବିକଳ୍ପ ଭାବରେ ମଗଧି)ର ଐତିହାସିକ ପୂର୍ବଜ ଅଟେ । ପ୍ରଥମେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ୪୦୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାକୁ ପ୍ରାକୃତ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା, ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହାର ଅପଭ୍ରଂଶ ଆବିର୍ଭୂତ ହୋଇଥିଲା ଯାହା ଗୌଡ଼ୀ ଅପଭ୍ରାଶ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା । ଯଦିଓ ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇନାହିଁ, ତଥାପି ବଙ୍ଗା-କାମରୂପୀ ଏବଂ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷାର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଏଥିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।

ଗୌଡ଼ୀ ପ୍ରାକୃତଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିର ପ୍ରମାଣ ଦାଣ୍ଡିନଙ୍କ କାବ୍ୟଦର୍ଶନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ପ୍ରାୟ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଲିଖିତ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ଗୌଡ଼ୀ ପ୍ରାକୃତ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।

ବ୍ୟୁତ୍ପତ୍ତି

'ଗୌଡ଼ୀ ପ୍ରାକୃତ' ଶବ୍ଦଟି ଏକ ଜନପଦ ବା ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ କହୁଥିବା ଭାଷା ସହିତ ସମ୍ବନ୍ଧିତ । ଗୌଡ଼ୀ ଶବ୍ଦ ଗୌଡ଼କୁ ବୁଝାଉଥିବା ବେଳେ ପ୍ରାକୃତ ଶବ୍ଦଟି ମଧ୍ୟ ଭାରତ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷାର ଏକ କଥିତ ରୂପକୁ ବୁଝାଏ । ଏହି ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ମୁଖ୍ୟତଃ ଗୌଡ଼ରେ କୁହଯାଉଥିଲା, ସେଥିପାଇଁ ସମ୍ଭବତଃ ଏହାକୁ ଗୌଡ଼ୀ ପ୍ରାକୃତ ଭାବରେ ଜଣାଯାଏ ।

ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ

ଅଧିକାଂଶ ଭାଷାବିତ ଏହି ମତକୁ ସମର୍ଥନ କରନ୍ତି ଯେ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ବଙ୍ଗଳା ଅଞ୍ଚଳରେ ମଗଧି ପ୍ରାକୃତ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିଲା ଏବଂ ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା ଏହାର ଅପଭ୍ରଂଶରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ଫୋନୋଲୋଜିକାଲ୍ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଆଧାରରେ ବିପରୀତ ମତ ରହିଛି । ଏହି ଯୁକ୍ତି ଯେଉଁ ଫୋନୋଲୋଜିକାଲ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ ତାହାକୁ ଆଧାର କରି ବିରୋଧୀ ବା ପରସ୍ପର ବିରୋଧୀ ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥାଏ । ବଙ୍ଗଳାର ଅନେକ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଅଛି ଯାହା ମାଗଧି ପ୍ରାକୃତରେ ନାହିଁ; ଯାହା ମଗଧୀ ପ୍ରାକୃତ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ପ୍ରାକୃତଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିର ସ୍ପଷ୍ଟ ସଙ୍କେତ ଦେଇଥାଏ ।

ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ

• Shahidullah, Dr. Muhammad (1998). Bangla Vasar Itibritto (in Bengali). Dhaka: Mowla Brothers. Retrieved 8 October 2024.
• Ray, Niharranjan (1993). বাঙ্গালীর ইতিহাস: আদি পর্ব Bāṅgālīra itihāsa: Ādiparba [History of Bengalis: Early Phases] (PDF) (in Bengali) (Dey's [3rd] ed.). Kolkata: Dey's Publishing. ISBN 81-7079-270-3. Retrieved 26 November 2023.
• Ray, Niharranjan (2022). বাঙ্গালীর ইতিহাস: আদি পর্ব Bāṅgālīra itihāsa: Ādiparba [History of Bengalis: Early Phases] (in Bengali) (Dey's [17th] ed.). Kolkata: Dey's Publishing. ISBN 978-81-295-1977-1.
• Shaw, Dr. Rameswar (21 February 1984). সাধারণ ভাষাবিজ্ঞান ও বাংলা ভাষা (in Bengali). Kolkata: Pustak Bipani. ISBN 81-85471-12-6. Retrieved 6 October 2024.
• Bhattacharya, Subhash (2012). ভাষার তত্ত্ব ও বাংলা ভাষা (in Bengali). Kolkata: Bangiya Sahitya Samsad. ISBN 978-93-82012-12-2. Retrieved 7 October 2024.