ଖନିଆଧନା ଗଡଜାତ ରାଜ୍ୟ

ଖନିଆଧନା ରାଜ୍ୟ खनियाधाना रियासत
Princely State
1724–1948 →
Location of ଖନିଅଧନା Khaniadhana State in the Imperial Gazetteer of India
History
•	Established	1724
•	Independence of India	1948
Area
•	1941	୧୭୬ km2 (୬୮ sq mi)
Population
•	1941	୨୦,୧୨୪
	Density	୧୧୪.୩ /km2  (୨୯୬.୧ /sq mi)
This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "article name needed" . Encyclopædia Britannica Eleventh Edition (11th ed.). Cambridge University Press. {{cite encyclopedia}}: Invalid |ref=harv (help)

ଖନିଆଧନା ଏକ ବ୍ରିଟିଶ ଅଧୀନ ଭାରତୀୟ ଗଡଜାତ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା । ଏହା ଜୁଡେଭ ବଂଶୀୟ ବୁନ୍ଦେଲା ରାଜପୁତମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଶାସିତ ହଉଥିଲା । ଖନିଆଧନା ସହର ଏହାର ରାଜଧାନୀ ଥିଲା । ଏହା ପ୍ରଥମେ ବୁନ୍ଦେଳଖଣ୍ଡ ଏଜେନ୍ସି ଓ ତାହା ପରେ କେନ୍ଦ୍ର ଏଜେନ୍ସି ଅଧୀନରେ ରହିଥିଲା । .

 ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥିତି ଓ ଜନସଂଖ୍ୟା

ରାଜକୀୟ ରାଜ୍ୟ ଖନିଆଧନାର ଆୟତନ 101 ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର । ଏହା ଚତୁର୍ଦିଗରେ ନାରବାର ଜିଲ୍ଲାଦ୍ୱାରା ଘେରିତ ହେଇଥିବା ବେଳେ କିଛି ଅଞ୍ଚଳ ବ୍ରିଟିଶ ଅଧୀନ ଝାଁସୀ ଜିଲ୍ଲାର ସୀମା ନିକଟରେ ଥିଲା ।ଏହା ଅର୍ଚା ରାଜ୍ୟ ର ପଶ୍ଚିମରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ କାଳରେ 1941 ଜନଗଣନା ଅନୁସାରେ ଏହାର ଲୋକ ସଂଖ୍ୟା 20,124 ଥିଲା । .

ଇତିହାସ 

 1724 ମସିହାରେ ଅର୍ଚାର ରାଜା ଉଦତ ସିଂହ ଖନିଆଧନା ଓ ସନ୍ନିକଟ ଗ୍ରାମ ସବୁ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଆମର ସିଂହଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ମରାଠାମାନେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେଇ ଉଠିଥିଲେ ଓ ପେଶୱା ଆମର ସିଂହଙ୍କୁ 1751 ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ରକ୍ଷିତ ରାଜା ରୂପରେ ସ୍ୱୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।ଏହିଉ ସମୟରେ ଓରଛା ଓ ଝାଁସୀ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ଲାଗିରହିଥିଲା । 1854 ମସିହାରେ ଝାଁସୀ ରାଜତ୍ୱ  ର ବିଲୋପ ଘଟିବାରୁ ଖନିଆଧନା ନିଜକୁ ପୂର୍ଣା ସ୍ୱାଧୀନତା ଘୋଷଣା କରିଥିଲା । କିନ୍ତୁ 1862ର ବ୍ରିଟିଶ ଶାସକମାନେ ଏହାକୁ ନିଜର କରଦ ରାଜ୍ୟ ଭାବେ ରଖିଲେ ।ଏହି ରାଜ୍ୟ 1920ରେ ଗଠିତ ହେଇଥିବା ଭାରତୀୟ ରାଜା ମାନଙ୍କ ସଂଗଠନରେ ମିଳିତ ହେଇଥିଲା । 

ଏହି ରାଜ୍ୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ 1948 ମସିହାରେ ନିଜକୁ ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ସଂଘ ସହ ସମ୍ମିଳିତ କରିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଖନିଆଧନାର ଅର୍ଦ୍ଧେକ ଅଂଶ 27ଟି ଗ୍ରାମ ଥାଇ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେସ୍ୱ୍ହର ଶିବପୁରି ଜିଲ୍ଲାରେ ରହିଲା ଓ ଅପର ଅର୍ଦ୍ଧେକ 28ଟି ଗ୍ରାମ ସହ ବିନ୍ଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶରେ ରହିଲା । ପରେ ପୁନର୍ଗଠନ ସମୟରେ ସମସ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟରେ ରହିଲା । .

ଶାସକ 

ବୁନ୍ଦେଲା ରାଜପୁତ ପରିବାରର ବଂଶଜମାନେ ଖନିଆଧନା ରାଜଗଦିର ଅଧିକାରୀ ରହିଥିଲେ । ସେମାନେ ରାଓ ଉପାଧି ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ । 1911 ମସିହାରେ ପ୍ରଥମେ ଶାସକମାନଙ୍କୁ ରାଜା କୁହାଗଲା । ଏହାକୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜ୍ୟର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ନ ଦେଇ କେବଳ ଶାସକ ହିସାବରେ ମାନ୍ୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । 

ରାଜା 

• 1724-.... ଆମର ସିଂହ 
• 1760-1869 ଅଜଣା 
• 1869-1909ଚିତ୍ରା ସିଂହ 
• 1909-1938 ଖଳକ ସିଂହ 
• 1938-1948 ଦେବେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତାପ ସିଂହ 

ବାହାର ଲିଙ୍କ 

• Indian Princely State Khaniadhan Fiscal Court fee and Revenue Stamps
• Imperial Gazetteer of India, v. 15, p. 243.