କନଫୁସିଅସ

କନଫୁସିଅସ

A portrait of Confucius by the Ming dynasty artist Qui Ying (1494?-1552)
ଜନ୍ମ	୨୮ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୫୫୧ Zou, Lu state (now Nanxinzhen, Qufu, Shandong, China)
ଦେହାନ୍ତ	ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୪୭୯ (ବୟସ ୭୧–୭୨) Lu state
ଦଶନ୍ଧି	Ancient philosophy
ବିଦ୍ୟାଳୟ	କନଫୁସିଅସବାଦର ପ୍ରତିଷ୍ଟାତା
ମୂଳ ଲକ୍ଷ	ନୈତିକତା ଦର୍ଶନ, ସାମାଜିକ ଦର୍ଶନ,
ଜଣାଶୁଣା ଚିନ୍ତାଧାରା	କନଫୁସିଅସବାଦ
କାହାଦେଇ ପ୍ରଭାବିତ I Ching, Book of Rites
କାହାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛନ୍ତି Many Chinese philosophers, particularly Mencius, Xun Zi, the Neotaoists and the Neoconfucians; François Quesnay; Christian Wolff; Robert Cummings Neville; Ezra Pound

କନଫୁସିଅସ(୨୮ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୫୫୧ - ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୪୭୯); September 28, 551 BC – 479 BC) ଜଣେ ଚିନୀୟ ଶିକ୍ଷକ, ସମ୍ପାଦକ, ରାଜନିତୀଜ୍ଞ ଓ ଦାର୍ଶନିକ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ନାଁ ଥିଲା କୋଙ୍ଗ୍ କି ବା ଜୋଙ୍ଗ୍ ନି । ପିଲା ବୟସରୁ ତାଙ୍କର ବହୁ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାର ଆଗ୍ରହ ଥିଲା ଏବଂ ସେ ପାରମ୍ପରିକ କର୍ମକାଣ୍ଡ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ବେଶ ଆଗ୍ରହୀ ଥିଲେ । ବଡ଼ ହେବା ପରେ ସେ ଜଣେ ରାଜ କର୍ମଚାରୀ ଭାବେ କାମ କରିଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ଦର୍ଶନ କନଫୁସିଅସବାଦ ନାମରେ ଜଣାଯାଏ । ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଓ ଶାସନତନ୍ତ୍ରର ନୈତିକତା, ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କର ସଠିକତା, ନ୍ୟାୟ ଓ ସତ୍ୟଶୀଳତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲା । ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ପାରମ୍ପରିକ ଚିନୀୟ ପ୍ରଥା ଓ ବିଶ୍ୱାସ ସହ ସମତା ଥାଏ । ତାଙ୍କ ସମୟ ବେଳକୁ ଚୀନରେ ଅନେକ ରାଜ୍ୟ ପରସ୍ପର ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରୁଥିଲେ । ଏହାକୁ ସାଓ ବଂଶର ବସନ୍ତ ଓ ଶରତ ସମୟ କୁହାଯାଏ । କନଫୁସିଅସ ଏହି ସମୟରେ ସମାଜରେ ସୁଧାର ଆଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

କନଫୁସିଅସଙ୍କୁ ଇତିହାସରେ ଅନ୍ୟତମ ମୁଖ୍ୟ ଓ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ, ଯାହାଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ବିପୁଳ ଭାବରେ ମାନବତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି । ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଓ ଦର୍ଶନ ପୃଥିବୀସାରା ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି ଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ସମାଜରେ ମଧ୍ୟ ବଳବତ୍ତର ରହିଛି ।

ଜୀବନ

କନଫୁସିଅସଙ୍କ ଜନ୍ମ ଖ୍ରୀ.ପୂ. ୫୫୧ରେ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୮ ତାରିଖ ଦିନ ହୋଇଥିଲା । ଛୋଟବେଳେ ତାଙ୍କର ପିତାଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଯିବାରୁ ତାଙ୍କ ମା' ତାଙ୍କୁ ପାଳନ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ରାଜକର୍ମଚାରୀ ଭାବରେ ତାଙ୍କର ଅନେକ ବର୍ଷ କଟିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଜଣେ ଦାର୍ଶନିକ ଓ ଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ଅଧିକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲେ ।

ଶିକ୍ଷା

ସକ୍ରେଟିସଙ୍କ ପରି କନଫୁସିଅସ୍ ମଧ୍ୟ ଦାର୍ଶନିକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ନିଜେ ଦେଉ ନଥିଲେ । ବରଂ ସେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଗଭୀର ଭାବେ ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ତଥା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ବିଶେଷ କରି ଇତିହାସରୁ ଶିଖିବାକୁ କହୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଅନୁସାରେ ଲୋକଙ୍କୁ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ କୂଳ ହିଁ ଏକମାତ୍ର ଆଧାର ନହୋଇ ତାଙ୍କ ଗୁଣ ଓ ଦକ୍ଷତା ମଧ୍ୟ ବିଚାର ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

ସେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଧନ ଅପେକ୍ଷା ଅନ୍ୟ ଲୋକ ମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଉଥିଲେ । ସେ କହୁଥିଲେ ଯେ, ସମାଜରେ କେତେକ କଠୋର ନିୟମ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଲୋକମାନେ ସେସବୁ ପାଳନ କରିବା ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ । ସେ କହୁଥିଲେ ମଣିଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପାଞ୍ଚ ପ୍ରକାର ସମ୍ପର୍କ ସମ୍ଭବ ଏବଂ ଏହି ପ୍ରତ୍ୟକ ସମ୍ପର୍କର ନିଜର ନିୟମ ରହିଛି । ଏହି ସମ୍ପର୍କମାନଙ୍କରେ ନିମ୍ନୋକ୍ତ ଦୁଇଟି ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ଭବ ।

• ରାଜା ଓ ପ୍ରଜା
• ପିତା ଓ ପୁତ୍ର
• ପତି ଓ ପତ୍ଣୀ
• ଗୁରୁଜନ ଓ ପିଲା
• ବନ୍ଧୁ

ଏହି ପାଞ୍ଚୋଟି ପାରମ୍ପରିକ ସମ୍ପର୍କ ଅଟେ । କନଫୁସିଅସ୍ କହୁଥିଲେ ଯେ ଏହି ସବୁ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଭୟ କେତେକ ନିୟମ ପାଳନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । କନଫୁସିଅସ ପରିବାରରେ ବିଶ୍ୱସ୍ଥତା, ପୂର୍ବପୁରୁଷଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ, ତଥା ଗୁରୁଜନଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନକୁ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱ ଦେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତ ଅନୁସାରେ ପରିବାର ହିଁ ଆଦର୍ଶ ରାଜ୍ୟର ମୂଳଦୁଆ ଅଟେ ।

ତାଙ୍କର ଏକ ବିଶେଷ ଶିକ୍ଷା ଥିଲା ଯେ, ଲୋକ ଅନ୍ୟ ପ୍ରତି ସେହି ପ୍ରକାର ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ, ଯାହା ସେମାନେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ଆଶା କରନ୍ତି । ଯୀଶୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମଧ୍ୟ ଏହି ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାସବୁ ଆନାଲେକ୍ଯ୍ ନାମକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ସଙ୍କଳିତ ହୋଇଛି ।