ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମ
Alprazolam structure.svg
Alprazolam ball-and-stick model.png
Clinical data
PronunciationAlprazolam /ælˈpræzəlæm/ or /ælˈpreɪzəlæm/, Xanax /ˈzænæks/
Trade namesXanax, Niravam, Frontal
AHFS/Drugs.commonograph
MedlinePlusa684001
Pregnancy
category
  • US: D (Evidence of risk)
Dependence
liability		Physical: Moderate Psychological: High
ATC code
Legal status
Legal status
Pharmacokinetic data
Bioavailability80–90%
MetabolismHepatic, via cytochrome P450 3A4
Elimination half-lifeImmediate release: 4-6 hours, Extended release: 10.7–15.8 hours
ExcretionRenal
Identifiers
  • 8-Chloro-1-methyl-6-phenyl-4H-[1,2,4]triazolo[4,3-a] [1,4]benzodiazepine
CAS Number
PubChem CID
IUPHAR/BPS
DrugBank
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
ECHA InfoCard100.044.849 Edit this at Wikidata
Chemical and physical data
FormulaC17H13ClN4
Molar mass୩୦୮.୭୭ g·mol−1
3D model (JSmol)
  • ClC1=CC2=C(C=C1)N3C(C)=NN=C3CN=C2C4=CC=CC=C4
  • InChI=1S/C17H13ClN4/c1-11-20-21-16-10-19-17(12-5-3-2-4-6-12)14-9-13(18)7-8-15(14)22(11)16/h2-9H,10H2,1H3 checkY
  • Key:VREFGVBLTWBCJP-UHFFFAOYSA-N checkY
  (verify)

ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Alprazolam, ଏକ ବ୍ୟବସାୟୀକ ନାମ ଜାନାକ୍ସ/Xanax ଏକ ସ୍ୱଳ୍ପ କାଳୀନ ବେଞ୍ଜୋଡାଏଜେପିନ (benzodiazepine) ଉତ୍କଣ୍ଠାହାରୀ (anxiolytic) ଓ ସ୍ୱଳ୍ପ ପ୍ରଶାନ୍ତକାରୀ (minor tranquilizer) ଔଷଧ ।[୧] ସାଧରଣତଃ ଏହ ପ୍ୟାନିକ ଡିଜଅର୍ଡ଼ର (panic disorder) ଭଳି ଉତ୍କଣ୍ଠା ପ୍ରବଣ ରୋଗରେ (anxiety disorder) ଦିଆଯାଏ କିନ୍ତୁ ସାମୁହିକ ଉତ୍କଣ୍ଠା ବେମାରୀ (generalized anxiety disorder/ GAD) ବା ସାମାଜିକ ଉତ୍କଣ୍ଠା ବେମାରୀରେ (social anxiety disorder) ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇପାରେ ।[୨] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ସନ ୨୦୧୦ରେ ଏହା ଦଶମ ସର୍ବାଧିକ ବିକ୍ରୟ ହୋଇଥିବା ଔଷଧ ଥିଲା ।[୩] ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜିଏବିଏ ଏ (GABAA) ରିସେପ୍ଟର (receptor|) ସ‌ହିତ ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଯାଏ । ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମ ଏହ ଉତ୍କଣ୍ଠାନିବାରକ (anxiolytic), ପ୍ରଶାନ୍ତିଦାୟକ (sedative), ହିପନୋଟିକ (hypnotic), ସ୍କେଲିଟାଲ ପେଶୀ ଶିଥିଳ ଦାୟକ (skeletal muscle relaxant), ବାତ ନିବାରକ (anticonvulsant), ବିସ୍ମରଣକାରୀ (amnestic) ଓ ଅବସାଦରୋଧୀ (antidepressant) ଔଷଧ ।[୪] ଏହା ବଟିକା ଆକାରରେ, ପାଟିରେ ମିଳେଇଯିବା ଆକାରରେ ଓ ସମୟକ୍ରମେ ମିଳେଇଯିବା ଭଳି ୩ ପ୍ରକାର ବଟିକା ଆକାରରେ ମିଳେ ।

ସାମୁହିକ ଉତ୍କଣ୍ଠା ବେମାରୀ (en:generalized anxiety disorder/ GAD) ଉପଶମ ହେବା ନିମନ୍ତେ ଏକ ସପ୍ତାହ ଲାଗିଯାଇପାରେ ।[୫][୬] ଏହି ଔଷଧର ଉତ୍କଣ୍ଠା ଓ ଆତଙ୍କ ଉପଶମକାରୀ ପ୍ରଭାବ ପ୍ରତି ଅସ‌ହନଶୀଳତା ଦେଖାଯିବା କେତେକ ମହଲ କ‌ହୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ତ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଏଥିରେ ଉକମତ ନୁହନ୍ତି;[୨] [୭] କିନ୍ତୁ ନିଦ୍ରା ଓ ପ୍ରଶାନ୍ତିକାରକ ଗୁଣ ପ୍ରତି ଟୋଲେରାନ୍ସ ବା ପ୍ରତିରୋଧ ପ୍ରକାଶ ପାଏ ।[୭] କିଛି ସପ୍ତାହ ଓ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଔଷଧ ସେବନ କରିବା ପରେ ହଠାତ୍ ବନ୍ଦ କରିଦେଲେ ଉଇଥଡ୍ରୟାଲ ଲକ୍ଷଣ (Withdrawal symptoms) ବା ରିବାଉଣ୍ଡ ଲକ୍ଷଣ (rebound symptoms) ପ୍ରକାଶ ପାଏ; ତେଣୁ ଏହାର ମାତ୍ରା (dose) ଅଳ୍ପ ଅଳ୍ପ କରି କମେଇ ବନ୍ଦକରାଯାଏ ।[୫] ଅଧିକ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ସଙ୍କଟ ମଧ୍ୟ ରହିପାରେ ।[୮]

ସନ ୧୯୮୧ରେ ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମ ପ୍ରଥମେ ଅପଜୋନ (Upjohn) ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନର ଫାଇଜର (Pfizer) କମ୍ପାନୀର ଏକ ଅଂଶ ବିତରଣ କରାଯାଇଥିଲା ।[୯] ଏହା ପ୍ରଥମେ ପ୍ୟାନିକ ଡିଜଅର୍ଡ଼ର ନିମନ୍ତେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ଓ ଦୁଇ ବର୍ଷ ପରେ ଏହା ଜାନାକ୍ସ ନାମରେ ଆମେରିକାରେ ଅତ୍ୟଧିକ ବିକ୍ରୟ ହେବାର ରେକର୍ଡ଼ କରିଥିଲା । ସନ ୨୦୧୦ରେ ଏହା ସର୍ବାଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ବିକ୍ରୟ ହୋଇଥିଲା,[୧୦] ଓ ବେଞ୍ଜୋଡାଏଜେପିନର (benzodiazepine) ସର୍ବାଧିକ ଅପବ୍ୟବ‌ହାର ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।[୧୧] ଡାକ୍ତରୀ କାରଣରୁ ଏହାର ଅପବ୍ୟବ‌ହାର ସମ୍ଭାବନା ହେଉଥିବା କାରଣ‌ ମଧ୍ୟ ବିବାଦୀୟ ଅଛି ଓ କେତେକ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବେଞ୍ଜୋଡାଏଜେପିନ ଭଳି ଏହାର ସଙ୍କଟ ମାତ୍ରା ବ‌ହୁତ କମ୍ ଥାଏ ।[୨] ଅନ୍ୟ କେତେକଙ୍କ ମତରେ ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମର ଅପବ୍ୟବ‌ହାର ସଙ୍କଟ ଅଧିକ ଅଛି । [୧୨] ଅଳ୍ପ କେତେକ ଲୋକ ଏହାର ମାତ୍ରାକୁ ନିଜେ ବୃଦ୍ଧି କରି ବ୍ୟବ‌ହାର କରନ୍ତି । [୧୩] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାର ଡ୍ରଗ ଏନଫୋର୍ସ ଆଡମିନିସ୍ଟ୍ରେସନ ସଂସ୍ଥା ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମ ଔଷଧକୁ ସିଡ୍ୟୁଲ ୪ (Schedule IV) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ।

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

  1. ↑ Goldberg, Raymond (2009). Drugs Across the Spectrum (in ଇଂରାଜୀ). Cengage Learning. p. 195. ISBN 9781111782009.
  2. ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ Work Group on Panic Disorder (January 2009). APA Practice Guideline for the Treatment of Patients With Panic Disorder (2nd ed.). doi:10.1176/appi.books.9780890423905.154688.
  3. ↑ "In Pictures: The Most Popular Prescription Drugs". Forbes. Retrieved 16 June 2015.
  4. ↑ Mandrioli, R.; Mercolini, L.; Raggi, M. A. (2008). "Benzodiazepine Metabolism: An Analytical Perspective". Current Drug Metabolism. 9 (8): 827–844. doi:10.2174/138920008786049258. PMID 18855614.
  5. ↑ ୫.୦ ୫.୧ Verster, J. C.; Volkerts, E. R. (2004). "Clinical Pharmacology, Clinical Efficacy, and Behavioral Toxicity of Alprazolam: A Review of the Literature". CNS Drug Reviews. 10 (1): 45–76. doi:10.1111/j.1527-3458.2004.tb00003.x. PMID 14978513.
  6. ↑ Tampi, R. R.; Muralee, S.; Weder, N. D.; Penland, H., eds. (2008). Comprehensive Review of Psychiatry. Philadelphia, PA: Wolters Kluwer / Lippincott Williams & Wilkins Health. p. 226. ISBN 978-0-7817-7176-4.
  7. ↑ ୭.୦ ୭.୧ Pavuluri, M. N.; Janicak, P. G.; Marder, S. R. (2010). Principles and Practice of Psychopharmacotherapy (5th ed.). Philadelphia, PA: Wolters Kluwer Health / Lippincott Williams & Wilkins. p. 535. ISBN 978-1-60547-565-3.
  8. ↑ Dodds, Tyler J. (2 March 2017). "Prescribed Benzodiazepines and Suicide Risk: A Review of the Literature". The primary care companion for CNS disorders. 19 (2). doi:10.4088/PCC.16r02037. ISSN 2155-7780. PMID 28257172.
  9. ↑ Walker, S. (1996). A Dose of Sanity: Mind, Medicine, and Misdiagnosis. New York: John Wiley & Sons. pp. 64–65. ISBN 978-0-471-19262-6.
  10. ↑ Langreth, Robert; Herper, Matthew (11 May 2010). "In Pictures: The Most Popular Prescription Drugs". Forbes.
  11. ↑ "Drug Abuse Warning Network, 2006: National Estimates of Drug-Related Emergency Department Visits" (PDF). U.S. Department of Health and Human Services. Substance Abuse and Mental Health Services Administration. 2006. Retrieved 13 February 2012.
  12. ↑ "Alprazolam". The American Society of Health-System Pharmacists. Archived from the original on 15 May 2011. Retrieved 3 April 2011.
  13. ↑ "DEA Brief Benzodiazepines". Archived from the original on 12 March 2009. Retrieved 1 October 2011. Given the millions of prescriptions written for benzodiazepines (about 100 million in 1999), relatively few individuals increase their dose on their own initiative or engage in drug-seeking behavior.

External links[ସମ୍ପାଦନା]

ଉଇକିମିଡ଼ିଆ କମନ୍ସରେ Alprazolam ବାବଦରେ ମାଧ୍ୟମ ରହିଛି ।
"https://or.wikipedia.org/w/index.php?title=ଆଲପ୍ରାଜୋଲାମ&oldid=456307"ରୁ ଅଣାଯାଇଅଛି