ଆଫ୍ରିକୀୟ ଟ୍ରିପାନୋସୋମିଆସିସ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ
| ଆଫ୍ରିକୀୟ ଟ୍ରିପାନୋସୋମିଆସିସ | |
|---|---|
 ଟ୍ରିପାନୋସୋମା ଦେଖାଯାଉଛନ୍ତି ରକ୍ତ ଫିଲିମ ବା ସ୍ମିଅରରେ | |
| ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | B56. |
| ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 086.5 |
| ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 29277 13400 |
| ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 001362 |
| ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | med/2140 |
| MeSH | D014353 |
ଆଫ୍ରିକୀୟ ଟ୍ରିପାନୋସୋମିଆସିସ କିମ୍ବା ନିଦ୍ରାରୋଗ[୧] ଏକ ପରଜୀବୀ ରୋଗ ଯାହା ମାନବ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଶୁମାନଙ୍କୁ ହୁଏ ।ଏହି ରୋଗ ଟ୍ରିପାନୋସୋମାବ୍ରୁସି ନାମକ ଏକ ପରଜୀବୀ ସ୍ପେସିଦ୍ୱାରା ହୁଏ ।[୨] ମାନବଙ୍କୁ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ପରଜୀବୀ ଆକ୍ରମଣ କରନ୍ତି ଯଥା ଟ୍ରିପାନୋସୋମାବ୍ରୁସିଗାମ୍ବିଏନ୍ସ (ଟିବିଜି/ Tbg) ଓ ଟ୍ରିପାନୋସୋମାବ୍ରୁସିରୋଡେସିଏନ୍ସ (ଟିବିଆର/ Tbr) ।[୧] ରିପୋର୍ଟ ହେଉଥିବା ରୋଗର ୯୮% ଟିବିଜି/ Tbg ପରଜୀବୀଦ୍ୱାରା ହୁଏ ।[୧] ସଂକ୍ରମିତ ସିସି ମାଛି tsetse fly କାମୁଡ଼ିବାଦ୍ୱାରା ଏହି ଦୁଇ ପରଜୀବୀ ରୋଗ ହୁଏ ଓ ଏହା ଗ୍ରମାଞ୍ଚଳରେ ଅଧିକ ହୁଏ ।[୧]
ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଏହି ରୋଗର ପ୍ରଥମ ସୋପାନରେ ଜ୍ୱର, ମୁଣ୍ଡବଥା, ଗଲୁ ଓ ଗଣ୍ଠି ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ ।[୧] ସିସି ମାଛି କାମୁଡ଼ିବାର ୧ରୁ୩ ସପ୍ତାହ ପରେ ଏହା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।[୩] ସପ୍ତାହ ଓ ମାସାଧିକ କାଳ ପରେ ଏହାର ଦ୍ୱିତୀୟ ସୋପାନ ଆରମ୍ଭ ହେଲେ ମାନସିକ ବିଭ୍ରାଟ, କାଲୁଆ ଲାଗିବା, କୋଅର୍ଡିନେସନ ଅଭାବ ଓ ନିଦ୍ରାହୀନତା ହୁଏ ।[୧][୩] ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା କରି ସେଥିରେ ଏହି ପରଜୀବୀ ପାଇଲେ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଲସିକା ନୋଡର ତରଳ ପଦାର୍ଥରେ (fluid of lymph node) ମଧ୍ୟ ଏହି ପରଜୀବୀ ପାଇଲେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୁଏ । [୩] ଲମ୍ବର ପଙ୍କଚର କରି ପ୍ରଥମ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ସୋପାନର ଫରକ କୁହାଯାଏ । [୩] ସଙ୍କଟମୟ ଲୋକଙ୍କର ସ୍କ୍ରୀନିଙ୍ଗ କରି ରକ୍ତରେ ଟିବିଜି ପାଇଲେ ଏହି ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଏ । [୧] ସ୍ନାୟବିକ ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପୁର୍ବରୁ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହେଲେ ଚିକିତ୍ସା ସହଜ ହୁଏ । [୧] ପ୍ରଥମ ସୋପାନ ରୋଗରେ ପେଣ୍ଟାମିଡିନ କିମ୍ବା ସୁରାମିନ ଔଷଧ ଦେଇ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ ।[୧] ଦ୍ୱିତୀୟ ସୋପାନ ରୋଗରେ ଏଫ୍ଲୋରନିଥିନ କିମ୍ବା ଏହା ସହ ନିଫୁରଟିମୋକ୍ସ ମିଶେଇ ଦିଆଯାଏ ।[୩] ମେଲାର୍ସୋପ୍ରୋଲ ଔଷଧ ଦୁଇଟିଯାକ ନିମନ୍ତେ କାମ କଲେ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ପାର୍ଶ୍ୱପ୍ରତିକ୍ରିୟା ହେଉଥିବାରୁ କେବଳ ଟିବିଆର ନିମନ୍ତେ ଦିଆଯାଏ ।[୧]
କେତେକ ସବ୍-ସାହାରା ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ୩୬ଟି ଦେଶର ୭୦ ନିୟୁତ ସଙ୍କଟରେ ଥିବା ଲୋକଙ୍କର ନିୟମିତ ଭାବେ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ ।[୪] ୧୯୯୦ ମସିହାରେ ଏହି ରୋଗମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ୩୪,୦୦୦ ଥିବାବେଳେ ୨୦୧୦ ମସିହାରେ ଏହା କମିଯାଇ ୯୦୦୦ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । [୫] ୨୦୧୨ ମସିହାରେ ୩୦,୦୦୦ ଲୋକ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇଛନ୍ତି ଓ ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ୭୦୦୦ ନୂଆ ରୋଗୀ ଅଟନ୍ତି । [୧] କଙ୍ଗୋରେ ୮୦%ରୁ ଅଧିକ ରୋଗୀ ଅଛନ୍ତି ।[୧] ଇତିହାସରେ ୩ଟି ମୂଖ୍ୟ ରୋଗ ସ୍ରୋତ ହୋଇଛି, ୧୮୯୬ରୁ ୧୯୦୬ ମଧ୍ୟରେ ଉଗାଣ୍ଡା ଓ କଙ୍ଗୋ ବେସିନରେ ଗୋଟିଏ ଓ ଆଉ ଦୁଇଟି ୧୯୨୦ ଓ ୧୯୭୦ ମସିହାରେ ଆନେକ ଆଫ୍ରିକା ଦେଶମାନଙ୍କରେ ହୋଇଥିଲା ।[୧] ଅନ୍ୟ ପଶୁମାନେ ଯଥା ଗୋଜାତୀୟ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ରୋଗ ଭୋଗନ୍ତି ଓ ବାହକ ରୂପେ ରହିଯାଆନ୍ତି ।[୧]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ WHO Media centre (March 2014). "Fact sheet N°259: Trypanosomiasis, Human African (sleeping sickness)". World Health Organization. Retrieved 25 April 2014.
- ↑ MedlinePlus Encyclopedia Sleeping sickness
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ ୩.୨ ୩.୩ ୩.୪ Kennedy, PG (Feb 2013). "Clinical features, diagnosis, and treatment of human African trypanosomiasis (sleeping sickness)". Lancet neurology. 12 (2): 186–94. doi:10.1016/S1474-4422(12)70296-X. PMID 23260189.
- ↑ Simarro PP, Cecchi G, Franco JR,; et al. (2012). "Estimating and mapping the population at risk of sleeping sickness". PLoSNegl Trop Dis. 6 (10): e1859. doi:10.1371/journal.pntd.0001859. PMC 3493382. PMID 23145192.
{{cite journal}}: CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Lozano, R (15 December 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2095–128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.