ଅରଳ ସାଗର

Aral Sea Kazakh: Арал теңізі Uzbek: Orol dengizi Russian: Аральское море
The Aral Sea in 1989 (left) and 2014 (right)
ଅବସ୍ଥାନ	କଯାଖାସ୍ତାନ - ଉଯବେକିସ୍ତାନ, ମଧ୍ୟ ଏସିଆ
ଦିଗବାରେଣି	45°N 60°E
Type	endorheic, natural lake, reservoir (North)
ପ୍ରାଥମିକ ଭିତରଧାରା	North: Syr Darya South: groundwater only (previously the ଅମୁ ଦାର୍ୟ)
ଅବବାହିକା	୧,୫୪୯,୦୦୦ କି.ମି.୨ (୫୯୮,୧୦୦ sq mi)
ନିଷ୍କାସନ କ୍ଷେତ୍ରସ୍ଥ  ଦେଶ	କଯାଖାସ୍ତାନ, କ୍ୟାରଗ୍ୟଯସ୍ତାନ, ତାଜିକିସ୍ତାନ, ତୁର୍କମେନିସ୍ତାନ, ଉଯବେକିସ୍ତାନ, ଆଫଗାନିସ୍ତାନ, ପାକିସ୍ତାନ
କ୍ଷେତ୍ରଫଳ	୧୭,୧୬୦ କି.ମି.୨ (୬,୬୨୬ sq mi) (2004, four lakes) ୨୮,୬୮୭ କି.ମି.୨ (୧୧,୦୭୬ sq mi) (1998, two lakes) ୬୮,୦୦୦ କି.ମି.୨ (୨୬,୩୦୦ sq mi) (1960, one lake) North: ୩,୩୦୦ କି.ମି.୨ (୧,୨୭୦ sq mi) (2008) South: ୩,୫୦୦ କି.ମି.୨ (୧,୩୫୦ sq mi) (2005)
ହାରାହାରି ଗଭୀରତା	North: ୮.୭ m (୨୯ ft) (2014)[ଆଧାର ଲୋଡ଼ା] South: ୧୪–୧୫ m (୪୬–୪୯ ft)(2005)
ସର୍ବାଧିକ ଗଭୀରତା	North: ୪୨ m (୧୩୮ ft) (2008) ୩୦ m (୯୮ ft) (2003) South: ୩୭–୪୦ m (୧୨୧–୧୩୧ ft) (2005) ୧୦୨ m (୩୩୫ ft) (1989)
ପାଣିର ଆୟତନ	North: ୨୭ କି.ମି.୩ (୬ cu mi) (2007)[ଆଧାର ଲୋଡ଼ା]
ଭୂମି ଉଚ୍ଚତା	North: ୪୨ m (୧୩୮ ft) (2007) South: ୨୯ m (୯୫ ft) (2007) ୫୩.୪ m (୧୭୫ ft) (1960)
ଜନବସତି	Aral, Kazakhstan and Mo‘ynoq, Uzbekistan

ଅରଳ ସାଗର କିମ୍ବା ଅରଳ ସାଗର (କଜାଖ: Арал Теңізі, ଉଜବେକ: Orol dengizi, ରୁସୀ: Аральскοе мοре, ତାଜିକ/ଫରାସୀ: ଦରିୟ (ଓଚା)-ଏ-ଖବାରଜ୍ମ) ମଧ୍ୟ ଏସିଆରେ ସ୍ଥିତ ଏକ ଝରଣା ଅଟେ, ଯାହା ବଡ଼ ଆକାରର କାରଣ ହେତୁ ଏହାକୁ ସାଗର କୁହାଯାଏ , କିନ୍ତୁ ଦିନକୁ ଦିନ ଏହାର ଆକାର କମିବାରେ ଲାଗିଛି । ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷା ମାନଙ୍କରେ ଏହାର ଶବ୍ଦିକ ଅର୍ଥ ହେଲା ଦ୍ବୀପର ଝରଣା , ଯାହା ଏହି ଝରଣାରେ ସମୟରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ପାଖାପାଖି ୧୫୦୦ ଟାପୁ ଆଧାରରେ ନାମାଙ୍କିତ ଥିଲା । ସନ ୧୯୬୯ରେ ସୋବିୟତ ସଂଘ ପ୍ରଶାସନ ଏଥିରେ ବିସର୍ଜିତ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବା ଦୁଇ ନଦୀ - ଆମୁ ଦରିୟା ଏବଂ ସିର ଦରିୟାଙ୍କୁ ମରୁଭୂମିକୁ ବିମାର୍ଜିତ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନିଆଗଲା , ଯାହାପରେ ଅରଳ ସାଗର ଘଟିଲା ଓ ତିନି ଅଲଗା-ଅଲଗା ଭାଗରେ ବାଣ୍ଟି ଦିଆଗଲା । ଏହାର ଫଳସ୍ୱରୂପ ଆସୁଥିବା ୪୦ ବର୍ଷରେ ଅରଳ ସାଗରର ୯୦% ପ୍ରତିଶତ ଜଳ ଶେଷ ହୋଇଗଲା ତଥା ୭୪% ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ସତହ ସୁଖି ଗଲା ଏବଂ ଏହାର ଆକାର ୧୯୬୦ରେ କେବଳ ୧୦% ପ୍ରତିଶତ ହିଁ ରହିଯାଇଛି ।

ମାନଚିତ୍ର: ୧୯୬୦ ମସିହାରେ ଝରଣାର ଆକାର , ଏହି ମାନଚିତ୍ରରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶର ରାଜନୈତିକ ସୀମା ଦେଖା ଯାଇଅଛି । ସେହି ଦେଶ ଯେଉଁଥିରେ ଭୂମିଦ୍ୱାରା ବିସର୍ଜିତ ପାଣି ଏଥିରେ ଆସିଥାଏ ,ଯାହା ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗରେ ଦର୍ଶା ଯାଇଛି ଏବଂ ଅରଳ ସାଗରକୁ ନୀଳ ରଙ୍ଗରେ ଦର୍ଶା ଯାଇଅଛି ।

ଇତିହାସ

ଏକ ସମୟ ଏହାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ପାଖାପାଖି ୬୮,୦୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଥିଲା । ଏହପରେ ସନ ୨୦୦୭ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ନିଜ ମୂଳ ଆକାରର ୧୦% ପ୍ରତିଶତକୁ ଚାଲିଆସିଲା । ପାଣିର ଲବଣତାରେ ବୃଦ୍ଧି ହେଉଥିଲା ଏବଂ ମାଛ ମାନଙ୍କର ଜୀବନ ସଙ୍କଟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ୧୯୬୦ ମସିହା ପର ଦଶକରେ ସୁଖେ କାରଣରୁ ଓ ପାଣି ମୋଡିବା ଲାଗି ତିଆରି ହୋଇଥିବା ନହରର କୁପ୍ରବନ୍ଧରେ ଚାଲୁଥିବା ଅରଳ ସାଗରର ତଟ ରେଖାରେ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଅସୁବିଧା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଲା , ଯେଉଁଠାରେ ବଡ଼ ବଡ଼ ନୌକା ଚାଲୁଥିଲା , ସେଠାରେ ମରୁଭୂମି ଦେଖାଗଲା । କିନ୍ତୁ ଏହିସବୁର ଅବସ୍ଥାରେ ଉଯବେକିସ୍ତାନ ଦୁନିଆର ପ୍ରମୁଖ କପାସ ନିୟର୍ତକରେ ଗଣାଗଲା , ଯାହା ଏକ ସମୟ ସୋବିୟତ ସଂଘର ଯୋଜନା ଥିଲା ।

ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ଦେଖନ୍ତୁ

• ଆମୁ ଦରିୟା
• ସିର ଦରିୟା
• କାରାକୁମ ନହର