ବୁର୍ଜାମ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସ୍ଥଳ
| ବୁର୍ଜାମ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସ୍ଥଳ برزۂہوم | |
| |
| A pot excavated from Burzahom | |
| ଅବସ୍ଥାନ | ଶ୍ରୀ ନଗର, ଜାମୁ ଓ କାଶ୍ମୀରି |
|---|---|
| ଦିଗବାରେଣି | 34°10′12″N 74°52′01″E / 34.169883°N 74.866841°E |
| ପ୍ରକାର | Pre-historic Settlement |
| ଇତିହାସ | |
| କାଳ | Neolithic, Megalithic and early Historic period. |
| ସ୍ଥାନ ଟୀକା | |
| ଖନନ ତାରିଖ | 1939 and from 1960 to 1971 |
| ପ୍ରତ୍ନରତ୍ତ୍ଵବିଦ | de Terra and Patersonof Yale-Cambridge Expedition in 1939 and T.N. Khazanchi and his team of ASI from 1960 and 1971 |
ବୁର୍ଜାମ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସ୍ଥଳ, ଶ୍ରୀ ନଗରର ପୁରତାତ୍ୱିକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାଶ୍ମୀରିର ପ୍ରମୁଖ ଐତିହାସିକ ସ୍ଥଳ ଅଟେ ।[୧] ପୁରାତତ୍ତ୍ୱ ଖୋଦେଇରେ ୩୦୦୦ BC ପୂର୍ବ ଓ ୧୦୦୦ BC ପୂର୍ବ ମଧ୍ୟରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ମହତ୍ତ୍ୱର ଚରଣ ବିଷୟରେ ଜଣାଯାଇଥାଏ ।[୨] କାଶ୍ମୀରିରେ ପ୍ରାଗୌତିହାସିକ ମାନବ ଗତିବିଧିର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିବାକୁ ଯାଇ ସ୍ତରୀକୃତ ସାଂସ୍କୃତିକ ଜମାରେ ଉଲ୍ଲେଖିତ ହୋଇଥିବା ନିଷ୍କର୍ଷ, ବିସ୍ତୃତ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଉପରେ ଆଧାରିତ ହୋଇଥାଏ ଯାହା ପ୍ରାଚୀନ ପନିପରିବା ଓ ଜୀବମାନଙ୍କ ସହିତ ଘଟଣା ସ୍ଥଳର ଭୌତିକ ପ୍ରମାଣ ପତ୍ରକୁ କବର କରିଥାଏ ।
ପୂରାତନତା (କଳା, ବସ୍ତୁକଳା, ପ୍ରଥା, ଓ ଅନୁଷ୍ଠାନ)ରୁ ସଙ୍କେତ ମିଳିଥାଏ ଯେ, ବୁର୍ଜାମର ପ୍ରାଗୌତିହାସିକ ଲୋକମାନେ ମଧ୍ୟ ଏସିଆ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମ ଏସିଆ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପିତ କରିଥିଲେ । ସ୍ଥାନୀୟ ଓ ବିଦେଶୀ ପ୍ରଭାବର କଥାବାର୍ତ୍ତା କଳା, ବସ୍ତୁକଳା, ପ୍ରଥା, ଅନୁଷ୍ଠାନ ଓ ଭାଷାଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରାଯାଇଥାଏ ଯାହା ମାଟିର ପାତ୍ର ଓ ଅନ୍ୟ କଳାକୃତିରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଥାଏ ।
ଅବସ୍ଥିତି
[ସମ୍ପାଦନା]ବୁର୍ଜାମ ସ୍ଥାନ ଶ୍ରୀ ନଗର ଜିଲ୍ଲାରେ ଏହି ନାମର ଗ୍ରାମରେ ଏକ ପ୍ରାଗୌତିହାସିକ ବସ୍ତି ଅଟେ । ଏହା ନସିମ-ଶାଲୀମାର ମାର୍ଗରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବରେ 16 kilometres (9.9 mi) ଅବସ୍ଥିତ ରହିଛି । ଏହି ସ୍ଥାନର ଉଚ୍ଚତା ସମୁଦ୍ର ସ୍ତରରୁ ତଳ1,800 metres (5,900 ft) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଛି ।[୩][୪] ଏହା ଭାରତର ଉତ୍ତରରେ ଖନନ ଯୁକ୍ତ ନବପାଷାଣ ସ୍ଥଳ ଅଟେ । ଏହି ସ୍ଥଳ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ Pleistocene ହ୍ରଦର ବିସ୍ତାରରେ ରହିଛି । କାଶ୍ମୀରି ଭାଷାରେ ବୁର୍ଜାମର ଅର୍ଥ, "ଭୋଜବୃକ୍ଷ" ଏକ ଗଛର ପ୍ରଜାତି (ଯାହା ସାଧାରଣତଃ 3,000 to 4,200 metres (9,800 to 13,800 ft) ଉଚ୍ଚତା ସୀମାରେ ହିମାଳୟରେ ବଢ଼ିଥାଏ) ଅଟେ ।
ଇତିହାସ
[ସମ୍ପାଦନା]1936 ମସିହାରେ ବୁର୍ଜାମ ସ୍ଥଳରେ ପ୍ରଥମ ଖନନ ଏକ ସୀମିତ ଅଭ୍ୟାସ ଥିଲା, ଯେପରି (Yale–Cambridge) ଅଭିଯାନ "Helmut de Terra" ଓ "Dr. Thomson Paterson"ଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ କରାଯାଇଥିଲା । ଭାରତୀୟ ପୁରାତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣର "ଫ୍ରଣ୍ଟିୟର ସର୍କଲ" 1960 ଓ 1971ର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନର ବିସ୍ତୃତ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିଥିଲେ । [୫]
ବୁର୍ଜାମ ତ୍ରାଳ ସହର ପାଖେ (Gufkral) କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଅନ୍ୟ ସମ୍ବିଧାନ ସ୍ଥାନର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ତ୍ୱ କରିଅଛି । ଏହାଛଡା ହରିପରିଗମ ଓ ଅବନ୍ତିପୁରା ଗୋଟିଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ରହିଛି ।
ଏହି ସ୍ଥାନକୁ 15 ଏପ୍ରିଲ 2014 ମସିହାରେ ଏକ "UNESCO" ୟୁନେସ୍କୋ (World Heritage Site) ରୂପେ ଶିଳାଲେଖ ପାଇଁ ନାମାଙ୍କିତ କରାଯାଇଥିଲା , କିନ୍ତୁ ଏବେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାକୁ ମଞ୍ଜୁରୀ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ ।
ଆବିଷ୍କାର
[ସମ୍ପାଦନା]ବୁର୍ଜାମରେ ଖନନ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱଧାର (ଗଭୀର ଯୁକ୍ତ) ଓ ଆନୁଭୂମିକ ଦେଶ ଦ୍ୱୟରେ କରାଯାଇ ଥିଲା ; ଏହା ଗଭୀରତା , ସ୍ତରୀକରଣର ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା ଯଦ୍ୱାରା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସ୍ତରୀକରଣର ଚରଣ ବଦ୍ଧ ଉପାୟରେ ସମସ୍ତରୀୟ ଉତ୍ଖନନଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । ସେହି ସ୍ଥାନରେ ନିରନ୍ତର ବ୍ୟବସାୟିକ ଅନୁକ୍ରମର ଚାରି କାଳ 1960ରୁ 1971 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 11 ବର୍ଷର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଅନୁସାରେ ପ୍ରଲେଖିତ କରାଯାଇଥିଲା । ବୁର୍ଜାମରେ ମିଳିଥିବା ନବପାଷାଣ କାଳୀନ ମନୁଷ୍ୟ ମାନଙ୍କ କଙ୍କାଳର ଅବଶେଷ ସିନ୍ଧୁଘାଟୀ ସଭ୍ୟତାର ହଡ଼ପ୍ପାରେ ମିଳିଥିବା ଜିନିଷ ଅଟେ ।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ "Kashmir Valley monuments cry for care".
- ↑ "ASI report says even Neolithic Kashmir had textile industry".
- ↑ "Excavations – Important – Jammu & Kashmir Patna". Archaeological Survey of India. Archived from the original on 2 April 2015. Retrieved 30 March 2015.
- ↑ "Burzahom Archaeological site, India:Neolithic Period finds". Encyclopædia Britannica.
- ↑ Pande, B. M. (13 October 1969). "Neolithic Hunting Scene on a Stone Slab from Burzahom, Kashmir" (pdf). University of Hawaii.