Jump to content

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭିଡିଓୱିକି/କର୍କଟ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
ଭିଡିଓୱିକି/କର୍କଟ (Tutorial)
Link to Commons
Steps for video creation
Step 1Preview my changes (10 sec)
Step 2Upload to Commons (10 min)

ସଂଜ୍ଞା

[ସମ୍ପାଦନା]

କର୍କଟ ଏକ ପ୍ରକାର ରୋଗମାନଙ୍କର ଦଳ ଯେଉଁଥିରେ ଜୀବକୋଷ ଗୁଡ଼ିକ ଅସାଧାରଣ ଭାବରେ ବୃଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ପାଖ ବା ଦୂରକୁ ବିସ୍ତାର ଲାଭ କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖିଥାଏ ।[][] ବିସ୍ତାର ନହେଉଥିବା ଅଣ‌ଘାତକ ଅର୍ବୁଦ ରୋଗଠାରୁ ଏହି ରୋଗ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ପୃଥକ୍ ।[]

ଲକ୍ଷଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

କର୍କଟ ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଅସାଧାରଣ ରକ୍ତସ୍ରାବ, ଦୀର୍ଘକାଳୀନ କାଶ, ଅବୋଧ୍ୟ ଓଜନ ହ୍ରାସ, ଗୋଟାଳି ସୃଷ୍ଟି ଓ ମଳତ୍ୟାଗ ସମୟର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବା ଦେଖାଯାଏ ।[]

ଲକ୍ଷଣମାନଙ୍କର ଅନ୍ୟ କାରଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହି ଲକ୍ଷଣ‌ଗୁଡ଼ିକ କର୍କଟ ରୋଗର ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୋଗରେ ଏହିଭଳି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଇପାରେ ।[] ଶହେରୁ ଅଧିକ ପ୍ରକାରର କର୍କଟ ରୋଗ ମାନବଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିପାରେ ।[]

କେବଳ ତମାଖୁ ବ୍ୟବ‌ହାର ଯୋଗୁ ୨୨% କର୍କଟ ଜନିତ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥାଏ ।[]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ ୧

[ସମ୍ପାଦନା]

ମେଦ ବ‌ହୁଳତା,ଅପ‌ପୁଷ୍ଟି, ଶାରୀରିକ କ୍ରିୟାର ଅଭାବ ବା ଅତ୍ୟଧିକ ମଦ୍ୟ ବା ଆଲକୋହୋଲ ପାନ‌କରିବା ଯୋଗୁ ପ୍ରାୟ ୧୦% କର୍କଟ ରୋଗ ହୁଏ । [][][]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ ୨

[ସମ୍ପାଦନା]

ଅନ୍ୟ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ସଂକ୍ରମଣ, ଆୟୋନାଇଜିଙ୍ଗ ରାଡିଏସନ ଓ ପରିବେଶ ପ୍ରଦୂଷଣ ମୂଖ୍ୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥାଏ ।[]

ସଂକ୍ରମଣ କାରଣ

[ସମ୍ପାଦନା]

ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କରେ ୧୫% କର୍କଟ ରୋଗ ହେଲିକୋବ୍ୟାକ୍ଟର ପାଇଲୋରି, ହେପାଟାଇଟିସ ବି, ହେପାଟାଇଟିସ ସି, ମାନବ ପାପିଲୋମାଭୁତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣ, ଏପସ୍ଟେନ-ବାର ଭୁତାଣୁ ଓ ଏଚଆଇଭି ଇତ୍ୟାଦି ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁ ହୁଏ ।[]

ନିଦାନ‌ଶରୀରତ‌ତ୍ତ୍ୱ

[ସମ୍ପାଦନା]

ବିଭିନ୍ନ କାରକମାନଙ୍କ ଯୋଗୁ ଅତି କମ୍‌ରେ ଆଂଶିକ ଭାବରେ ଜୀବକୋଷର ଜିନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥାଏ ।[] କର୍କଟ ରୋଗ ବିକଶିତ ହେବା ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ଜିନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।[] ବଂଶାନୁକ୍ରମରେ ପିତାମାତାଙ୍କର ଜିନ ତୃଟି ଯୋଗୁ ପ୍ରାୟ ୫-୧୦% କର୍କଟ ରୋଗ ସନ୍ତାନମାନଙ୍କଠାରେ ହୋଇଥାଏ । []

ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ

[ସମ୍ପାଦନା]

ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ ତ‌ଥା ଚିହ୍ନ ଦେଖି ଓ କର୍କଟ ସ୍କ୍ରିନିଙ୍ଗ ପରୀକ୍ଷା କରି କର୍କଟ ସନ୍ଦେହ କରାଯାଇପାରେ ।[] ଅଧିକ ପୁଷ୍ଟିକରଣ ନିମନ୍ତେ ମେଡିକାଲ ଇମେଜିଙ୍ଗ ଓ ବାୟୋପ୍ସି କରାଯାଏ ।[]

ପ୍ରତିଷେଧ

[ସମ୍ପାଦନା]

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟପ୍ରଦ ଶରୀର ଓଜନ ରଖି ଓ ଧୂମ୍ରପାନ ନ କରି ଅନେକ କର୍କଟ ରୋଗର ପ୍ରତିଷେଧ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ।[୧୦]

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରତିଷେଧ ଉପାୟ

[ସମ୍ପାଦନା]

ପ୍ରଚୁର ଫଳ, ପରିବା ଓ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଶସ୍ୟ ଖାଇଲେ, ସୀମିତ ମଦ୍ୟ ପାନ କଲେ, ଲାଲ ମାଂସ ନ ଖାଇଲେ ଓ ଅତ୍ୟଧିକ ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ନ ଆସିଲେ କର୍କଟ ସଙ୍କଟ କମିଯାଏ ।[୧୦][୧୧]

ମାନବ ପାପିଲୋମା ଭୂତାଣୁ ଭଳି କେତେକ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗର ଟିକା ବ୍ୟବ‌ହାର କଲେ କର୍କଟ ସଙ୍କଟ କମିଯାଏ ।[୧୨]

ସ୍କ୍ରିନିଙ୍ଗ

[ସମ୍ପାଦନା]

ଶୀଘ୍ର ସ୍କ୍ରିନିଙ୍ଗ କରି ଜରାୟୁ ମୁଖ କର୍କଟ ଓ କୋଲୋରେକ୍ଟାଲ କର୍କଟ ରୋଗ‌ ଚିହ୍ନଟ କରିପାରିଲେ ଉପକାର ମିଳେ ।[୧୩]


ସ୍କ୍ରିନିଙ୍ଗ ୨

[ସମ୍ପାଦନା]

ସ୍ତନ କର୍କଟର ସ୍କ୍ରିନିଙ୍ଗ କରିବା ବିଷୟ ବିବାଦାତ୍ମକ ଅଛି । [୧୩][୧୪]

ଚିକିତ୍ସା

[ସମ୍ପାଦନା]

କର୍କଟ ରୋଗରେ ସାଧାରଣତଃ ରାଡିଏସନ ଥେରାପି, ଅପରେଶନ, କେମୋଥେରାପି ବା ଟାରଗେଟେଡ ଥେରାପି ମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଚିକିତ୍ସାର ସାହାଯ୍ୟ ନିଆଯାଏ ।[][୧୫]

ଯନ୍ତ୍ରଣା ଉପଚାର

[ସମ୍ପାଦନା]

ଏହି ଚିକିତ୍ସାରେ ଲକ୍ଷଣ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅନୁଯାୟୀ ରୋଗୀର ଯତ୍ନ ନିଆଯାଏ ।[] ରୋଗ ଅତ୍ୟଧିକ ବଢ଼ି ଯାଇଥିଲେ କେବଳ ଉପଶମଦାୟକ ଯତ୍ନ ନିଆଯାଏ ।[]

ବଞ୍ଚିବା ସମୟ

[ସମ୍ପାଦନା]

କର୍କଟର ପ୍ରକାର ଓ ଚିକିତ୍ସା ଆରମ୍ଭରେ ରୋଗର ସୋପାନ ଉପରେ ବଞ୍ଚିବା ସୀମା ନିର୍ଭର କରେ ।[] ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପନ୍ଦର ବର୍ଷ ବୟସ ପୂର୍ବ ରୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୮୦% ରୋଗୀ ହାରାହାରି ୫ ବର୍ଷ ଓ[୧୬] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ପ୍ରାୟ ୬୬% ରୋଗୀ ହାରାହାରି ୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଞ୍ଚନ୍ତି ।[୧୭]

ରୋଗାନୁଶୀଳନ

[ସମ୍ପାଦନା]

ମହିଳା

[ସମ୍ପାଦନା]

ମହିଳାମାନଙ୍କର ସାଧାରଣତଃ ସ୍ତନ କର୍କଟ, କୋଲୋରେକ୍ଟାଲ କର୍କଟ, ଫୁସଫୁସ କର୍କଟ ଓ ଜରାୟୁ ଗ୍ରୀବା କର୍କଟ ରୋଗ ହୁଏ ।[] ପ୍ରତି ବର୍ଷ ନୂଆ କର୍କଟ ହିସାବକୁ ନେଲେ ମେଲାନୋମା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଚର୍ମ କର୍କଟ ରୋଗ‌ଗୁଡ଼ିକ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୪୦% ହେବ ।[୧୮][୧୯]

ପୁରୁଷ

[ସମ୍ପାଦନା]

ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ସାଧାରଣତଃ ଫୁସଫୁସ କର୍କଟ, ପ୍ରୋସ୍ଟେଟ କର୍କଟ, କୋଲୋରେକ୍ଟାଲ କର୍କଟ ଓ ମୂତ୍ରାଶୟ କର୍କଟ ହୁଏ ।[୨୦]

ପିଲାଙ୍କର ସାଧାରଣତଃ ଆକ୍ୟୁଟ ଲିମ୍ଫୋବ୍ଲାସ୍ଟିକ ଲିଉକେମିଆ ଓ ମସ୍ତିଷ୍କ ଅର୍ବୁଦ ହୁଏ କିନ୍ତୁ ଆଫ୍ରିକାରେ ନନ୍-ହଜକିନ ଲିମ୍ଫୋମା ଅଧିକ ହୁଏ ।[୧୬] ସନ ୨୦୧୨ରେ ୧୫ ବର୍ଷ ବୟସରୁ କମ ପିଲାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୧୬୫,୦୦୦ ପିଲାଙ୍କର କର୍କଟ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୋଇଥିଲା ।[୨୦]

ପୃଥିବୀରେ ସଙ୍କଟ

[ସମ୍ପାଦନା]

ବୟସ୍କ ଲୋକ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଓ ବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଜୀବନ‌ଚର୍ଯ୍ୟାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁ କର୍କଟ ରୋଗ ସଙ୍କଟ ଅଧିକ ହେଉଛି । ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁ ଆସନ୍ତା ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ଏକ ଚାଲେଞ୍ଜରେ ପରିଣତ ହେବ ।[୨୧]

  1. ୧.୦ ୧.୧ ୧.୨ ୧.୩ ୧.୪ ୧.୫ ୧.୬ ୧.୭ "Cancer". World Health Organization. 12 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2018. Retrieved 19 ଡିସେମ୍ବର 2018.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  2. ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ "Defining Cancers". National Cancer Institute. 17 September 2007. Retrieved 28 March 2018.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)
  3. ୩.୦ ୩.୧ "Cancer – Signs and symptoms". NHS Choices. Archived from the original on 8 ଜୁନ 2014. Retrieved 10 ଜୁନ 2014.
  4. "Obesity and Cancer Risk". National Cancer Institute. 3 ଜାନୁଆରୀ 2012. Archived from the original on 4 ଜୁଲାଇ 2015. Retrieved 4 ଜୁଲାଇ 2015.
  5. Jayasekara H, MacInnis RJ, Room R, English DR (May 2016). "Long-Term Alcohol Consumption and Breast, Upper Aero-Digestive Tract and Colorectal Cancer Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis". Alcohol and Alcoholism. 51 (3): 315–30. doi:10.1093/alcalc/agv110. PMID 26400678.
  6. Anand P, Kunnumakkara AB, Sundaram C, Harikumar KB, Tharakan ST, Lai OS, Sung B, Aggarwal BB (September 2008). "Cancer is a preventable disease that requires major lifestyle changes". Pharmaceutical Research. 25 (9): 2097–116. doi:10.1007/s11095-008-9661-9. PMC 2515569. PMID 18626751.
  7. ୭.୦ ୭.୧ ୭.୨ ୭.୩ World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.1. ISBN 978-92-832-0429-9. Archived from the original on 12 ଜୁଲାଇ 2017.
  8. "Heredity and Cancer". American Cancer Society. Archived from the original on 2 ଅଗଷ୍ଟ 2013. Retrieved 22 ଜୁଲାଇ 2013.
  9. "How is cancer diagnosed?". American Cancer Society. 29 ଜାନୁଆରୀ 2013. Archived from the original on 14 ଜୁଲାଇ 2014. Retrieved 10 ଜୁନ 2014.
  10. ୧୦.୦ ୧୦.୧ Kushi LH, Doyle C, McCullough M, Rock CL, Demark-Wahnefried W, Bandera EV, Gapstur S, Patel AV, Andrews K, Gansler T (2012). "American Cancer Society Guidelines on nutrition and physical activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity". CA Cancer J Clin. 62 (1): 30–67. doi:10.3322/caac.20140. PMID 22237782.
  11. Parkin DM, Boyd L, Walker LC (December 2011). "16. The fraction of cancer attributable to lifestyle and environmental factors in the UK in 2010". British Journal of Cancer. 105 Suppl 2: S77–81. doi:10.1038/bjc.2011.489. PMC 3252065. PMID 22158327.
  12. Ljubojevic S, Skerlev M (2014). "HPV-associated diseases". Clinics in Dermatology. 32 (2): 227–34. doi:10.1016/j.clindermatol.2013.08.007. PMID 24559558.
  13. ୧୩.୦ ୧୩.୧ World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 4.7. ISBN 978-92-832-0429-9. Archived from the original on 12 ଜୁଲାଇ 2017.
  14. Gøtzsche PC, Jørgensen KJ (June 2013). "Screening for breast cancer with mammography". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 6 (6): CD001877. doi:10.1002/14651858.CD001877.pub5. PMID 23737396.
  15. National Cancer Institute (26 February 2018). "Targeted Cancer Therapies". www.cancer.gov. Retrieved 28 March 2018.
  16. ୧୬.୦ ୧୬.୧ World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.3. ISBN 978-92-832-0429-9. Archived from the original on 12 ଜୁଲାଇ 2017.
  17. "SEER Stat Fact Sheets: All Cancer Sites". National Cancer Institute. Archived from the original on 26 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 2010. Retrieved 18 ଜୁନ 2014.
  18. Dubas LE, Ingraffea A (February 2013). "Nonmelanoma skin cancer". Facial Plastic Surgery Clinics of North America. 21 (1): 43–53. doi:10.1016/j.fsc.2012.10.003. PMID 23369588.
  19. Cakir BÖ, Adamson P, Cingi C (November 2012). "Epidemiology and economic burden of nonmelanoma skin cancer". Facial Plastic Surgery Clinics of North America. 20 (4): 419–22. doi:10.1016/j.fsc.2012.07.004. PMID 23084294.
  20. ୨୦.୦ ୨୦.୧ World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.1. ISBN 978-92-832-0429-9.
  21. Jemal A, Bray F, Center MM, Ferlay J, Ward E, Forman D (February 2011). "Global cancer statistics". Ca. 61 (2): 69–90. doi:10.3322/caac.20107. PMID 21296855.