ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ
ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ | |
---|---|
ବିଭାଗ | oncology[*], gastroenterology[*] |
ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | C16. |
ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 151.9 |
ଓଏମ୍ଆଇଏମ୍ | 137215 |
ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 12445 |
ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 000223 |
ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | med/845 |
MeSH | D013274 |
ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ (ଇଂରାଜୀରେ Stomach cancer କିମ୍ବା gastric cancer), ଏକ କର୍କଟ ରୋଗ ଯାହା ପାକସ୍ଥଳୀର ଭିତର ସ୍ତରରୁ ଜାତ ହୁଏ ।[୧] ପାକସ୍ଥଳୀର ଯେ କୌଣସି ଭାଗରେ କର୍କଟ ରୋଗ ହେଲେ ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ କହନ୍ତି । ଏହାର ପ୍ରାରମ୍ଭ ଲକ୍ଷଣ ସମୂହ: ଛାତି ଜଳାପୋଡ଼ା, ଉପରପେଟରେ କଷ୍ଟ, ଓକାଳ ଓ କ୍ଷୁଧାହାନୀ । ପଶ୍ଚାତ ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ: ଓଜନ ହ୍ରାସ, ହଳଦିଆ ଚମ, ବାନ୍ତି, ଗିଳିବାରେ କଷ୍ଟ ଓ ଝାଡ଼ାରେ ରକ୍ତ ପଡ଼ିବା ।[୨] ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ଦେହର ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟାପିପାରେ (ମେଟାସ୍ଟାସିସ) ଯେପରିକି ଯକୃତ, ଫୁସଫୁସ, ହାଡ଼, ପେରିଟୋନିଅମ ଓ ଲସିକାଗ୍ରନ୍ଥି ।[୩]
ଏହି ରୋଗ ସାଧାରଣତଃ ହେଲିବାବାକ୍ଟର ପାଇଲୋରି ଜୀବାଣୁଦ୍ୱାରା ହୁଏ ଯାହା ୬୦ %ରୁ ଅଧିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଖାଯାଏ ।[୪][୫] ଏହି ଜୀବାଣୁ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ପ୍ରଜାତି ଜୀବାଣୁ ଅଧିକ ସଙ୍କଟ ଜନକ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କାରଣ ମଧ୍ୟରେ ପରିବା ଆଚାର ଓ ଧୁମ୍ରପାନ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ । ପ୍ରାୟ ୧୦ % ରୋଗ ପରିବାରରେ ଚାଲେ, ୧ %ରୁ ୩ % ପିତାମାତାଙ୍କଠାରୁ ଜୀନଦ୍ୱାରା ଯାଏ ଯାହାର ଉଦାହରଣ ହେରେଡିଟାରି ଡିଫ୍ୟୁଜ ଗ୍ୟାସ୍ଟ୍ରିକ କର୍କଟ । ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପ୍ରକାର ଅଛି । ସେଥିରୁ ଅଧିକାଂଶ ଗ୍ୟାସ୍ଟ୍ରିକ କର୍କଟ । ଲିମ୍ଫୋମା ଓ ମେସେନ୍କାଇମାଲ ଟ୍ୟୁମର ମଧ୍ୟ ପାକସ୍ଥଳିରେ ହୁଏ । ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଟେଜ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ବର୍ଷ ଧରି ଗତି କରନ୍ତି । [୫] ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପି କଲାବେଳେ ବାୟୋପ୍ସି ନିଆଯାଇ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଏହା ପରେ ମେଡିକାଲ ଇମେଜିଙ୍ଗ କରି ଅନ୍ୟ ସ୍ଥନରେ ଥିବା ମେଟାସ୍ଟାସିସକୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଏ । [୨] ଜାପାନ ଓ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ, ଏହି ଦୁଇ ଦେଶରେ ସର୍ବାଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ଥିବା ସ୍କ୍ରନିଙ୍ଗ କରି ଦେଖାଯାଏ । [୫]
ଧୁମ୍ରପାନ ବନ୍ଦ କଲେ ଓ ମେଡିଟେରାନିଆନ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଲେ (ଇଂରାଜୀରେ Mediterranean diet] କର୍କଟ ସଙ୍କଟ କମିଯାଏ । ଏଚ. ପାଇଲୋରି ଜୀବାଣୁ ଚିକିତ୍ସା କଲେ ଭବିଷ୍ୟତ କର୍କଟ ସଙ୍କଟ କମିଯାଏ ।[୫][୬] ଶୀଘ୍ର ଚିକିତ୍ସା କଲେ ଅନେକ ରୋଗୀ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରନ୍ତି । [୫] ଅପରେଶନ, କେମୋଥେରାପି, ଓ ଟାର୍ଗେଟେଡ ଥେରାପିର କିଛି ମିଶ୍ରିତ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ । [୨] ବିଳମ୍ବ ହୋଇଥିଲେ ପାଲିଏଟିଭ ଯତ୍ନ କରାଯାଏ ।[୫] ପୃଥିବୀରେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷିଆ ଆୟୁଷ ହାର ୧୦ %ରୁ କମ୍ । ବିଳମ୍ବରେ ଚିହ୍ନଟ ଏହାର ଖରାପ ଫଳର କାରଣ ।[୭] ଆମେରିକାରେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷିଆ ଆୟୁଷ ହାର ୨୮ % ।[୮] ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆରେ ଏହା ୬୫ % । [୫]
ପୃଥିବୀରେ ହେଉଥିବା କର୍କଟ ରୋଗରେ ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ପଞ୍ଚମ ସ୍ଥାନ (୭ %), ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନ (୩ %) ଅଧିକାର କରିଛି ।[୯] ସନ ୨୦୧୨ରେ ୯୫୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ରୋଗ ହୋଇଥିଲା ଓ ୭୨୩,୦୦୦ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । [୯] ୧୯୩୦ ଦଶନ୍ଧି ପୂର୍ବରୁ ଆମେରିକା ଓ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଏହା ସର୍ବାଧିକ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ଥିଲା ।[୧୦][୧୧][୧୨] ମୃତ୍ୟୁ ହାର ତାହାପରଠାରୁ କମି ଚାଲିଛି । [୫] ରେଫ୍ରିଜେଟର ବାହାରିବା ପରେ ଅଧିକ ଲବଣ ଓ ଆଚାର ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିବା କମେଇବାରୁ ଏହି ମୃତ୍ୟୁ ହାର କମିବା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।[୧୩] ସାଧାରଣତଃ ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଓ ପୂର୍ବ ୟୁରୋପରେ ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ ଓ ପୁରୁଷମାନଙ୍କର ମହିଳାମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ୨ ଗୁଣ ଅଧିକ ରୋଗ ହୁଏ । [୫] ପୃଥିବୀରେ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ପ୍ରାୟ ୭ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରନ୍ତି ।[୧୪]। ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ୫ ବର୍ଷ ବଞ୍ଚିବା ରୋଗୀ ସଂଖ୍ୟା ୧୫ %ରୁ କମ, କାରଣ ରୋଗୀ ବହୁତ ଡେରିରେ ଆସି ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ଦେଖାନ୍ତି ।
ଲକ୍ଷଣ ଓ ଚିହ୍ନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଏହି ରୋଗ ଆକ୍ରମଣ କଲେ ପ୍ରଥମ ଅବସ୍ଥାରେ କୌଣସି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ବା ଏହା ପାକସ୍ଥଳିର ରୋଗ ଭଳି ଜଣାଯାଏନାହିଁ । ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ବେଳକୁ ରୋଗ ବଢ଼ି ଯାଇଥାଏ ରୋଗ ବିକ୍ଷେପ (Metastasis) ହୋଇ ସାରିଥାଏ । ଏହି କାରଣ ଯୋଗୁ ଏହାର ପୂର୍ବାନୁମାନ ନିରାଶାଜନକ ହୁଏ[୧୫] । ଏହି ରୋଗରେ ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ଚିହ୍ନ ଓ ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଏ ।
ପ୍ରଥମ ସୋପାନ
[ସମ୍ପାଦନା]- ବୁକୁ ଜ୍ୱାଳା ବା ବଦହଜମି
- ଖାଦ୍ୟ ଅରୁଚି
- ପେଟ ଗୋଳମାଳ
ଦ୍ୱିତୀୟ ସୋପାନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଦୁର୍ବଳତା ବା ଥକ୍କା ଲାଗେ
ଖାଇ ସାରିବା ପରେ ପେଟ ଫୁଲେ
ତୃତୀୟ ସୋପାନ (ବିଳମ୍ବ)
[ସମ୍ପାଦନା]ଉପର ପେଟରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୁଏ
ବାନ୍ତି ଲାଗେ (Nausea) ବା ବାନ୍ତି ହୁଏ
କୋଷ୍ଠା କାଠିନ୍ୟ ବା ତରଲ ଝାଡା
ଓଜନ ହ୍ରାସ
ପାକସ୍ଥଳୀରେ ରକ୍ତସ୍ରାବ ଯୋଗୁ ବାନ୍ତିରେ ରକ୍ତ ପଡେ ବା ମଳ କଳା ଦେଖାଯାଏ । ରକ୍ତହୀନତା ହୁଏ ।
ଗିଳିବାର କଷ୍ଟ ହୁଏ
ଉଲ୍ଲେଖ ଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଏହି ସମସ୍ତ ଲକ୍ଷଣମାନ ଟ୍ରପିକାଲ ସ୍ପ୍ରୁ (Tropical sprue), ପାକସ୍ଥଳୀ ଘାଆ ଓ ଭୁତାଣି ଆକ୍ରମଣରେ ଦେଖାଯାଏ ।
କାରଣ
[ସମ୍ପାଦନା]ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହେଲିକୋବ୍ୟାକ୍ଟର ପାଲୋରି (Helicobacter pylori) ଜୀବାଣୁଦ୍ୱାରା କର୍କଟ ହେଉଥିବା ଜଣାଯାଇଛି । ଅଟୋଇମ୍ୟୁନ ଆଟ୍ରୋଫିକ୍ ଗ୍ୟାସ୍ଟ୍ରାଇଟିସ୍, କେତେକ ଜେନେଟିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଖାଦ୍ୟ ନଳୀର ଭିତର ସ୍ତରର ପରିବର୍ତ୍ତ୍ନନ: ଏହି ସବୁ ରୋଗ କର୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ମର୍କ ମାନୁଆଲ ଅନୁସାରେ ଖାଦ୍ୟ ଏହି ରୋଗ ନିମନ୍ତେ ଦାୟୀ ନୁହେ । କିନ୍ତୁ ଆମେରିକା କ୍ୟାନସର ସୋସାଇଟିଦ୍ୱାରା କେତେକ ଖାଦ୍ୟର ଲିସ୍ଟ ତିଆରି ହୋଇଛି ଯାହା ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ସେ ସବୁର ନାମ:ଧୂମଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ, ଲୁଣଯୁକ୍ତ ମାଛ ଓ ମାଂସ, ପରିବା ଆଚାର, ନାଇଟ୍ରେଟ ଓ ନାଇଟ୍ରାଇଟ ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ । ଏହି ଖାଦ୍ୟ ହେଲିକୋବ୍ୟାକ୍ଟ୍ରର ପାଲୋରିଦ୍ୱାରା କିଛି ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୁଏ, ଯାହା କର୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୁଏ । ସଜ ଫଳ ଓ ପନିପରିବାରେ ଥିବା ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ ଭିଟାମିନ ଏହି ରୋଗ କମେଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ[୧୬] ।
୬୫ରୁ ୮୦% କର୍କଟ ରୋଗ ହେଲିକୋବ୍ୟାକ୍ଟ୍ରର ପାଲୋରିଦ୍ୱାରା ହେଉଥିବା ଜଣାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ହେଲିକୋବ୍ୟାକ୍ଟ୍ରର ପାଲୋରିଦ୍ୱାରା ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଉଥିବା ରୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେବଳ ୨ % ଲୋକ କର୍କଟ ଭୋଗନ୍ତି । ଜୀବାଣୁ ଜନିତ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରଦାହ ଓ ସି.ଏ.ଜି.ଏ. (CagA)ଦ୍ୱାରା ଏହା ହୁଏ । ଗୁଣସୂତ୍ର କାରଣ ଯୋଗୁ ୧୦ % ଲୋକ ରୋଗ ଭୋଗନ୍ତି ।
ଧୂମ୍ର ସେବନ ଏହାର ଗୋଟି ମୂଖ୍ୟ କାରଣ ଯାହା ସହଜରେ ତ୍ୟାଗ କରାଯାଇ ପାରେ । ଅଳ୍ପ ଧୂମ ପାନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କର ୪୦% ବିପଦ ରହେ, ଅତ୍ୟଧିକ ସେବନକାରୀଙ୍କର ୮୨ % ବିପଦ ରହେ । ପାକସ୍ଥଳୀର ଉପର ଭାଗରେ (ଏସୋଫେଗସ ପାଖରେ) ଏହି କର୍କଟ ହୁଏ[୧୬][୧୭][୧୮] । କେତେକ ଅନୁଶୀଳନରୁ ଜଣାଯାଏ ମଦ୍ୟପାନ କଲେ ମଧ୍ୟ ବିପଦ ରହେ[୧୯] ।
ପୁରୁଷ ଓ ନାରୀଙ୍କର ୩:୧ ଅନୁପାତରେ କର୍କଟ ହୁଏ । ଏସ୍ଟ୍ରୋଜେନ ସମ୍ଭବତ ଏହି ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା କରେ[୨୦] ।
ନିର୍ଣ୍ଣୟ
[ସମ୍ପାଦନା]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନିମନ୍ତେ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଇତିହାସ ଶରୀରର ପରୀକ୍ଷା ଓ ଲାବ ପରୀକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକ । ଅନ୍ୟ ପରୀକ୍ଷାଗୁଡ଼ିକ ନିମ୍ନରେ ଦିଆଗଲା ।
- ଗ୍ୟାସ୍ଟ୍ରୋସ୍କୋପି(Gastroscopy)- ଗୋଟିଏ ଫାଇବର୍ ଅପ୍ଟିକ କ୍ୟାମେରା ପାକସ୍ଥଳୀ ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରାଇ ଫଟୋ ନିଆଯାଇ ଦେଖାଯାଏ ।
- ବେରିଅମ ମିଲ ଏକ୍ସ-ରେ ।
- ସି. ଟି. ସ୍କାନ
ବାଇଓପ୍ସି - ଗ୍ୟାସ୍ଟ୍ରୋସ୍କୋପିଦ୍ୱାରା କର୍କଟ ହେବା ଜଣା ପଡ଼ିଲେ ସେହି ଯନ୍ତ୍ରଦ୍ୱାରା ଟିକିଏ ତନ୍ତୁ କାଟି ଆଣି ଅଣୁବୀକ୍ଷଣ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ପରୀକ୍ଷା କରି ନିଶ୍ଚିତ ହୁଅନ୍ତି (Biopsy with histological examination) । ଅପ୍ଟିକାଲ କୋହେତେନ୍ସ ଟୋମୋଗ୍ରାଫି ( optical coherence tomography) ଏକ ନୂଆ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ୱାରା ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଚାଲିଛି ।
ଏହି ରୋଗ ସହ କେତେକ ଚର୍ମ ରୋଗ ଦେଖାଯାଏ । କାଖ ଓ ଜଙ୍ଘ ସନ୍ଧି ଚର୍ମ ସାମାନ୍ୟ କଳା ଦେଖାଯାଏ ଓ ମୋଟା ହୁଏ (Acanthosis nigricans) । ଏହା ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ସହ ଦେଖାଯାଏ । ପାପୁଲି ଚର୍ମରେ ମଧ୍ୟ ଏ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଏ ।
ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା ସହ ରକ୍ତ ପଡୁଛି କି ନାହିଁ ଜାଣିବା ପାଇଁ ମଳ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଏ ।
ଉତ୍ତକ ରୋଗ ବିଜ୍ଞାନ
[ସମ୍ପାଦନା]ପାକସ୍ଥଳୀରେ ଥିବା ଗ୍ଲାଣ୍ଡ କୋଷରେ ଜାତ କର୍କଟକୁ ଆଡେନୋକାର୍ସିନୋମା କହନ୍ତି । ଲରେନ ବର୍ଗୀକରଣ ଅନୁସାରେ ଏହ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ । ଅନ୍ତନାଳିୟ (intestinal ) ଭାଗ ଓ ପ୍ରସାରିତ (diffuse) ଭାଗ । ପାକସ୍ଥଳୀ କାନ୍ଥରେ କେତେକେ ସ୍ତର ଥାଏ । ମସ୍କୁଲାରିସ୍ ମ୍ୟୁକୋସା, ସବମ୍ୟୁକୋସା ଓ ମସ୍କୁଲାରିସ୍ ପ୍ରପ୍ରିଆ ସ୍ତର ସମୂହକୁ ଆଡେନୋକାର୍ସିନୋମା ଭେଦ କରିଯାଏ ।
ସୋପାନ ତିଆରି
[ସମ୍ପାଦନା]ରୋଗର ଅଗ୍ରଗତି ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ସୋପାନ(staging) କରାଯାଏ । କର୍କଟ ତାର ମୂଳ ସ୍ଥାନରେ ଅଛି ବା କେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ବିସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି, ତାହା ଜାଣିବା ଦରକାର । ବିଭିନ୍ନ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ୱାରା ଏହା ଜାଣି ହୁଏ । ସିଟି ସ୍କାନ(CT Scan), ପେଟ ସ୍କାନ(PET Scan), ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପିକ୍ ଅଲ୍ଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଆଦି ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଏ । ରକ୍ତରେ ମାର୍କରଦ୍ୱାରା କାର୍ସିନୋଏମ୍ବ୍ରିଓଜେନିକ ଆଣ୍ଟିଜେନ୍ ଓ କାର୍ବୋହାଇଡ୍ରେଟ୍ ଆଣ୍ଟିଜେନ୍ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ନିମନ୍ତେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଯକୃତକୁ ମାଡି ଯାଇଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଜଣାପଡେ । ଅପରେଶନ ପରେ ଅଳ୍ପ ତନ୍ତୁ କାଟି ନେଇ ପରୀକ୍ଷା କଲାପରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ୍ ସୋପାନ ଜଣାପଡେ ।
ବିଭିନ୍ନ ସୋପାନ ନିମ୍ନ ମତେ ଦିଆଗଲା ।
- ସୋପାନ ୦. ପାକସ୍ଥଳୀ କାନ୍ଥର କେବଳ ଭିତର ସ୍ତର ଆକ୍ରମିତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲେ ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପିଦ୍ୱାରା କାଟି ବାହାର କରା ଯାଇପାରେ । ନ ହେଲେ ଗ୍ୟାସ୍ଟ୍ରେକ୍ଟୋମି ଓ ଲିମ୍ପ୍ଫାଡେନୋକ୍ଟେମି ଅପରେଶନ କରାଯାଏ । କେମୋଥେରାପି ଓ ରାଡିଏସନ ଦରକାର ହୁଏ ନାହିଁ ।
- ସୋପାନ ୧. ସୋପାନ ୧କରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଓ ତୃତୀୟ ସ୍ତର ଭେଦି ଯାଇଥାଏ । ଏହା ନିମନ୍ତେ ଅପରେଶନ କରାଯାଏ । ସୋପାନ ୧ଖରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ତର ଓ ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୁଏ । ଏଥି ନିମନ୍ତେ କେମୋଥେରାପି ଓ ରାଡିଏସନ ଥେରାପି ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ ।
- ସୋପାନ ୨. ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ତର ସହ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି, ତୃତୀୟ ସ୍ତର ସହ ପାଖ ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି ବା ବିନା ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି ସହ ଚାରି ସ୍ତର ଆକ୍ରମିତ ହେଲେ ସୋପାନ ୨ ଧରାଯାଏ । ସୋପାନ ୧ର ଚିକିତ୍ସ୍ସା ସହ କେମୋଥେରାପି ଦରକାର ହୁଏ ।
- ସୋପାନ ୩. ଏହି ସୋପାନରେ ତୃତୀୟ ସ୍ତର ଓ ଦୂର ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି, ଚତୁର୍ଥ ସ୍ତର ସହ ପାଖ ତନ୍ତୁ ଓ ଦୂର ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି ଆକ୍ରମିତ ହୁଅନ୍ତି । ସୋପାନ ୨ ଭଳି ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ ।
- ସୋପାନ ୪. ପାଖ ତନ୍ତୁ ଓ ଦୂର ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି ଓ ଅନ୍ୟ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ଅଙ୍ଗକୁ ମାଡି ଯାଇଥାଏ । ଅପରେଶନ, ଲେଜର, କେମୋଥେରାପି ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଏ
ନିୟନ୍ତ୍ରଣ
[ସମ୍ପାଦନା]ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ବିକିତ୍ସ ଅତୀବ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ । ଅତି ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଦୂରକୁ ବିସ୍ଥାପିତ ନ ହୋଇ ଥିଲେ ସଫଳ ଚିକିତ୍ସା କରି ହେବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ରୋଗୀ ଦେହରେ ରୋଗ ଆକାର, ସ୍ଥାନ,କେତେ ମାଡି ଯାଇଛି, କେଉଁ ସୋପାନ୍ନରେ ଅଛି ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ଉପରେ ଚିକିତ୍ସା ନିର୍ଭର କରେ । ଅତି ନଗନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିବାରୁ ଏହା ପ୍ରାଥମିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଜଣା ପଡେ ନାହିଁ । ଜଣା ପଡ଼ିବା ବେଳକୁ ବହୁତ ଆଗେଇ ଯାଇଥାଏ । ଉପର ଲିଖିତ ଚିକିତ୍ସା ସହ ବାୟୋଲୋଜିକାଲ୍ ଥେରାପି ଏବେ ଦିଆ ଯାଉଛି ।
ଶଲ୍ୟ
[ସମ୍ପାଦନା]ରୋଗ ଅନୁସାରେ ଆଂଶିକ ବା ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ପାକସ୍ଥଳୀ ବାହାର କରି ଦିଆଯାଏ । ଏହା ସହ ପାର୍ଶ୍ୱବର୍ତ୍ତୀ ଲସିକା ଗ୍ରନ୍ଥି, ଅନ୍ତ ନାଳୀ ଓ ଅଗ୍ନାଶୟ ମଧ୍ୟ କାଢି ଦିଆଯାଏ । ଏଣ୍ଡୋସ୍କୋପି ସାହାଯ୍ୟରେ ଅପରେଶନ ମଧ୍ୟ କରାଯାଏ । ଯେତେ ଅଂଶରେ କର୍କଟ ଥାଏ, ସେ ସବୁ ବାହାର କରି ଦିଆଯାଏ ।
ଅପରେଶନଦ୍ୱାରା ୪୦ରୁ କମ ଭାଗ ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରନ୍ତି ।
ରସାୟନୀ ଚିକିତ୍ସା
[ସମ୍ପାଦନା]ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ଔଷଧଦ୍ୱାରା ଏତେ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ ନାହିଁ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଆକାର କମିଯାଏ, ଲକ୍ଷଣ କମିଯାଏ, ବଞ୍ଚିବା ସମୟ ସାମାନ୍ୟ ବଢ଼ିଯାଏ । ଏହି ଔଷଧମାନଙ୍କର ନାମ ଫ୍ଲୋରୋରାସିଲ (fluorouracil), କପେସିଟାବାଇନ (capecitabine), କାର୍ମୁସ୍ଟାଇନ (carmustine), ସେମୁସ୍ଟାଇନ (Semustine), ଆଡ୍ରିଆମାଇସିନ (Adriamycin), ମାଇଟୋମାଇସିନ (Mitomycin C), ସିସପ୍ଲାଟିନ (cisplatin)ଓ ଟାକ୍ସୋଟିଅର (taxotere) । ଏହି ଔଷଧର ଗୁଣ ଠିକ ଭାବେ ଜଣାଯାଇ ନାହିଁ । ଏକାଧିକ ଔଷଧ ଏକ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗ କରା ଯାଇପାରେ । କେତେକ ଔଷଧ ପାକସ୍ଥଳୀରେ ପ୍ରୟୋଗ କରା ହେଉଛି ।
ବିକୀରଣ
[ସମ୍ପାଦନା]ଶଲ୍ୟ ଚିକିତ୍ସା ସହ କେମୋଥେରାପି ଓ ବିକୀରଣ ଚିକିତ୍ସା ଦିଆଯାଏ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଯନ୍ତ୍ରଣା କମ ହୁଏ ଓ ଆକାର କମିଯାଏ । ଅପରେଶନ ଯୋଗ୍ୟ ନ ହେଲେ ବିକୀରଣ ଓ କେମୋଥେରାପି ଦିଆଯାଏ ।
ଏକାଧିକ ଔଷଧ
ଏକାଧିକ ଔଷଧ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ବଞ୍ଚିବା ସମୟ କିଛି ବଢ଼ିଯାଏ । ଅନ୍ୟ ରୋଗୀ ୨୭ ମାନ ବଞ୍ଚିଲେ ଏକାଧିକ ଔଷଧ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ୩୬ ମାସ ବଞ୍ଚି ପାରିବେ ।
ସଂକ୍ରମଣ ଅନୁଶୀଳନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଏହା ପୃଥିବୀରେ କର୍କଟ ରୋଗ ଭିତରେ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କର୍ରିଛି । ମୃତ୍ୟୁ ହାର ହିସାବରେ ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି ।
ଆମେରିକାରେ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ହେଉଥିବା କର୍କଟ ଭିତରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି । କୋରିଆ ଦେଶରେ ଏହା ସର୍ ପ୍ରଥମ କର୍କଟ ରୋଗ ।
୮୦ରୁ ୯୦ % ରୋଗରେ ବିସ୍ଥାପନ ବା ମେଟସ୍ଟାସିସ ହୁଏ । ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୬୫ % ରୋଗୀ ୬ ମାସ ମାତ୍ର ବଞ୍ଚି ପାରନ୍ତି ।
ଆମେରିକାରେ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଯେତେ କର୍କଟ ରୋଗୀ ଆସନ୍ତି, ତା ମଧ୍ୟରୁ ୨ % କେବଳ ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ । ଅନ୍ୟ ଦେଶରେ ଏହି % ହାର ଅଧିକ ରହେ । କୋରିଆରେ ଏହା ୧୦,୮ % ।
କର୍କଟ ବିସ୍ଥାପନ ୮୦ରୁ ୯୦ % ଲୋକଙ୍କର ହୁଏ । ଶୀଘ୍ର ଚିକିତ୍ସାକୁ ଆସିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୬୫% ଲୋକ ୬ ମାସ ମାତ୍ର ବଞ୍ଚି ପାରନ୍ତି ଓ ଡେରିରେ ଆସିଥିବା ରୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୧୫ % ମାତ୍ର୍ ୬ ମାସ ବଞ୍ଚନ୍ତି ।
ଅଜୀର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗୁ ଡାକ୍ତର ପାଖକୁ ଆସିଥିବା ପ୍ରତି ୫୦ ଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକର ପାକସ୍ଥଳୀ କର୍କଟ ଥାଏ ।
ଅନ୍ୟ ପଶୁମାନଙ୍କ ଦେହରେ
[ସମ୍ପାଦନା]ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ "Stomach (Gastric) Cancer". NCI. Retrieved 1 July 2014.
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ ୨.୨ "Gastric Cancer Treatment (PDQ®)". NCI. 2014-04-17. Retrieved 1 July 2014.
- ↑ Ruddon, Raymond W. (2007). Cancer biology (4th ed.). Oxford: Oxford University Press. p. 223. ISBN 9780195175431.
- ↑ Sim, edited by Fiona; McKee, Martin (2011). Issues in public health (2nd ed.). Maidenhead: Open University Press. p. 74. ISBN 9780335244225.
{{cite book}}
:|first1=
has generic name (help) - ↑ ୫.୦ ୫.୧ ୫.୨ ୫.୩ ୫.୪ ୫.୫ ୫.୬ ୫.୭ ୫.୮ World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 5.4. ISBN 9283204298.
- ↑ "Stomach (Gastric) Cancer Prevention (PDQ®)". NCI. 2014-02-27. Retrieved 1 July 2014.
- ↑ Orditura, M; Galizia, G; Sforza, V; Gambardella, V; Fabozzi, A; Laterza, MM; Andreozzi, F; Ventriglia, J; Savastano, B; Mabilia, A; Lieto, E; Ciardiello, F; De Vita, F (February 2014). "Treatment of gastric cancer" (PDF). World Journal of Gastroenterology. 20 (7): 1635–49. doi:10.3748/wjg.v20.i7.1635. PMC 3930964. PMID 24587643. Archived from the original (PDF) on 2014-04-07. Retrieved 2015-03-18.
{{cite journal}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ "SEER Stat Fact Sheets: Stomach Cancer". NCI. Retrieved 18 June 2014.
- ↑ ୯.୦ ୯.୧ "Chapter 1.1". World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. ISBN 9283204298.
- ↑ Hochhauser, Jeffrey Tobias, Daniel (2010). Cancer and its management (6th ed.). Chichester, West Sussex, UK: Wiley-Blackwell. p. 259. ISBN 9781444306378.
{{cite book}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Khleif, Edited by Roland T. Skeel, Samir N. (2011). Handbook of cancer chemotherapy (8th ed.). Philadelphia: Wolter Kluwer. p. 127. ISBN 9781608317820.
{{cite book}}
:|first1=
has generic name (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Joseph A Knight (2010). Human Longevity: The Major Determining Factors. Author House. p. 339. ISBN 9781452067223.
- ↑ Moore, edited by Rhonda J.; Spiegel, David (2004). Cancer, culture, and communication. New York: Kluwer Academic. p. 139. ISBN 9780306478857.
{{cite book}}
:|first1=
has generic name (help) - ↑ "Cancer (Fact sheet N°297)". World Health Organization. 2009. Retrieved 2009-05-11.
{{cite web}}
: Unknown parameter|month=
ignored (help) - ↑ "Statistics and outlook for stomach cancer". Cancer Research UK. Archived from the original on 5 January 2014. Retrieved 19 February 2014.
- ↑ ୧୬.୦ ୧୬.୧ "What Are The Risk Factors For Stomach Cancer(Website)". American Cancer Society. Archived from the original on 2010-07-06. Retrieved 2010-03-31.
- ↑ Nomura A, Grove JS, Stemmermann GN, Severson RK (1990). "Cigarette smoking and stomach cancer". Cancer Research. 50 (21): 7084. PMID 2208177.
{{cite journal}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Trédaniel J, Boffetta P, Buiatti E, Saracci R, Hirsch A (August 1997). "Tobacco smoking and gastric cancer: Review and meta-analysis". International Journal of Cancer. 72 (4): 565–73. doi:10.1002/(SICI)1097-0215(19970807)72:4<565::AID-IJC3>3.0.CO;2-O. PMID 9259392.
{{cite journal}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Sung NY, Choi KS, Park EC, Park K, Lee SY, Lee AK, Choi IJ, Jung KW, Won YJ (2007). "Smoking, alcohol and gastric cancer risk in Korean men: the National Health Insurance Corporation Study". British Journal of Cancer. 97 (5): 700–4. doi:10.1038/sj.bjc.6603893. PMC 2360367. PMID 17637680.
{{cite journal}}
: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Chandanos, Evangelos (December 2007). Estrogen in the development of esophageal and gastric adenocarcinoma (PDF) (Doctoral thesis). Karolinska Institutet. ISBN 978-91-7357-370-2.