ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Susant purohit/ହାତୀଗୁମ୍ଫାର ଶିଳାଲେଖ
ଭୁବନେଶ୍ୱର ସହର ସନ୍ନିକଟ ଉଦୟଗିରି ପାହାଡରେ ହାତିଗୁମ୍ଫା ( the Elephant Caves ) ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 2ୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ କଳିଙ୍ଗର ତତ୍କାଳୀନ ସମ୍ରାଟ ଖାରବେଳଙ୍କଦ୍ୱାରା ଗୁମ୍ଫା ଭିତରେ ଶିଳା ଉପରେ ଲେଖ କରାଯାଇଥିଲା । ବ୍ରାହ୍ମୀ ଭାଷାରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ଖୋଦିତ ହେଇଥିବା ଏହି 17 ଧାଡି ଉଦୟଗିରିର ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗରେ ଥିବା ଗୁମ୍ଫାରେ ଆଜି ଯାଏ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି । ଏହି ଲେଖା ସାମ୍ନାରେ 6 ମାଇଲ ଦୂରରେ ଥିବା ଧଉଳି ପାହାଡର ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଶିଳାକୃତି ରହିଛି ।
ଏହି ଲେଖାକୁ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୧୫୦ ମସିହାରେ ଥିବା କଳିଙ୍ଗ ଲିପିର ଉନ୍ନତ ପ୍ରକାରଭେଦ ବୋଲି ଗବେଷଣାବିଦ ମାନଙ୍କର ମତ .[୧]
ଲେଖାଟି ସମ୍ରାଟ ଖାରବେଳଙ୍କ ରାଜୁତିର 13 ତମ ବର୍ଷର ହେଇଥିବାର କିଛି ଗବେଷକ ମତ ଦେଇଥିଲେ ଭି ତାହାର ପୂର୍ଣ ପ୍ରମାଣ ମିଳିନାହିଁ । .[୨][୩][୨]
ଲେଖାର ସାର କଥା [ସମ୍ପାଦନା]
ଲେଖାର ଆରମ୍ଭରେ ଜୈନ ଧର୍ମରେ ପ୍ରଚଳିତ ନମସ୍କାର ମନ୍ତ୍ର ରହିଥିବାର ଜଣା ପଡେ : नमो अरहंतानं [॥] णमो सवसिधानं [॥]
ହାତିଗୁମ୍ଫାର ଶିଳା ଲେଖରେ ସମ୍ରାଟ ଖାରବେଳଙ୍କଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ କରା ହେଇଥିବା କାମ ସବୁର ବିବରଣୀ ସହ ତାଙ୍କର ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରସ୍ତୁତି, ପ୍ରଚଳିତ ମୁଦ୍ରା, ମୁଖ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧର ବିବରଣୀ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା ରହିଛି । ଏହି ଲେଖାରେ ଜଣା ପଡେ ଖାରବେଳ ପାଟାଳିପୁତ୍ର ବିଜୟ କରି ବିଶାଳ 'ଶୁଙ୍ଗ' ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଏହି ପଥରରେ ଲେଖା ଅଛି ଯେ -
- ପ୍ରଥମ ବର୍ଷରେ ମହାରାଜ ଖାରବେଳ ଝଡ଼ରେ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିବା କଳିଙ୍ଗ ନଗରୀ ଦୁର୍ଗର ମରାମତି କରିଥିଲେ | ଏହି ସମୟରେ ପଇଁତିରିଶ ଶହ ହଜାର ମୁଦ୍ରାରେ ଉଦ୍ୟାନସାରା ଥଣ୍ଡା କୁଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ମାଣ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ |
- ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷରେ କାହ୍ନବେମାନା ନଦୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୈନ୍ୟ ପଠାଇ ଜୟଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ |
ଅଙ୍ଗ ଏବଂ ମଗଧ ରାଜ୍ୟକୁ ଆକ୍ରମଣ କରି କଳିଙ୍ଗ ଯୁଦ୍ଧରେ ଲୁଣ୍ଠିତ ମୂର୍ତ୍ତି ଅଳଙ୍କାର ଫେରାଇ ଆଣିଥିଲେ |
ଆହୁରି ପଠନ [ସମ୍ପାଦନା]
- Indian inscriptions
Notes[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ Source
- ↑ ୨.୦ ୨.୧ Sudhakar Chattopadhyaya (1974). Some Early Dynasties of South India. Motilal Banarsidass Publ. pp. 44–50. ISBN 978-81-208-2941-1.
- ↑ Rama Shankar Tripathi (1942). History of Ancient India. Motilal Banarsidass Publ. pp. 199–201. ISBN 978-81-208-0018-2.
ସମ୍ପୃକ୍ତି[ସମ୍ପାଦନା]
- Epigraphia Indica, Vol. XX (1929–30). Delhi: Manager of Publications, 1933.
- Sadananda Agrawal: Śrī Khāravela, Published by Sri Digambar Jain Samaj, Cuttack, 2000.