ନଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ
ନ’ ଅଙ୍କ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପୁରୀର ଗଜପତି ମହାରାଜା ଦିବ୍ୟସିଂହଦେବଙ୍କ ରାଜତ୍ୱର ନବମ ବର୍ଷ ବା ନଅ ଅଙ୍କରେ (୧୮୬୬-୬୭ ମସିହା) ଓଡ଼ିଶାର ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତି ଅଞ୍ଚଳରେ ହୋଇଥିଲା । ଏଭଳି ଭୟାବହ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ଇତିହାସରେ କୌଣସି ପଟାନ୍ତର ନାହିଁ । ଭାରତର ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ ମାନ୍ଦ୍ରାଜର ଉତ୍ତରକୁ ୧,୮୦,୦୦୦ ମାଇଲ ବ୍ୟାପୀ ସ୍ଥାନରେ ୪୭,୫୦୦,୦୦୦ ଲୋକ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ ଯାହା ମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଶା ଥିଲା । ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଅଧିକ ଥିବାର କାରଣ ମଧ୍ୟରୁ ଏହା ଦେଶର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନଠାରୁ ଗମନାଗମନ ପଥ ନ ଥିବାରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ରହିଥିଲା [୧] । କେବଳ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକସଂଖ୍ୟାର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଲୋକ (ଏକ ନିୟୁତ) ଏହାର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ ।
କାରଣ[ସମ୍ପାଦନା]
ଏହା ପୂର୍ବରୁ ୧୮୬୫ ମସିହାରେ ଏହି ରାଜ୍ୟ ମରୁଡ଼ି ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ବର୍ଷ ମୌସୁମୀ ଜନିତ ବର୍ଷା ବହୁତ ଅଳ୍ପ ହୋଇ ଅଦିନରେ ସରିଗଲା । ତଦାନ୍ତନୀନ ଇଂରେଜ ସରକାରର ବେଙ୍ଗଲ ବୋର୍ଡ ଅଫ ରେଭେନ୍ୟୁ ମରୁଡ଼ିର କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଆକଳନ ଓ ମରୁଡି ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସଠିକ ଭାବେ ହିସାବ କରି ପାରି ନ ଥିଲେ । ଗଚ୍ଛିତ ଖାଦ୍ୟ ମଇ ୧୮୬୬ ସୁଦ୍ଧା ସରିଗଲା ଓ ତା ପରେ ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ହୋଇ ବନ୍ୟା ଆସିଗଲା ।
ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଣ[ସମ୍ପାଦନା]
ରାସ୍ତା ଘାଟର ଅବସ୍ଥା ସେତେବେଳେ ବହୁତ ଶୋଚନୀୟ ଥିବାରୁ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଣ ମଧ୍ୟ ସଠିକ ଭାବେ ହୋଇପାରି ନ ଥିଲା । ସ୍ଥଳ ପଥରେ ଖରାପ ପାଗ ଓ ରାସ୍ତା ଯୋଗୁ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଣ ସମ୍ଭବ ହେଲା ନାହିଁ । ଜଳ ପଥରେ ସବୁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମଧ୍ୟ ଯୋଗାଣ ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ । ୧୦,୦୦୦ ଟନ ଚାଉଳ ଆମଦାନୀ କରି ଯୋଗେଇଲା ବେଳକୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସ ହୋଇଯାଇଥିଲା [୧]। ଏଣୁ ୧୮୬୬-୬୭ ମସିହାରେ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ହେଲା ।
ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ[ସମ୍ପାଦନା]
ଏହି ଦୁର୍ଭିକ୍ଷରେ ପ୍ରାୟ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିଲେ । ଖାଦ୍ୟ ଅଭାବ ଯୋଗୁ, ଅଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ଯୋଗୁ, ଅଖାଦ୍ୟ ଖାଇ କଲେରା ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ ହେବା ଯୋଗୁ ଓ ପରେ ପରେ ମ୍ୟାଲେରିଆ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ ହେବା ଯୋଗୁ ଲୋକମାନେ ମରିଥିଲେ । ୧୮୬୮ ମସିହା ବେଳକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଣ ହେବାରୁ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ଅନ୍ତ ହେଲା।
ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ରାଜନୈତିକ ପରିଣାମ[ସମ୍ପାଦନା]
ଏହି ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଭାରତୀୟ ବୁଦ୍ଧିଜୀବିମାନଙ୍କ ଉପରେ ଖୁବ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିଲା ଓ ଇଂରେଜ ରାଜୁତିର ପ୍ରଭାବ ପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କ ଆଖି ଖୋଲିଥିଲା । ଏପରିକି ମରୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିବା ସମୟରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ୨୦,୦୦,୦୦,୦୦୦ ପାଉଣ୍ଡ ଚାଉଳ ଇଂଲଣ୍ଡକୁ ରପ୍ତାନି କରିଥିଲେ। ଦାଦାଭାଇ ନାରୋଜୀ ଏହି ଘଟଣାକୁ ଆଧାର କରି କହିଥିଲେ ଯେ "ଇଂଲଣ୍ଡ ଭାରତୀୟମାନଙ୍କ ରକ୍ତକୁ ଶୋଷି ନିଜକୁ ଉନ୍ନତ କରିଛି ।"
ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ ୧.୦ ୧.୧ Imperial Gazetteer of India vol. III 1907, p. 486