"ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ
Aditya Mahar (ଆଲୋଚନା | ଅବଦାନ) Unreferenced ଛାଞ୍ଛ ହଟାଗଲା,ନୂଆ ସଭ୍ୟଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେପୁରୁଖାମାନେ ଏହି ଛାଞ୍ଚ ବ୍ୟବହାର ନ କରି,ଅବଗତ କରାଇଲେ ଭଲ ହୁଅନ... |
|||
୫୨ କ ଧାଡ଼ି: | ୫୨ କ ଧାଡ଼ି: | ||
=== '''କାରଣାତ୍ମକ''' === |
==== '''କାରଣାତ୍ମକ''' ==== |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
=== '''ଅସ୍ଥି ଶଲ୍ୟ''' === |
=== '''ଅସ୍ଥି ଶଲ୍ୟ''' === |
୧୧:୨୭, ୨ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୧୨ ଅନୁସାରେ କରାଯାଇଥିବା ବଦଳ
ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ | |
---|---|
ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ | |
ସ୍ପେଶାଲିଟି | osteology[*] |
ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | Sx2 (where x=0-9 depending on the location of the fracture) |
ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 829 |
ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 4939 |
ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 000001 |
MeSH | D050723 |
ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ ଶବ୍ଦଟିକୁ କଥିତ ଓଡିଆରେ ହାଡ ଭଙ୍ଗା କୁହାଯାଏ । ଡାକ୍ତରୀ ଭାଷାରେ ଏହାକୁ ଫ୍ରାକ୍ଚର୍ କହନ୍ତି, ଓ ଡାକ୍ତରମାନେ ଏହାକୁ ସଂକ୍ଷେପାରେ FRX କିମ୍ବା FX କିମ୍ବା FX କିମ୍ବା # ଚିଗ୍ନ ଦେଇ ଲେଖନ୍ତି । ସଂଜ୍ଞା : - ଅସ୍ଥିର ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନତା ଭଗ୍ନ ହେଲେ ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ କୁହାଯାଏ । ଅତ୍ୟଧିକ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ, ପୁନଃ ପୈ।ନିକ ସ୍ବଳ୍ପ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ (Stress) ବା ରୋଗଗ୍ରସ୍ତ ଦୁର୍ବଳ ହାଡ ଉପରେ ସାମାନ୍ୟ ବଳ ପ୍ରୟୋଗଦ୍ବାରା ଆସ୍ଥି ଭଗ୍ନ ହୁଏ । କେତେକ ରୋଗ ଯଥା ହାଡ ପୋରିଆ(Osteoporosis), ସ୍ବଳ୍ପ କେତେକ ପ୍ରକାରର ଅସ୍ଥି କର୍କଟ, ଓଷ୍ଟିଓଜେନେସିସ୍ ଇମ୍ପରଫେକ୍ଟା (Osteogenesis Imperfecta ) ଓ ଏହିଭଳି ଅନେକ ରୋଗରେ ଅସ୍ଥି ଦୁର୍ବଳ ହୋଇ ଅତି ସାମାନ୍ୟ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ ଦ୍ବାରା ଭାଙ୍ଗିଯିବାରୁ ଏହାକୁ ନିଦାନ ଜନିତ ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ (Pathological Fracture) ନାମ ଦିଆଯାଏ ।
୧. ବର୍ଗ କରଣ
୧.୧ କାରଣାତ୍ମକ
୧.୨ ଅସ୍ଥି ଶଲ୍ୟ୍
୧.୩ ଶରୀର ଗଠନାତ୍ମକ
୧.୪ ଓଟିଏ (OTA)
୧.୫ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚର୍ଗ କରଣ
୨. ରୋଗ ସୂଚନା ଓ ଲକ୍ଷଣ
୩. ବିକାରୀ ଶରୀର କ୍ରିୟା
୩.୧ ଧୁମ୍ରପାନର ଫଳ
୪. ରୋଗ ନିରୂପଣ
୫. ଚିକିତ୍ସା
୫.୧ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଚିକିତ୍ସା
୫.୨ ଅଚଳୀକରଣ
୫.୩ ଶଲ୍ୟ୍ ଚିକିତ୍ସା
୫.୪ ଜଟୀଳତା
୬. ଶିଶୁଙ୍କଠାରେ
ବର୍ଗ କରଣ
କାରଣାତ୍ମକ
- ଆଘାତ ଜନିତ - ପତନ, ରାସ୍ତାର ଆକ୍ସିଡେଣ୍ଟ,କଳହ ଇତ୍ୟାଦି ସମୟରେ ଆଘାତ ଯୋଗୁ ଏହି ପ୍ରକାର ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ୍ ହୁଏ ।
- ନିଦାନ ଜନିତ - ଅନେକ ରୋଗରେ ଅସ୍ଥି କ୍ଷୟ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ଯାଏ । ଏହି ଭଳି ଅସ୍ଥି ସାମାନ୍ୟ ଆଘାତ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ଭାଙ୍ଗି ଯାଏ । କୈ।ଣସି ଅସ୍ଥି କର୍କଟ ବିକ୍ଷେପିତ (Cancer Metastasis) ହେଲେ କ୍ଷୟପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ଦୁର୍ବଳ ହୁଏ ଓ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ । ନିଦାନ ଜନିତ ଅସଂଖ୍ୟ୍ କାରଣ ମଧ୍ୟରୁ ହାଡ଼ ପୋରିଆ (Osteoporosis) ଗୋଟିଏ ମୂଖ୍ୟ କାରଣ ।
ଅସ୍ଥି ଶଲ୍ୟ
ଅସ୍ଥି ଶଲ୍ୟ ବର୍ଗକରଣରେ ଲେଖକମାନଙ୍କର ନାମ ଅନୁସାରେ ପୂର୍ବରୁ ବର୍ଗ କରଣ କରାଯାଉ ଥିଲା । ଆଧୁନା ଉତ୍ତମ ପଦ୍ଧତିରେ ବର୍ଗ କରଣ କରା ଯାଉଛି ।
ସବୁ ପ୍ରକାର ହାଡ଼ ଭଙ୍ଗା ମୂଖ୍ୟତ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଏ ।
- ସାଧାରଣ ବା ବନ୍ଦ(Simple Fracture) ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ: ଏହି ଭଙ୍ଗାରେ ଚର୍ମ ନଷ୍ଟ ହୋଇ ନ ଥାଏ ।
- ଖୋଲା ବା କମ୍ପାଉଣ୍ଡ(Compound) ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ୍: ଏହି ଭଙ୍ଗାରେ ଚର୍ମ ନଷ୍ଟ ହୋଇ ଗର୍ତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ ଓ ହାଡ଼ ଭଙ୍ଗା ସ୍ଥାନରେ ଜମା ହୋଇଥିବା ରକ୍ତ ଜୀବାଣୁ ସଂସ୍ପର୍ଷରେ ଆସିବା ଦ୍ବାର ଅସ୍ଥି ଅତ୍ୟଧିକ ସଂକ୍ରମିତ(Infection) ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।
ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ ଚିକିତ୍ସା କଲାବେଳେ ଭଙ୍ଗା ସ୍ଥାନରେ ହାଡ଼ କେତେ ଦୂର ଘୁଞ୍ଚି ଯାଇଛି, କେତେ ଫାଙ୍କ ଅଛି, କେତେ କୋଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ଏ ସବୁ ବିଚାରକୁ ନିଆଯାଏ । ଯଦି କୋଣ ବେଶୀ ଥାଏ, ଅଥବା ବିସ୍ଥାପନ ଅତ୍ୟଧିକ ଥାଏ ତେବେ ଏହାର ସଂଯୋଗ କରଣ(Reducton) ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ଓ ବୟସ୍କମାନଙ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅପରେଶନ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଏହି ପ୍ରକାର ଭଙ୍ଗା ବିସ୍ଥାପିତ ହୋଇ ନ ଥିବା ଭଙ୍ଗା ଅପେକ୍ଷା ଶୀଘ୍ର ଯୋଡି ହୋଇଯାଏ ।
- ଚିପା ଭଗ୍ନ: ଏହି ପ୍ରକାର ଭଙ୍ଗା ମେରୁ ଅସ୍ଥିରେ ସମ୍ଭବ ହୁଏ । ଆଘାର ଜନିତ ଅତ୍ୟଧିକ ବକ୍ରତା ଯୋଗୁ ମେରୁ ଅସ୍ଥିର୍ ସାମନା ଅଂଶ ଚିପି ହୋଇ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ । ହାଡ଼ ପୋରିଆ ରୋଗ୍ ଥିଲେ ଏହା ଅତି ସହଜରେ ଭାଙ୍ଗି ଯାଏ ।
ଅନ୍ୟ୍ କେତେକ ପ୍ରକାର ଭଗ୍ନାର ନାମ:
- ସଂମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଭଗ୍ନ(Complete): ଏଠାରେ ଭଗ୍ନ ସ୍ଥାନର ଦୁଇ ହାଡ଼ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ରୁପେ ପରଷ୍ପରଠାରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ଯାଇଥାଏ ।
- ଅସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଭଗ୍ନ(Incomplete): ଦୁଇ ହାଡ଼ କିଛି ପରିମାଣରେ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇ ରହିଥାଆନ୍ତି । ଅନେକ ସ୍ଥଳରେ ହାଡ଼ କେବଳ ଫାଟି ଯାଇଥାଏ ।
- ଆଲମ୍ବ ଭଗ୍ନ(Linear): ଲମ୍ବ ଅସ୍ଥିର ମଧ୍ୟ ରେଖା ସହ ସମାନ୍ତରାଳ ଭଗ୍ନ୍ ।
- ଅନୁପ୍ରସ୍ଥ ଭଗ୍ନ(Transverse): ପ୍ରସ୍ଥ ଦିଗରେ ଭଗ୍ନ ଥାଏ।
- ତୀର୍ଯ୍ୟକ ଭଗ୍ନ(Oblique): ଦୁଇ ଅସ୍ଥି କୋଣ ସୃଷ୍ଟି କରି ଥାଆନ୍ତି ।
- ଚକ୍ରାକାର ଭଗ୍ନ(Spiral): ଭଗ୍ନ ରେଖା ବଙ୍କେଇ ବଙ୍କେଇ ଗତି କରିଥାଏ ।
- ଖଣ୍ଡ ବିଖଣ୍ଡିତ ଭଗ୍ନ(Comminuted): ଦୁଇ ଖଣ୍ଡରୁ ଅଧିକ ବିଖଣ୍ଡିତ ହୋଇଥାଏ ।
- ସଂଘାତ ଭଗ୍ନ(Impacted): ଭଙ୍ଗା ସ୍ଥାନରେ ଗୋଟିଏ ହାଡ଼ ଅନ୍ୟ ହାଡ଼ ଭିତରେ ପଶି ଯାଇଥାଏ ।
ଶରୀର ଗଠନାତ୍ମାକ
ଶରୀରର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ନାମାନୁସାରେ ଏହି ବର୍ଗ କରଣ କରାଯାଏ । ଅନ୍ୟ କେତେକ ନାମ ଅନୁସାରେ ଉପବର୍ଗକରଣ କରାଯାଇଥାଏ । ଉପରେ ଦତ୍ତ ବର୍ଗ କରଣର ନାମ ଏହି ବର୍ଗରେ ସଠିକ ଭାବେ ଲେଖା ଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ।
- ଖପୁରି ଭଗ୍ନ(Skull)
- ନିମ୍ନ ଖପୁରି ଭଗ୍ନ(Basilar skull)
- ଚକ୍ଷୁ ତଳ ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ(Blow out)
- ଅଧଃ ହନୁ ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ(Mandible)
- ନାସା ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ(Nasal)
- ଲେ ଫୋର୍ଟ ଭଗ୍ନ(Le Fort)
ମେରୁ ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ(Spinal Fracture)
ବେକ ଅସ୍ଥି ଭଗ୍ନ(Cervical Fracture)
- ବେକ ଅସ୍ଥି ୧ ଭଗ୍ନ(Fracture of C1)
- ବେକ ଅସ୍ଥି ୨ ଭଗ୍ନ(Fracture of C2)
- ସମ୍ମୁଖ କୁଞ୍ଚନ ଅଶୃ ଟୋପା ଭଗ୍ନ(Flexion teardrop fracture)
- କ୍ଲେ ସୋଭେଲର୍ ଭଗ୍ନ(Clay-shoveler fracture)
- ବର୍ଷ୍ଟ ଭଗ୍ନ(Burst Fracture)
- ସଂକୋଚିତ ଭଗ୍ନ(Compression)
- ଚାନ୍ସ ଭଗ୍ନ(Chance Fracture)
- ହୋଲ୍ଡ୍ସଵର୍ଥ(Holdworth Fracture)
ପଞ୍ଜରା ହାଡ଼ ଭଗ୍ନ(Rib fracture)
ବକ୍ଷାସ୍ଥି ଭଗ୍ନ(Sternal fracture)
ସ୍କନ୍ଧ ଭଗ୍ନ(Shoulder fracture)
କଣ୍ଠାସ୍ଥି ଭଗ୍ନ(Clavicle fracture)
ସ୍କନ୍ଧାସ୍ଥି ଭଗ୍ନ(Scapular fracture)
ବାହୁ ଭଗ୍ନ(Arm fracture)
ଭୁଜାସ୍ଥି(Humerus fracture/ fracture of upper arm bone)
ସୁପ୍ରାକଣ୍ଡାଇଲାର୍ ଭଗ୍ନ(Supracondylar fracture)
ହୋଲସ୍ଟେନ୍- ଲୁଇସ୍ ଭଗ୍ନ(Holstein-Lewis fracture)
ପ୍ରବାହୁ ଭଗ୍ନ(Forearm fracture)
ଆଧାର
ଅଧିକ ତଥ୍ୟ
External links
- First Aid for Fractures Wildernessmanuals.com
- Fracture and Dislocation Compendium Orthopaedic Trauma Association
- Authoritative information in orthopaedic surgery American Association of Orthopedic Surgeons (AAOS)
- Radiographic Atlas of Fracture
- After the Injury Children's Hospital Of Philadelphia