ଶିବତୀର୍ଥ ମଠ
| ଶିବତୀର୍ଥ ମଠ | |
|---|---|
| Religion | |
| ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
| Location | |
| ସ୍ଥାନ | ଭୁବନେଶ୍ୱର |
| State | ଓଡ଼ିଶା |
| Country | ଭାରତ |
  Location in Odisha  ଶିବତୀର୍ଥ ମଠ (India) | |
| ଭୌଗଳିକ ଅବସ୍ଥିତି | 20°14′21.69″N 85°50′3.03″E / 20.2393583°N 85.8341750°E |
| Architecture | |
| Type | କଳିଙ୍ଗ ଶୈଳୀ (କଳିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପତ୍ୟ) |
ପୁରୁଣା ସହର ଭୁବନେଶ୍ୱରର ବାହାର ଅଞ୍ଚଳରେ "ଶିବତୀର୍ଥ ମଠ" ଏକ ହିନ୍ଦୁ ମଠ, "ଚନ୍ଦନ ଯାତ୍ରା" ଏବଂ "ଦୋଳ ପୂର୍ଣିମା" ନାମରେ ଯଣାଯାଏ । ଦୋଳ ପୂର୍ଣିମାକୁ ଏହି ବିଶ୍ୱାସରେ ପାଳନ କରାଯାଏ କି, ଭଗବାନ ଲିଙ୍ଗରାଜ ଏହି ମଠକୁ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ "ପଙ୍କ୍ତି ଭୋଗ" (ସାମୁଦାୟିକ ଭୋଜନ) ଦୋଳ ପୂର୍ଣିମାରେ ଆଣିଥିଲେ ।
ଅବସ୍ଥିତି
[ସମ୍ପାଦନା]ଏହି ମଠ ପୂର୍ବର ସାମ୍ନା କରିଥାଏ ଏବଂ ଏହା ରଥଗଡ ଛକ, ଓଲ୍ଡ ଟାଉନ, ଭୁବନେଶ୍ୱରରେସ୍ଥିତ । ଲିଙ୍ଗରାଜର ଉତ୍ତରୀ ଗେଟରୁ ୩୦ ମିଟର ଦୂରରେ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମନ୍ଦିରରୁ ମାଉସୀମା ମନ୍ଦିର ଆଡକୁ ଯାଉଥିବା ରଥ ରୋଡର ଡାହାଣ ପଟରୁ ଏହି ମଠ ପାଖକୁ ଯାଇଥାଏ । ବୃତ୍ତିଦାନ କମିଶନ ୧୯୭୦ ମସିହାରେ "ଗଣିତ"ର ଅଧିଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ମଠରେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଥିବା "ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ" ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଭଗବାନ ଲିଙ୍ଗରାଜଙ୍କ ରଥକୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା କାଠଗଡକୁ ମୂର୍ତ୍ତୀରେ ଏଠାରେ ସନ୍ୟାସୀ ବଢ଼େଇ ମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ତିଆରି କରାଯାଏ ।
ଶିବତୀର୍ଥ ମଠର ସମାଧୀ ମନ୍ଦିର
[ସମ୍ପାଦନା]ଏହି ପୂର୍ବର ଶେଷ ଭାଗରେ ମଠର ଉପକ୍ଷେତ୍ରରେସ୍ଥିତ ହୋଇଥାଏ । ରଥ ରୋଡର ଅପର ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଲିଙ୍ଗରାଜ ମନ୍ଦିରର ଉତ୍ତରୀ ପ୍ରବେଶ ଦ୍ୱାର ସାମ୍ନାରେସ୍ଥିତ ହୋଇଥାଏ । ଏଠାରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ଅଧା ପଙ୍କ୍ତିରେ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ୧୩ଟି ସମାଧୀ ମନ୍ଦିର ରହିଛି । ପଛ ପଙ୍କ୍ତିରେ ୯ଟି ମନ୍ଦିର ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରୁ ଉତ୍ତର ମନ୍ଦିରରୁ ୪ଟି ମନ୍ଦିର ଏକ କମ୍ପାଉଣ୍ଡ କାନ୍ଥଦ୍ୱାରା ଅତିକ୍ରମଣ କରାଯାଇଛି । ଦକ୍ଷୀଣରେ ମନ୍ଦିରକୁ ଆଶିଂକ ରୂପେ ସମାଧୀ ଦିଆଯାଇଛି । ସାମ୍ନା ପଙ୍କ୍ତିର ୪ଟି ମନ୍ଦିରରୁ ୩ଟିକୁ "ଗଣ୍ଡି" ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମାଧୀ ଦିଆଯାଇଛି ପରନ୍ତୁ ୪ର୍ଥକୁ "ବାଡ"ରେ ସମାଧୀ ଦିଆଯାଇଛି । ସମାଧୀ ଯୁକ୍ତ ମନ୍ଦିର ଯୋଯନାରେ ବର୍ଗିତ ପଦୋନ୍ନତିରେ ଏହି ମନ୍ଦିରରେ "ବାଡ", "ଗଣ୍ଡି" ଏବଂ "ମସ୍ତକ" ଯୁକ୍ତ ପିଢା ଆଦେଶ ରହିଛି । ଏହି ମନ୍ଦିର ଗାଡିରେ ତିନୋଟି ପଛୁଆ ସ୍ତର ରହିଛି ।
ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ
[ସମ୍ପାଦନା]- ଡଃ ସଦାଶୀବ ପ୍ରଧାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ଭୁବନେଶ୍ୱରର କମ ଗ୍ୟାନ୍ତ ସ୍ମାରକ (ISBN 81-7375-164-1)।