ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ
| ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ मध्य प्रदेश उच्च न्यायालय | |
|---|---|
 Panoramic view of the Court building | |
| ସ୍ଥାପିତ | 2 January 1936; 86 years ago |
| ସ୍ଥାନ | Principal Seat: Jabalpur, M.P. Circuit Benches: Indore and Gwalior |
| ଭୌଗଳିକ ଦିଗବାରେଣି | 23°9′38″N 79°56′19″E / 23.16056°N 79.93861°E[୧] |
| ସଂରଚନା | Presidential with confirmation of Chief Justice of India and Governor of respective state. |
| ଅଧିକାର ପ୍ରାପ୍ତ | ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ |
| ବିଚାରପତି କାର୍ଯ୍ୟକାଳ | Mandatory retirement by age of 62 |
| ସଦସ୍ଯତା ସଂଖ୍ଯା | 53 |
| Website | http://mphc.gov.in/ |
| Chief Justice | |
| ବର୍ତ୍ତମାନ | Sanjeev Sachdeva (Acting) |
| ନିଯୁକ୍ତି ଦିନ | 24 May 2025 |
ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ହେଉଛି ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ, ଯାହା ଜବଳପୁରରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହି ନ୍ୟାୟାଳୟ ୨ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୩୬ ରେ ନାଗପୁର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ନାମରେ, ଭାରତ ସରକାର ଆଇନ ୧୯୩୫ ର ଧାରା ୧୦୮ ଅନୁସାରେ ଜାରି କୃତ ଲେଟର୍ସ୍ ପେଟେଣ୍ଟ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଲେଟର୍ସ୍ ପେଟେଣ୍ଟ ୨୬ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୫୦ ରେ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ଗ୍ରହଣ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୨୨୫ ଓ ୩୭୨ ଅନୁସାରେ ବଳବତ୍ତର ରହିଲା । ଏହି ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଅନୁମୋଦିତ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ସଂଖ୍ୟା ୫୩ ଅଟେ ।[୨]
ଇତିହାସ
[ସମ୍ପାଦନା]ବର୍ତ୍ତମାନର ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରାଥମିକ ଭାବେ ୧୯ଶତାବ୍ଦୀରେ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ୍ ପ୍ରୋଭିନ୍ସ ଭାବରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଜୁଡିସିଆଲ କମିଶନର ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ନାଗପୁରରେ ଥିବା ଜୁଡିସିଆଲ କମିଶନରଙ୍କ ଅଦାଲତ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଥିଲା । ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ଏହାକୁ ଗଭର୍ନର ପ୍ରୋଭିନ୍ସ ରୂପେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ ଏକ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଥିଲା । ପରେ, ହାଇଦ୍ରାବାଦର ନିଜାମ୍ ରାଜ୍ୟର ଏକ ଅଂଶ ବେରାର୍, ୧୯୩୩ ରେ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ୍ ପ୍ରୋଭିନ୍ସ ସହିତ ଯୋଡ଼ାଯାଇଥିଲା । ଏହା ଫଳରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ନୂଆ ନାମ “Central Provinces and Berar” ରେ ପରିଚିତ ହେଲା । ୨ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୩୬ ରେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ଲେଟର୍ସ୍ ପେଟେଣ୍ଟ ଦ୍ୱାରା ବ୍ରିଟିଶ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ରାଜା ଜର୍ଜ ପଞ୍ଚମଙ୍କ ଅଧିନରେ ନାଗପୁର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ସ୍ଥାପିତ ହେଲା । ୨୬ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୫୦ ରେ ଭାରତର ସଂବିଧାନ ଗ୍ରହଣ ପରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ବଳବତ୍ତର ରହିଲା।
୧ ନଭେମ୍ବର ୧୯୫୬ ରେ ଷ୍ଟେଟ୍ସ୍ ରିଅର୍ଗାନାଇଜେସନ୍ ଆକ୍ଟ ଅନୁସାରେ ନୂଆ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟ ଗଠିତ ହେଲା । ଧାରା ୪୯(୧) ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଦିନରୁ ନାଗପୁର ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ନୂଆ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଭାବରେ ଗୃହୀତ ହେଲା । ପରେ ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ଆଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ଇନ୍ଦୋର୍ ଓ ଗ୍ୱାଲିଅରରେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଅସ୍ଥାୟୀ ବେଞ୍ଚ ସ୍ଥାପିତ ହେଲା । ପରେ, ୨୮ ନଭେମ୍ବର ୧୯୬୮ ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନୋଟିଫିକେସନ୍ ଦ୍ୱାରା ଏହି ବେଞ୍ଚଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥାୟୀ ବେଞ୍ଚ ଭାବରେ ଘୋଷିତ କରାଯାଇଥିଲା । ପରେ ୧ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୦ ରେ ଛତିଶଗଡ଼ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶରୁ ପୃଥକ୍ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ପୁନର୍ଗଠନ ଆଇନ, ୨୦୦୦ ଅନୁସାରେ ଛତିଶଗଡ଼ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଏକ ନୂଆ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ବିଲାସପୁର ରେ ସ୍ଥାପିତ ହେଲା ।[୩] ଏହା ପରେ ଜବଳପୁର ରେ ଥିବା ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପୁନଃ ନୂଆ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଭାବେ ଗୃହୀତ ହେଲା ।
ମୁଖ୍ୟ ଆସନ ଓ ବେଞ୍ଚ
[ସମ୍ପାଦନା]ଏହି ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ଆସନ ଜବଳପୁର ରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହା ଏକ ଚମତ୍କାର ଭବନରେ ଅବସ୍ଥାପିତ, ଯାହା ୧୮୯୯ ରେ ରାଜା ଗୋକୁଲ ଦାସଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଭବନଟିର ନକସା ୧୮୮୬ ରେ ହେନ୍ରି ଇର୍ଭିନ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିଲା । ୧୮୮୬ ରେ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୧୮୮୯ ରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଇଟା ଓ ଚୁନ ଦ୍ୱାରା ତିଆରି, ଆଳଙ୍କାରିକ ସ୍ତମ୍ଭ ସହିତ ମିଶ୍ର ବାରୋକ୍ ଓ ପୂର୍ବୀୟ ଶୈଳୀର ନିର୍ମିତ ଭବନ ଅଟେ । ଏହି ଭବନରେ ୨୫ଟି ଅଦାଲତ କକ୍ଷ ଅଛି ।
୧ ନଭେମ୍ବର ୧୯୫୬ ରେ ଇନ୍ଦୋର୍ ଓ ଗ୍ୱାଲିଅରରେ ଅସ୍ଥାୟୀ ବେଞ୍ଚ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା ଯାହା ୨୮ ନଭେମ୍ବର ୧୯୬୮ ରେ ସ୍ଥାୟୀ ବେଞ୍ଚ ଭାବେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହୋଇଥିଲା ।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ "Latitude and Longitude". satsig.com. Retrieved 19 September 2013.
- ↑ "Home | High Court of Madhya Pradesh". mphc.gov.in. Retrieved 2025-07-10.
- ↑ "Home | High Court Chhattisgarh". highcourt.cg.gov.in. Retrieved 2025-07-10.
 | ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ । ଆପଣ ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରିବେ । |