ସ୍କ୍ରାପି
| ସ୍କ୍ରାପି | |
|---|---|
 Ewe with scrapie with weight loss and hunched appearance | |
| ଉଚ୍ଚାରଣ | |
| ବିଭାଗ | Veterinary medicine |
| ଲକ୍ଷଣ | Behavioral changes, trouble walking, frequent lying down.[୧][୨] |
| ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟ | 2 to 5 yrs post exposure[୨] |
| କାରଣ | Type of prion[୧] |
| ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି | Suspected based on symptoms, confirmed after death by immunohistochemistry[୧][୨] |
| ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ | Meningitis, listeriosis, brain abscess, rabies, paratuberculosis[୧] |
| ପ୍ରତିକାର | Selective breeding, killing affected animals[୧] |
| ଚିକିତ୍ସା | None[୧] |
| Prognosis | Death within 6 months[୨] |
ସ୍କ୍ରାପି (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Scrapie) ଏକ ପ୍ରିୟନ ରୋଗ ଯାହା ମେଣ୍ଢା ଏବଂ ଛେଳିମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ । [୨] ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ଆଚରଣଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଚାଲିବାରେ ଅସୁବିଧା ଏବଂ ବାରମ୍ବାର ଶୋଇ ରହିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।[୧] [୨] ସ୍ଥିର ବସ୍ତୁଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ପ୍ରାୟତଃ ଘଷି ହେବା ମଧ୍ୟ ହୁଏ ।[୨] ଏହି ରୋଗ ସମୟ ସହିତ ଆହୁରି ଖରାପ ଦିଗକୁ ଗତି କରେ ।[୧] ଆରମ୍ଭ ହେବାର ସମୟ ସାଧାରଣତଃ ୨ରୁ ୫ ବର୍ଷ ହୋଇଥାଏ। [୨] ମୃତ୍ୟୁ ୧ରୁ ୬ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ହୁଏ । [୨]
ଏହାର ମୂଳ କାରଣ ହେଉଛି ସାଧାରଣତଃ ଉପସ୍ଥିତ ଏକ ପୁଷ୍ଟିସାରର ଭୁଲ ଭାବରେ ବଙ୍କା ହେବାର ଉପସ୍ଥିତି ଯାହାକୁ ପ୍ରିୟନ କୁହାଯାଏ ଓ ତାହା ଯାହା ଅନ୍ୟ ପ୍ରୋଟିନକୁ ଭୁଲ ଭାବରେ ବଙ୍କା କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖେ ।[୧] ଜନ୍ମ ସମୟରେ ଏହା ପ୍ଲାସେଣ୍ଟା କିମ୍ବା କ୍ଷୀର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସି ନବଜାତ ଶିଶୁଙ୍କ ପାଖକୁ ବ୍ୟାପିଥାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । [୨] ତଥାପି, ଏହା ମଳ, ଲାଳ ଏବଂ ପରିସ୍ରା ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପିପାରେ। [୧] ଏହି ରୋଗ ପରିବେଶରେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ କିମ୍ବା ଦଶନ୍ଧି ଧରି ରହିପାରେ [୧] ଲକ୍ଷଣ ଉପରେ ଆଧାର କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସନ୍ଦେହ କରାଯାଏ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଇମ୍ୟୁନୋହିଷ୍ଟୋକେମିଷ୍ଟ୍ରି ଦ୍ୱାରା ନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଏ । [୧] [୨] ଏହା ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଏବଂ ଅସାଧାରଣ ଦୁଇ ପ୍ରକାରରେ ଆସିଥାଏ, ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟଟି ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟାପି ନଥାଏ ।[୧]
ଏହି ରୋଗର କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଚିକିତ୍ସା ନାହିଁ । [୧] ରୋଗକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିରୋଧୀ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ବାଛି ପ୍ରଜନନ କରେଇବା ଏବଂ ପ୍ରଭାବିତ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । [୧] ପ୍ରଦୂଷଣମୁକ୍ତ କରିବା କଷ୍ଟକର। [୧] ଏହା ମଣିଷକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ପରି ମନେହୁଏ ନାହିଁ ।[୩]
ସ୍କ୍ରାପି ନ୍ୟୁଜିଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବ୍ୟତୀତ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଦେଖାଯାଏ ।[୧] ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ୨୦୧୬ ସୁଦ୍ଧା ପଲରୁ ଅପସାରିତ ମେଣ୍ଢାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୧୦୦,୦୦୦ରୁ ୧ ଟି ସକାରାତ୍ମକ ଏବଂ ଛେଳିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୨ ଟି ସକାରାତ୍ମକ ଥିଲା ।[୨] ଏହା ଅତି କମରେ ୧୭୩୨ ମସିହାରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି, ଯଦିଓ ଏହା ପ୍ରାୟ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ହୋଇଆସୁଛି [୪] "ସ୍କ୍ରାପି" ନାମଟି ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ଘଷିବା ପାଇଁ ବୁଝାଏ । [୪] ହରିଣର ସ୍କ୍ରାପି ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ ହେବା ଦ୍ୱାରା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଦୁର୍ବଳ ରୋଗ ହୋଇପାରେ ।[୧] ପରୀକ୍ଷାମୂଳକ ଉପାୟରେ ଏହି ରୋଗ ଘୁଷୁରୀ ସମେତ ଅନ୍ୟ ଅନେକ ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ବ୍ୟାପିଛି । [୧]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ ୧.୦୦ ୧.୦୧ ୧.୦୨ ୧.୦୩ ୧.୦୪ ୧.୦୫ ୧.୦୬ ୧.୦୭ ୧.୦୮ ୧.୦୯ ୧.୧୦ ୧.୧୧ ୧.୧୨ ୧.୧୩ ୧.୧୪ ୧.୧୫ ୧.୧୬ ୧.୧୭ ୧.୧୮ "Scrapie - Nervous System". MSD Veterinary Manual (in ଇଂରାଜୀ). MSD Manuel. Retrieved 20 March 2025.
- ↑ ୨.୦୦ ୨.୦୧ ୨.୦୨ ୨.୦୩ ୨.୦୪ ୨.୦୫ ୨.୦୬ ୨.୦୭ ୨.୦୮ ୨.୦୯ ୨.୧୦ ୨.୧୧ "NVAP Reference Guide - Scrapie (Control and Eradication) | Animal and Plant Health Inspection Service". www.aphis.usda.gov (in ଇଂରାଜୀ). USDA. Archived from the original on 5 March 2025. Retrieved 19 March 2025.
- ↑ "Scrapie: how to spot and report the disease". GOV.UK (in ଇଂରାଜୀ). UK Government. 18 October 2018. Archived from the original on 6 March 2025. Retrieved 20 March 2025.
- ↑ ୪.୦ ୪.୧ Hörnlimann B, Riesner D, Kretzschmar HA (8 May 2009). Prions in Humans and Animals (in ଇଂରାଜୀ). Walter de Gruyter. p. 4. ISBN 978-3-11-020017-1. Retrieved 20 March 2025.