ରାଜମୋହନ ଗାନ୍ଧୀ

ରାଜମୋହନ ଗାନ୍ଧୀ
Gandhi in 1960
Member of Parliament, Rajya Sabha
କାର୍ଯ୍ୟକାଳ 1990-92
ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ	Uttar Pradesh
ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସବିଶେଷ
ଜନ୍ମ	(1935-08-07) ୭ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୩୫ New Delhi, British India
ରାଜନୀତିକ ଦଳ	Aam Aadmi Party
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରାଜନୀତିକ ସମ୍ବନ୍ଧ	Janata Dal
ଜୀବନ ସାଥୀ	Usha Gandhi
ସନ୍ତାନ	2
ବାପା	Devdas Gandhi
ସମ୍ପର୍କୀୟ	Ramchandra Gandhi (brother) Gopalkrishna Gandhi (brother) Mahatma Gandhi (paternal grandfather) Kasturba Gandhi (paternal grandmother) C. Rajagopalachari (maternal grandfather)
ବୃତ୍ତି	Biographer, journalist, politician
ପୁରସ୍କାର	International Humanitarian Award (human rights)
ୱେବସାଇଟ	Official website

ରାଜମୋହନ ଗାନ୍ଧୀ, ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କର ପୌତ୍ର ଏବଂ ଭାରତର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ଶିକ୍ଷାବିଦ୍, ରାଜନୈତିକ କର୍ମୀ ଓ ଜୀବନୀ ଲେଖକ ଅଟନ୍ତି । ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ଭାରତରେ ୧୯୩୫ ମସିହାରେ ସେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । rରଜମୋହନଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ଆରମ୍ଭ ମଡର୍ନ୍ ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ହୋଇଥିଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ଦିଲ୍ଲୀସ୍ଥ ସେଣ୍ଟର ଫର୍ ପଲିସି ଷ୍ଟଡିଜ୍‌ରେ ରିସର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରୋଫେସର୍ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । ସେହିପରି ସେ ଅମେରିକାର ଇଲିନଏାଇ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ (ଅର୍ବାନା–ଶ୍ୟାମ୍ପେନ୍)ରେ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ଭିଜିଟିଙ୍ଗ୍ ପ୍ରୋଫେସର୍ । ତାଙ୍କଦ୍ୱାରା ରଚିତ ଜୀବନୀ ‘ରାଜାଜୀ : ଏ ଲାଇଫ୍’ ପାଇଁ ସେ ୨୦୦୧ ମସିହାରେ ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମି ପୁରସ୍କାରରେ ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଥିଲେ ।

ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ

ରାଜମୋହନ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଜନ୍ମ 7 ଅଗଷ୍ଟ 1935 ରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଦେବଦାସ ଓ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଗୃହେ ହୋଇଥିଲା। ସେଙ୍କ ପିତା ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଟାଇମ୍ସର ‘ମ୍ୟାନେଜିଙ୍ଗ୍ ଏଡିଟର୍’ ଥିଲେ। ରାଜମୋହନ ଗାନ୍ଧୀ ସେଣ୍ଟ୍‌ ସ୍ଟିଫେନ୍‌ସ କଲେଜ୍ରେ ପଢିଥିଲେ। ସେଙ୍କର ମାମା (ମା’ଙ୍କ ପିତା) ଥିଲେ ଚକ୍ରବର୍ତୀ ରାଜାଗୋପାଳାଚାରୀ — ଭାରତର ଶେଷ ‘ଗଭର୍ନର୍ ଜେନେରାଲ୍’ (ଲର୍ଡ୍ ଲୁଇସ୍ ମାଉଣ୍ଟବ୍ୟାଟନଙ୍କ ପରବର୍ତ୍ତୀ), ଯିଏ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନିକଟତମ ସହଚରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ।

ରାଜନୀତି

୧୯୮୯ ମସିହାରେ ସେ ଜନତା ଦଳରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ହୋଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଜିତି ପାରିଲେ ନାହିଁ । ୧୯୯୦–୯୨ ମସିହାରେ ସେ ରାଜ୍ୟସଭାରେ ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୯୦ରେ ଜେନିଭାରେ ୟୁ.ଏନ୍. ହ୍ୟୁମାନ୍ ରାଇଟ୍ସ କମିଶନ୍କୁ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିନିଧିମଣ୍ଡଳକୁ ନେଇଥିଲେ। ଭାରତୀୟ ସଂସଦରେ ସେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜାତି ଓ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜନଜାତିଙ୍କ ସ୍ଥିତି ବିଷୟରେ ସଂଯୁକ୍ତ ସଭା କମିଟିର ସଭାପତି ଥିଲେ ।୨୦୧୪ ମସିହାରେ ସେ ‘ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି’ରେ ଯୋଗଦେଲେ । ପୁଣିଥରେ ସେ ପୂର୍ବ ଦିଲ୍ଲୀ ନିର୍ବାଚନ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଲୋକସଭା ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥୀ ହେଲେ, କିନ୍ତୁ ପରାଜିତ ହେଲେ ।

ଶିକ୍ଷାଜୀବନ ଓ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟ

୧୯୬୦ ଓ ୧୯୭୦ ଦଶକର ଆରମ୍ଭରେ, ରାଜମୋହନ ଗାନ୍ଧୀ ଇନିସିଆଟିଭ୍‌ସ୍ ଅଫ୍ ଚେଞ୍ଜ୍ (Initiatives of Change)ର ପଞ୍ଚଗଣୀ (ପଶ୍ଚିମ ଭାରତର ପର୍ବତଶ୍ରେଣୀ)ରେ ଥିବା ସମ୍ମିଳନୀ କେନ୍ଦ୍ର ଆସିଆ ପ୍ଲାଟୋ ସ୍ଥାପନାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନେଇଥିଲେ।

୨୦୦୨ ମସିହାରେ ସେ ନିଜ ମା’ଙ୍କ ପିତା *ଚକ୍ରବର୍ତୀ ରାଜାଗୋପାଳାଚାରୀ (1878–1972)*ଙ୍କ ଜୀବନୀ “ରାଜାଜୀ: ଏ ଲାଇଫ୍” ପାଇଁ ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମି ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ।

ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ —

• ଗଫ଼ର୍ ଖାନ୍: ନନ୍‌ଭାଇଲେଣ୍ଟ ବାଦ୍ଶାହ୍ ଅଫ୍ ଦି ପଖ୍ତୁନ୍ସ (2004)
• ରିଭେଞ୍ଜ୍ ଅଣ୍ଡ୍ ରିକନସିଲିଏସନ୍: ଅଣ୍ଡରଷ୍ଟ୍ୟାଣ୍ଡିଂ ସାଉଥ୍ ଏସିଆନ୍ ହିଷ୍ଟୋରି (1999)
• ପଟେଲ୍: ଏ ଲାଇଫ୍ — ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଉପ-ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସର୍ଦାର୍ ବଲ୍ଲଭଭାଇ ପଟେଲଙ୍କ ଜୀବନୀ (1990)
• ଏଟ୍ ଲାଇଭ୍ସ: ଏ ଷ୍ଟଡି ଅଫ୍ ଦି ହିନ୍ଦୁ-ମୁସ୍ଲିମ୍ ଇନକାଉଣ୍ଟର୍ (1987)

ତାଙ୍କର ପୂର୍ବତନ ଗ୍ରନ୍ଥ ଦି ଗୁଡ୍ ବୋଟମ୍ୟାନ୍: ଏ ପୋର୍ଟ୍ରେଟ୍ ଅଫ୍ ଗାନ୍ଧୀ ୨୦୦୯ ମସିହାରେ ବେଇଜିଙ୍ଗ୍‌ରେ ଚାଇନିଜ୍ ଅନୁବାଦରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କର ସବୁଠାରୁ ନୂଆ ପ୍ରକାଶନ ପଞ୍ଜାବ (୨୦୧୩) — ଯେଉଁଥିରେ ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭାରତ ବିଭାଜନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଭିଭକ୍ତ ପଞ୍ଜାବର ଇତିହାସ ଦିଆଯାଇଛି।

ଇଲିନଏଇ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢାଇବା ପୂର୍ବରୁ, ସେ ଦିଲ୍ଲୀସ୍ଥ ସେଣ୍ଟର୍ ଫର୍ ପଲିସି ରିସର୍ଚ୍ଚରେ ରିସର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରୋଫେସର୍ ଥିଲେ । ୧୯୮୫–୮୭ ମସିହାରେ ସେ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଏକ୍ସପ୍ରେସ୍ (ମାଦ୍ରାସ୍‌, ବର୍ତ୍ତମାନ ଚେନ୍ନାଇ)ର ସମ୍ପାଦକ ଥିଲେ । ୨୦୦୪ ମସିହାରେ ସେ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ୍ ହ୍ୟୁମାନିଟାରିଆନ୍ ଆୱାର୍ଡ (ହ୍ୟୁମାନ୍ ରାଇଟ୍ସ) (ଚାମ୍ପେନ୍, ଇଲିନାସ) ପାଇଥିଲେ । ୧୯୯୭ରେ ସେ କାଲଗେରି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ‘ଡକ୍ଟର୍ ଅଫ୍ ଲ’ (ଗୌରବ) ଓ ଟୋକିଓର ଓବିରିନ୍ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ‘ଡକ୍ଟର୍ ଅଫ୍ ଫିଲୋସଫି’ (ଗୌରବ) ସମ୍ମାନ ପାଇଥିଲେ ।

ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ ନ୍ୟୁରେମ୍ବର୍ଗ୍ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ୍ ହ୍ୟୁମାନ୍ ରାଇଟ୍ସ ଆୱାର୍ଡର ନ୍ୟାୟମଣ୍ଡଳୀ ସଦସ୍ୟ ଏବଂ ଗୁରଗାଁସ୍ଥ ସେଣ୍ଟର୍ ଫର୍ ଡାଏଲଗ୍ ଏଣ୍ଡ୍ ରିକନସିଲିଏସନ୍ର ସହ-ସଭାପତି। ୨୦୧୯ ରେ ସେ ଏ ନ୍ୟୁ ଦିଭାନ୍: ଏ ଲିରିକାଲ୍ ଡାଏଲଗ୍ ବିଟୁଇନ୍ ଇଷ୍ଟ୍ ଏଣ୍ଡ୍ ୱେଷ୍ଟ୍ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ସହ-ଲେଖକ ଥିଲେ ।

୨୦୧୮ ମସିହାରେ ସେ ଅକ୍ସଫୋର୍ଡ୍ ୟୁନିଅନ୍ରେ ଭାରତ ବିଭାଜନର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ —“To welcome Partition is to imply that people with different backgrounds and different blood-lines cannot live together in one nation. A regressive suggestion.”

("ବିଭାଜନକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବାର ଅର୍ଥ, ଭିନ୍ନ ପୃଷ୍ଠଭୂମି କିମ୍ବା ଭିନ୍ନ ଜାତି, ଧର୍ମର ଲୋକମାନେ ଏକ ଦେଶରେ ରହିପାରିବେ ନାହିଁ — ଏହା ଏକ ପଛୁଆ ଧାରଣା ।" )

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ

ରାଜମୋହନ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନାମ ଉଷା । ସେମାନଙ୍କର ଦୁଇଜଣ ସନ୍ତାନ ଅଛନ୍ତି ।