ଭିକାରୀ ଠାକୁର
ଭିକାରୀ ଠାକୁର | |
|---|---|
 | |
| ଜନ୍ମ ଓ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ | ଭିକାରୀ ଠାକୁର ୧୮ ଡିସେମ୍ବର ୧୮୮୭ କୁତୁବପୁର, ଶାହାବାଦ, ବେଙ୍ଗଲ ପ୍ରେସିଡେନ୍ସି, ବ୍ରିଟିଶ ଭାରତ (ବର୍ତ୍ତମାନର ଶରଣ ଜିଲ୍ଲା, ବିହାର, ଭାରତ) |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୦ ଜୁଲାଇ ୧୯୭୧ (ବୟସ ୮୩) |
| ବୃତ୍ତି |
|
| ଭାଷା |
|
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ସମୟ | ବ୍ରିଟିଶ ଭାରତ |
| ସାହିତ୍ୟର ଆନ୍ଦୋଳନ | ନାରୀବାଦ |
| ସାହିତ୍ୟ କୃତି |
|
| ଜୀବନସାଥୀ | ମଟୁନା |
| ସନ୍ତାନ | ୧, ଶିଳାନାଥ ଠାକୁର |
ଭିକାରୀ ଠାକୁର (୧୮ ଡିସେମ୍ବର ୧୮୮୭ – ୧୦ ଜୁଲାଇ ୧୯୭୧) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଭୋଜପୁରୀ ଭାଷାର କବି, ନାଟ୍ୟକାର, ଗୀତିକାର, ଅଭିନେତା, ଲୋକନୃତ୍ୟକାର, ଲୋକଗୀତ ଗାୟିକ ଓ ସାମାଜିକ କର୍ମକର୍ତ୍ତା । ଭୋଜପୁରୀ ଭାଷାର ଅନ୍ୟତମ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଲେଖକ ତଥା ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ ଓ ବିହାରର ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ଲୋକ ଲେଖକ ଭାବରେ ତାଙ୍କୁ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।[୧][୨][୩][୪][୫][୬][୭] ଠାକୁରଙ୍କୁ ପ୍ରାୟତଃ "ଭୋଜପୁରୀର ସେକ୍ସପିୟର" ଏବଂ "ରାୟ ବାହାଦୁର" ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।[୮] ତାଙ୍କର ଏକ ଡଜନରୁ ଅଧିକ ନାଟକ, ମୋନୋଲୋଗ୍, କବିତା ଏବଂ ଭଜନ ରହିଛି, ଯାହା ପାଖାପାଖି ତିନି ଡଜନ ପୁସ୍ତକରେ ଛପା ଯାଇଥିଲା । ତାଙ୍କର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କୃତି ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ବିଦେଶିଆ, ଗବରଘିଚୋର, ବେଟି ବେଚୱା ଓ ଭାଇ ବିରୋଧ । ଗାବରଘିଚୋରକୁ ପ୍ରାୟତଃ ବେର୍ଟୋଲ୍ଟ ବ୍ରେଖଟଙ୍କ ନାଟକ ଦ କକେସିଆନ ଚକ୍ ସର୍କଲ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଏ ।[୯] ସେ ନୃତ୍ୟଭିତ୍ତିକ "ନାଚ ଲୋକନାଟକ" ପରମ୍ପରାର ପିତା ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ।[୧୦] ପୁରୁଷ କଳାକାରମାନଙ୍କୁ ମହିଳା ଭୂମିକାରେ ନେବାରେ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରେୟ ଦିଆଯାଏ ।[୧୧]
ଜୀବନୀ
[ସମ୍ପାଦନା]ଠାକୁର ସାରଣର କୁତୁବପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । କିଶୋର ଅବସ୍ଥାରେ ସେ ମଟୁନାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ଉଭୟ ଦମ୍ପତ୍ତିଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ପୁତ୍ର ହେଉଛନ୍ତି ଶିଳାନାଥ ଠାକୁର । ୧୯୦୦ ଦଶକର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଠାକୁର ଜଣେ ଅଭିନେତା, ଲେଖକ, ଗାୟକ ଓ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ଭାବରେ ନିଜର ପେଷା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ୧୯୭୧ରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ସକ୍ରିୟ ରହିଥିଲେ । ୧୯୩୮ ମସିହାରୁ ୧୯୬୨ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ, ସେ ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ରଚନା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଥିଲା ସଂଳାପ ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ; ତାଙ୍କର ପରବର୍ତ୍ତୀ କୃତି ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ଦାର୍ଶନିକ, ଭଜନ, ହରିକିର୍ତ୍ତନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କବିତା ।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Leiter, Samuel L. (2007). Encyclopedia of Asian Theatre: A-N. Greenwood Press. p. 61. ISBN 9780313335297.
- ↑ The Journal of the Bihar Purāvid Parishad, Vol. 19-20. Bihar Purāvid Parishad. 1995.
- ↑ Shalaja Tripathi (16 June 2012). "On the Shakespeare of Bhojpuri". The Hindu. Retrieved 2 January 2015.
- ↑ Agra University Journal of Research: Letters, Volumes 1-5. Agra University. 1952.
- ↑ Banham, Martin; Brandon, James R. (21 September 1995). The Cambridge Guide to Theatre (in ଇଂରାଜୀ). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-43437-9.
- ↑ Lal, Ananda; Lal, Reader in English Ananda (2004). The Oxford Companion to Indian Theatre (in ଇଂରାଜୀ). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-564446-3.
- ↑ Law, Jonathan (28 October 2013). The Methuen Drama Dictionary of the Theatre (in ଇଂରାଜୀ). A&C Black. ISBN 978-1-4081-4591-3.
- ↑ Encyclopaedia of Indian Theatre, Vol. VI. Raj Publication. 2004. ISBN 9788186208359.
- ↑ Bajeli, Diwan Singh (27 February 2020). "Bhikhari Thakur: Voice of the marginalised". THE Hindu.
- ↑ Narayan, Badri (2016). Culture and Emotional Economy of Migration. Taylor & Francis. p. 74. ISBN 978-1315448039.
- ↑ Narayan, Badri. Culture and Emotional Economy of Migration. p. 76.
ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ
[ସମ୍ପାଦନା]- Prasad, Maheshwar (1964), Jankavi Bhikhari Thakur, Bhojpuri Pariwar Patna
- Maheshwaracharya (1978), Bhikhari: Bhojpuri ke Lok kalakar bhakt Bhikhari Thakur ki Samast rachnaon ka vishleshana [Bhikhari: A critical study of all writings of Bhojpuri Folk-Dramatist and Devotee Bhikhari], Lok Kalakar Bhikhari Thakur Aashram
- Dwiwedi, B.P. (2000), Bhikhari Thakur: Bhojpuri ke Bharatendu, Aashu Prakashan
- Rai, D.N. (2004), Lok Kalakar Bhikhari Thakur-Iyadan ke khoh se (in Bhojpuri), Shree Madhav Press, Chhapra
- Singh, Dhananjay (2008), Bhojpuri Pravasi Shramikon ki Sanskriti aur Bhikhari Thakur ka Sahitya (in Hindi), NLI Research studies series
- Dost, Jainendera (2017). "Naach, Launda Naach or Bidesiya Politics of (re)naming". Performance Research. 22 (5): 106–112. doi:10.1080/13528165.2017.1384187. S2CID 158697968.
- Kumar, Pankaj (2022), Bhikhari Thakur's Bidesia and Gabar Ghichor: Enduring saga of angst, pain and longing of the 'left-behind'
- Rai, Sandeep (2020). Aesthetics and Politicd: Two Leading Bhojpuri Artists (in ଇଂରାଜୀ) (1st ed.). Wadala (East), Mumbai: BecomeShakespeare.com. ISBN 978-93-90543-50-2.
ବାହାର ଲିଙ୍କ୍
[ସମ୍ପାଦନା]- ଇଣ୍ଟରନେଟ ମୁଭି ଡାଟାବେସରେ Bhikhari Thakur
- http://www.bhikharithakur.com/ Archived 9 May 2017 at the Wayback Machine.
- भिखारी ठाकुर के व्यक्तित्व और कृतित्व पर समर्पित जाल स्थल Archived 10 June 2013 at the Wayback Machine. (bidesia.co.in)
- सूत्रधार (भिखारी ठाकुर के जीवन पर सुप्रसिद्ध कथाकार
- भिखारी ठाकुर कृत बिदेसिया नाटक (pdf file)
- भिखारी ठाकुर का एकमात्र प्रकाशित साक्षात्कार Archived 13 November 2013 at the Wayback Machine. (बिदेसिया, 1987 में प्रकाशित)
- BHOJPURI ARTISTIC TRADITION AND BHOKHARI THAKUR
- लोक कला मर्मज्ञ और सुप्रसिद्ध नाटककार जगदीश चंद्र माथुर का भिखारी ठाकुर पर संस्मरण Archived 13 November 2013 at the Wayback Machine. (1971 में प्रकाशित)
- एंजोय डर्टी पिक्चर,वी कांट टॉलरेट लौंडा (परिचयात्मक आलेख)
- ब्रेख्त,भिखारी,बादल और बोल (भिखारी ठाकुर के रंगमंचीय अवदान पर तुलनात्मक आलेख)
- Bhikhari Thakur
| International | |
|---|---|
| National | |
| Academics | |
