ଭାରତ ବିଭାଜନ
ଭାରତ ବିଭାଜନ (Partition of India) ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ଘଟିଥିବା ଏକ ଐତିହାସିକ ଘଟଣା। ଏହାର ପରିଣାମରେ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶ ଦୁଇଟି ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜ୍ୟ — ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା।[୧] ଏହି ବିଭାଜନ କେବଳ ରାଜନୈତିକ ଘଟଣା ନୁହେଁ, ବରଂ ସାମାଜିକ, ଧାର୍ମିକ ଓ ମାନବୀୟ ଇତିହାସରେ ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁଃଖଦ ଅଧ୍ୟାୟ ରୂପେ ଗଣ୍ୟ।
ପୃଷ୍ଠଭୂମି
[ସମ୍ପାଦନା]ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନକାଳୀନ ସମୟରୁ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲିମ୍ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ କେତେକ ସମୟରେ ଧାର୍ମିକ ଭିନ୍ନତା ଓ ଅଘଟଣ ଦେଖାଯାଉଥିଲା। ୧୯୦୬ ମସିହାରେ ମୁସଲିମ୍ ଲିଗର ସ୍ଥାପନା ଓ ୧୯୪୦ରେ ଲାହୋର ପ୍ରସ୍ତାବ ପାକିସ୍ତାନ ଗଠନର ପାଇଁ ଭିତିସ୍ଥମ୍ଭ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।[୨]
ବିଭାଜନର ପ୍ରକ୍ରିୟା
[ସମ୍ପାଦନା]୧୯୪୭ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ରେ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଭାରତକୁ ସ୍ୱାଧୀନ କରିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ସେହି ସ୍ୱାଧୀନତା ସହିତ ଦେଶକୁ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବାଣ୍ଟାଗଲା। ପାକିସ୍ତାନରେ ପ୍ରଧାନତଃ ମୁସଲିମ୍ ସଂଖ୍ୟାଧିକ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ— ପଶ୍ଚିମ ପାକିସ୍ତାନ (ବର୍ତ୍ତମାନର ପାକିସ୍ତାନ) ଓ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନ (ବର୍ତ୍ତମାନର ବଙ୍ଗଳାଦେଶ)— ସମ୍ମିଳିତ ହେଲା। ଅନ୍ୟପଟେ, ଭାରତରେ ବାକି ସମସ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରୁପେ ସ୍ଥାପିତ ହେଲା।[୩]
ପରିଣାମ
[ସମ୍ପାଦନା]ବିଭାଜନର ପରିଣାମରେ ଲକ୍ଷ-ଲକ୍ଷ ଲୋକ ନିଜ ଘର ଛାଡ଼ି ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବାସ କରିଥିଲେ। ଏହା ସହିତ ବିପୁଳ ହିଂସା, ଦଙ୍ଗା-ଫସାଦ, ହତ୍ୟା, ଚୋରି, ଓ ମହିଳାଙ୍କୁ ନିର୍ଯାତନା ଦେବା ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା। ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ଯେ, ପ୍ରାୟ ୧୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ପ୍ରବାସୀ ହୋଇଥିଲେ ଓ ପ୍ରାୟ ୧୦ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଜୀବନ ହାରାଇଥିଲେ।[୪]
ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଭାବ
[ସମ୍ପାଦନା]ଭାରତ ବିଭାଜନ କେବଳ ଦୁଇଟି ଦେଶର ସୃଷ୍ଟି ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ବହୁ ବର୍ଷରୁ ସହବାସ କରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଭାଗ କରିଦେଇଥିଲା। ପରେ ଏହା ପରିବାର, ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ଓ ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକୁ ବାଣ୍ଟି ଦେଇଥିଲା । ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଆଜିପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଦେଖାଯାଏ।[୫]
ଭାରତ ବିଭାଜନ ଏକ ଐତିହାସିକ ଘଟଣା, ଯାହା ସ୍ୱାଧୀନତାର ସୁଖ ସହିତ ଦୁଃଖର ସ୍ମୃତିକୁ ମଧ୍ୟ ଆଣିଦେଇଥିଲା। ଏହା ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶର ଇତିହାସରେ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ଅଧ୍ୟାୟ ରୂପେ ଲେଖାଯାଇଛି।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Brown, Judith M. Modern India: The Origins of an Asian Democracy. Oxford University Press, 1994.
- ↑ Talbot, Ian & Singh, Gurharpal. The Partition of India. Cambridge University Press, 2009.
- ↑ Khilnani, Sunil. The Idea of India. Farrar, Straus and Giroux, 1999.
- ↑ Metcalf, Barbara D. & Metcalf, Thomas R. A Concise History of Modern India. Cambridge University Press, 2012.
- ↑ Chandra, Bipan. India Since Independence. Penguin Books, 2008.