ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ଦାସ

ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ଦାସ
ଜନ୍ମ	(1939-04-23)୨୩ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୩୯ ବାମପଦା, ସେରଗଡ, ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା
ମୃତ୍ୟୁ	୨୬ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୦୫(2005-12-26) (ବୟସ ୬୬)
ଜାତୀୟତା	ଭାରତୀୟ
ପ୍ରସିଦ୍ଧି	ଅଧ୍ୟାପକ, ସାହିତ୍ୟିକ
ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କୃତି	ଝର୍କା ବାହାରେ
ବୈବାହିକ-ସାଥୀ	ବିନୀତା ଦେବୀ
ପିତାମାତା	ମୃଣାଳିନୀ ଦାସ (ମାତା), ରାଧାମୋହନ ଦାସ (ପିତା)

ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ଦାସ (୨୩ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୩୯-୨୬ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୦୫) ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷାବିଦ୍, ଅଧ୍ୟାପକ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକ ଥିଲେ । ସେ ନିଜ ଅନୁବାଦ କବିତା ପୁସ୍ତକ ପୃଥିବୀର ଆଦିବାସୀ ଲୋକକବିତା ପାଇଁ ୧୯୯୭ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାରରରେ ସମ୍ମାନୀତ ହୋଇଥିଲେ ।

୨୦୦୫ ଡିସେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କର ୬୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

ଜୀବନୀ

ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ଦାସ ୧୯୩୯ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାର ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କ ପରିବାର ଖ୍ରୀଷ୍ଟଧର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ନିଜର ବାଲ୍ୟ ଓ କୈଶୋର ଶିକ୍ଷା ଯଥାକ୍ରମେ ବାରିପଦା ଓ ବାଲେଶ୍ବରରେ ସମାପନ କରିଥିଲେ । ପରେ ସେ ରେଭେନସାରୁ ଓଡିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୪ରେ କେନ୍ଦ୍ରାପଡା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସେ ଅଧ୍ୟାପନା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ସମୟ କ୍ରମେ ବିଭିନ୍ନ କଲେଜକୁ ବଦଳି ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶେଷରେ ସେ ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ କେନ୍ଦ୍ରାପଡା କଲେଜରୁ ୨୦୦୫ରେ ଅବସର ନେଲେ । କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ାରେ ସେ 'ଶ୍ରାବଣୀ ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦ' ଗଠନ କରିଥିଲେ ।

ରଚନାବଳୀ

ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ କବିତା ସହ କିଛି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ଅନୁବାଦ ପୁସ୍ତକମାନ ରଚନାକରିଥିଲେ । ସେ ଗୋରେଖ ଗୀତା ଓ କେତେକ ପ୍ରାଚୀନ ରଚନା ସଂପର୍କରେ ଆଲୋଚନା ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସେ ମତ୍ସ୍ୟେନ୍ଦ୍ର ନାଥଙ୍କ ମତ୍ସ୍ୟେନ୍ଦ୍ର ଗୀତା ଗ୍ରନ୍ଥର ଆବିଷ୍କାରକ । ଅନୁବାଦ ପାଇଁ ସେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଝର୍କା ବାହାରେ କବିତା ଗ୍ରନ୍ଥ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ରଚନା । ତାଙ୍କର ବହୁ କବିତା ବଂଗଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ ହୋଇ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ଦାସେର କବିତା ନାମରେ ପ୍ରକାଶିତ ।

କବିତା

• ଆଶାବରୀ (୧୯୬୨)
• ଧରଣୀ ଓ ଝରଣା (୧୯୬୫)
• ଅବିଶାପ (୧୯୭୨)
• ଝର୍କା ବାହାରେ (୧୯୯୨)
• ତାଳଗଛ (୧୯୯୩)
• ଜୀବନ ଯେମିତି (୧୯୯୪)
• ମାଟିର ମହୁରୀ (୧୯୯୭)
• ସକାଳ ଆସନ୍ନ (୧୯୯୭)
• ଯାତ୍ରା ସରେନା (୧୯୯୭)
• ମଣିଷ, ତୁମ ସାଥିରେ (୧୯୯୮)
• ଜଣେ ପଦାତିକର କବିତା (୧୯୯୮)
• ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ଦାସଙ୍କ ଘର (୨୦୦୧)
• ପାଚିଲା ଧାନକ୍ଷେତ (୨୦୦୫)
• ଚିତ୍ରଶାଳାର ଗୀତ
• ପ୍ରଥମ ବର୍ଷା
• ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ପୃଥିବୀ
• ଦ୍ରାକ୍ଷାଲତାର କାବ୍ୟ

ଅନୁବାଦ

• ପୃଥିବୀର ଆଦିବାସୀ ଲୋକକବିତା (୧୯୯୪)
• ଛାୟାସୂର୍ଯ୍ୟ (୧୯୭୩)
• ନୂତନ ପୃଥିବୀର କବିତା (୧୯୮୯)
• ଗ୍ରୀକ୍ କବିତା
• ଚେରିବନରେ ପ୍ରଥମ ସୂର୍ଯ୍ୟ (୧୯୯୮)
• ପ୍ରୀତିର ପୃଥିବୀ

ଆଲୋଚନା

• ସୃଷ୍ଟି ଓ କୃଷ୍ଟି (୧୯୭୪)

ସଂକଳନ/ସମ୍ପାଦନା

• ଖ୍ରୀଷ୍ଟଦାସ ସଞ୍ଚୟନ (୧୯୭୪) (ଖ୍ରୀଷ୍ଟଦାସ ମହାନ୍ତିଙ୍କ ରଚନାବଳୀର ଆଂଶିକ ସଂକଳନ)
• ଉତ୍ତରଣ (କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟର ମୁଖପତ୍ର)

ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର

• ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର (ଅନୁବାଦ) ୧୯୯୭
• ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶିକ୍ଷକ ସମ୍ମାନ ୨୦୦୪ (ନିଖିଳ ଉତ୍କଳ ଶିକ୍ଷକ ମହାସଂଘ)