"ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ
Aliva Sahoo (ଆଲୋଚନା | ଅବଦାନ) ନୂତନ ପୃଷ୍ଠା ତିଆରି କରାଗଲା |
Aliva Sahoo (ଆଲୋଚନା | ଅବଦାନ) No edit summary ଟ୍ୟାଗସବୁ: ମୋବାଇଲ ସମ୍ପାଦନା ମୋବାଇଲ ୱେବ ବଦଳ |
||
୧ କ ଧାଡ଼ି: | ୧ କ ଧାଡ଼ି: | ||
[[File:Manipuri Dance.jpg|thumb| |
[[File:Manipuri Dance.jpg|thumb|ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ]] |
||
''' ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ ''', ''ଜଗୋଈ'' ନାମରେ ଜଣାଯାଏ, {{Sfn|Reginald Massey|2004|p=177}} ପ୍ରମୁଖ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ରୁ ଗୋଟିଏ ଅଟେ ।{{Sfn|Williams|2004|pp=83-84, the other major classical Indian dances are: Bharatanatyam, Kathak, Odissi, Kathakali, Kuchipudi, Cchau, Satriya, Yaksagana and Bhagavata Mela}} ମିଆଁମାର, ଆସାମ, ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏବଂ ମିଜରାମ ସହିତ ଜଣାଯାଉଥିବା ପୂର୍ବ-ଉତ୍ତର [[ଭାରତ]]ରେ ସ୍ଥିତ ଏକ ରାଜ୍ୟ ମୂଳ ରୂପେ ମଣିପୁର ଅଟେ ।<ref name=lochtefeld420>{{cite book|author=James G. Lochtefeld|title=The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M|url=https://books.google.com/books?id=5kl0DYIjUPgC&pg=PA376 |year=2002|publisher=The Rosen Publishing Group|isbn=978-0-8239-3179-8 |pages=420–421 }}</ref>{{Sfn|Reginald Massey|2004|pp=177-187}} ଏହା ବିଶେଷ ରୂପେ ନିଜ ହିନ୍ଦୁ ବୈଷ୍ଣବ ବାଦ ବିଷୟ ଗୁଡିକ ପାଇଁ ଜଣାଯାଏ ଏବଂ ରାଧା-କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପ୍ରେମ ଚରିତ ନାଟକର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ପ୍ରଦର୍ଶନ [[ରାସଲୀଳା]]କୁ ଡାକିଥାଏ ।<ref name=lochtefeld420/>{{Sfn|Reginald Massey|2004|p=177}}{{Sfn|Ragini Devi|1990|pp=175-180}} ଶୈବ ବାଦ , ଶକ୍ତି ବାଦ ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ରିୟ ଦେବତା ମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋନ୍ଧିତ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ନୃତ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ ।{{Sfn|Reginald Massey|2004|pp=177-180}}<ref>{{cite book|author=Saroj Nalini Parratt|title=The pleasing of the gods: Meitei Lai Haraoba|url=https://books.google.com/books?id=COCBAAAAMAAJ|year=1997|publisher=Vikas Publishers|pages=14–20, 42–46}}</ref> |
|||
ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟର ମୂଳ, ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ସହିତ, ପ୍ରାଚୀନ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତ ପାଠ '''[[ନାଟ୍ୟଶାସ୍ତ୍ର]]''' ଅଟେ, କିନ୍ତୁ ଭାରତ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆ ମଧ୍ୟରେ ସଂସ୍କୃତି ସଂଲଗ୍ନର ପ୍ରଭାବ ସହିତ ହୋଇଥାଏ ।{{Sfn|Saryu Doshi|1989|pp=xv-xviii}} ପାରମ୍ପରିକ ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ, ମଣିପୁର ଘାଟୀ ର ସ୍ବଦେଶୀ ଲୋକ ହିନ୍ଦୁ ମହାକାବ୍ୟ [[ରାମାୟଣ]] ଏବଂ [[ମହାଭାରତ]]ରେ ଗନ୍ଧର୍ବ ରୂପେ ସମ୍ମାନିତ ନୃତ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଥିଲେ , ଯିଏ ଏକ ନୃତ୍ୟ ପରମ୍ପରାର ବର୍ଣ୍ଣନା ଦିଆଯାଇଛି ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ମଣିପୁର ରେ ।{{Sfn|Reginald Massey|2004|pp=177-180}}{{Sfn|Ragini Devi|1990|pp=175-180}}{{Sfn|Saryu Doshi|1989|p=xii}} ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟର କଳା ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲିଖିତ ଗ୍ରନ୍ଥ 18ବିଂ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭରୁ ରହିଛି ।{{Sfn|Reginald Massey|2004|p=179}} |
|||
==ଗ୍ୟାଲେରୀ== |
|||
<gallery> |
|||
File:Ras Lila.jpg|thumb|ରାଧା-କ୍ରୀଷ୍ଣାଙ୍କ ପ୍ରେମ କାହାଣୀ ସାଧାରଣତଃ ମଣିପୁରୀ ରେ ଦେଖାଯାଏ |
|||
File:Apsara Gandharva Dancer Pedestal Tra Kieu.jpg|thumb|ଗନ୍ଧର୍ବଙ୍କ ରୂପରେ ନର୍ତ୍ତକୀ ମାନଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ମଧ୍ୟକାଳୀନ ଯୁଗର ମନ୍ଦିରରେ ମୂର୍ତ୍ତୀ ମିଳିଛି । ମଣିପୁରୀ ଲୋକମାନେ ଏହା ମାନୁଛନ୍ତି କି ସେହି ମୂର୍ତ୍ତି ଗନ୍ଧର୍ବଙ୍କ ଅଟେ{{Sfn|Ragini Devi|1990|p=176}} |
|||
File:Pung cholom performer, Manipur.jpg|thumb|left|160px|ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ ସଙ୍ଗୀତକାର ''ପାଙ୍ଗ ଚୋଲାମ'' ଖେଳୁଛନ୍ତି <ref name=narayan57/> |
|||
File:Lai haraoba.JPG|thumb|ଲାଇ ହରୋବା , ଏକ ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ |
|||
File:Rasa Lila in Manipuri dance style.jpg|thumb|ମଣିପୁରୀ ନର୍ତ୍ତକୀ ପରମ୍ପରାଗତ ବେଶଭୂଷା ରେ |
|||
File:A group of musicians and instruments at Jagoi, the Manipuri dance.jpg|thumb|left|ଜାଗୋଇରେ ସଙ୍ଗୀତ [[ବାଦ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ର]] |
|||
</gallery> |
|||
==ଆଧାର== |
୧୫:୩୨, ୧୩ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୭ ଅନୁସାରେ କରାଯାଇଥିବା ବଦଳ
ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ , ଜଗୋଈ ନାମରେ ଜଣାଯାଏ, [୧] ପ୍ରମୁଖ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ରୁ ଗୋଟିଏ ଅଟେ ।[୨] ମିଆଁମାର, ଆସାମ, ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏବଂ ମିଜରାମ ସହିତ ଜଣାଯାଉଥିବା ପୂର୍ବ-ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ସ୍ଥିତ ଏକ ରାଜ୍ୟ ମୂଳ ରୂପେ ମଣିପୁର ଅଟେ ।[୩][୪] ଏହା ବିଶେଷ ରୂପେ ନିଜ ହିନ୍ଦୁ ବୈଷ୍ଣବ ବାଦ ବିଷୟ ଗୁଡିକ ପାଇଁ ଜଣାଯାଏ ଏବଂ ରାଧା-କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପ୍ରେମ ଚରିତ ନାଟକର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ପ୍ରଦର୍ଶନ ରାସଲୀଳାକୁ ଡାକିଥାଏ ।[୩][୧][୫] ଶୈବ ବାଦ , ଶକ୍ତି ବାଦ ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ରିୟ ଦେବତା ମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋନ୍ଧିତ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ନୃତ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ ।[୬][୭]
ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟର ମୂଳ, ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ସହିତ, ପ୍ରାଚୀନ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତ ପାଠ ନାଟ୍ୟଶାସ୍ତ୍ର ଅଟେ, କିନ୍ତୁ ଭାରତ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆ ମଧ୍ୟରେ ସଂସ୍କୃତି ସଂଲଗ୍ନର ପ୍ରଭାବ ସହିତ ହୋଇଥାଏ ।[୮] ପାରମ୍ପରିକ ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ, ମଣିପୁର ଘାଟୀ ର ସ୍ବଦେଶୀ ଲୋକ ହିନ୍ଦୁ ମହାକାବ୍ୟ ରାମାୟଣ ଏବଂ ମହାଭାରତରେ ଗନ୍ଧର୍ବ ରୂପେ ସମ୍ମାନିତ ନୃତ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଥିଲେ , ଯିଏ ଏକ ନୃତ୍ୟ ପରମ୍ପରାର ବର୍ଣ୍ଣନା ଦିଆଯାଇଛି ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ମଣିପୁର ରେ ।[୬][୫][୯] ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟର କଳା ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲିଖିତ ଗ୍ରନ୍ଥ 18ବିଂ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭରୁ ରହିଛି ।[୧୦]
ଗ୍ୟାଲେରୀ
-
ରାଧା-କ୍ରୀଷ୍ଣାଙ୍କ ପ୍ରେମ କାହାଣୀ ସାଧାରଣତଃ ମଣିପୁରୀ ରେ ଦେଖାଯାଏ
-
ଗନ୍ଧର୍ବଙ୍କ ରୂପରେ ନର୍ତ୍ତକୀ ମାନଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ମଧ୍ୟକାଳୀନ ଯୁଗର ମନ୍ଦିରରେ ମୂର୍ତ୍ତୀ ମିଳିଛି । ମଣିପୁରୀ ଲୋକମାନେ ଏହା ମାନୁଛନ୍ତି କି ସେହି ମୂର୍ତ୍ତି ଗନ୍ଧର୍ବଙ୍କ ଅଟେ[୧୧]
-
ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ ସଙ୍ଗୀତକାର ପାଙ୍ଗ ଚୋଲାମ ଖେଳୁଛନ୍ତି [୧୨]
-
ଲାଇ ହରୋବା , ଏକ ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ
-
ମଣିପୁରୀ ନର୍ତ୍ତକୀ ପରମ୍ପରାଗତ ବେଶଭୂଷା ରେ
-
ଜାଗୋଇରେ ସଙ୍ଗୀତ ବାଦ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ର
ଆଧାର
- ↑ ୧.୦ ୧.୧ Reginald Massey 2004, p. 177.
- ↑ Williams 2004, pp. 83–84, the other major classical Indian dances are: Bharatanatyam, Kathak, Odissi, Kathakali, Kuchipudi, Cchau, Satriya, Yaksagana and Bhagavata Mela.
- ↑ ୩.୦ ୩.୧ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M. The Rosen Publishing Group. pp. 420–421. ISBN 978-0-8239-3179-8.
- ↑ Reginald Massey 2004, pp. 177–187.
- ↑ ୫.୦ ୫.୧ Ragini Devi 1990, pp. 175–180.
- ↑ ୬.୦ ୬.୧ Reginald Massey 2004, pp. 177–180.
- ↑ Saroj Nalini Parratt (1997). The pleasing of the gods: Meitei Lai Haraoba. Vikas Publishers. pp. 14–20, 42–46.
- ↑ Saryu Doshi 1989, pp. xv–xviii.
- ↑ Saryu Doshi 1989, p. xii.
- ↑ Reginald Massey 2004, p. 179.
- ↑ Ragini Devi 1990, p. 176.
- ↑ ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ
<ref>
ଚିହ୍ନ;narayan57
ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।