"ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ" ପୃଷ୍ଠାର ସଂସ୍କରଣ‌ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
Content deleted Content added
ନୂତନ ପୃଷ୍ଠା ତିଆରି କରାଗଲା
 
No edit summary
ଟ୍ୟାଗସବୁ: ମୋବାଇଲ ସମ୍ପାଦନା ମୋବାଇଲ ୱେବ ବଦଳ
୧ କ ଧାଡ଼ି: ୧ କ ଧାଡ଼ି:
[[File:Manipuri Dance.jpg|thumb|Manipuri dance originated in [[Manipur]], a far eastern state of India bordering [[Burma]].]]
[[File:Manipuri Dance.jpg|thumb|ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ]]

''' ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ ''', ''ଜଗୋଈ'' ନାମରେ ଜଣାଯାଏ, {{Sfn|Reginald Massey|2004|p=177}} ପ୍ରମୁଖ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ରୁ ଗୋଟିଏ ଅଟେ ।{{Sfn|Williams|2004|pp=83-84, the other major classical Indian dances are: Bharatanatyam, Kathak, Odissi, Kathakali, Kuchipudi, Cchau, Satriya, Yaksagana and Bhagavata Mela}} ମିଆଁମାର, ଆସାମ, ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏବଂ ମିଜରାମ ସହିତ ଜଣାଯାଉଥିବା ପୂର୍ବ-ଉତ୍ତର [[ଭାରତ]]ରେ ସ୍ଥିତ ଏକ ରାଜ୍ୟ ମୂଳ ରୂପେ ମଣିପୁର ଅଟେ ।<ref name=lochtefeld420>{{cite book|author=James G. Lochtefeld|title=The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M|url=https://books.google.com/books?id=5kl0DYIjUPgC&pg=PA376 |year=2002|publisher=The Rosen Publishing Group|isbn=978-0-8239-3179-8 |pages=420–421 }}</ref>{{Sfn|Reginald Massey|2004|pp=177-187}} ଏହା ବିଶେଷ ରୂପେ ନିଜ ହିନ୍ଦୁ ବୈଷ୍ଣବ ବାଦ ବିଷୟ ଗୁଡିକ ପାଇଁ ଜଣାଯାଏ ଏବଂ ରାଧା-କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପ୍ରେମ ଚରିତ ନାଟକର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ପ୍ରଦର୍ଶନ [[ରାସଲୀଳା]]କୁ ଡାକିଥାଏ ।<ref name=lochtefeld420/>{{Sfn|Reginald Massey|2004|p=177}}{{Sfn|Ragini Devi|1990|pp=175-180}} ଶୈବ ବାଦ , ଶକ୍ତି ବାଦ ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ରିୟ ଦେବତା ମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋନ୍ଧିତ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ନୃତ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ ।{{Sfn|Reginald Massey|2004|pp=177-180}}<ref>{{cite book|author=Saroj Nalini Parratt|title=The pleasing of the gods: Meitei Lai Haraoba|url=https://books.google.com/books?id=COCBAAAAMAAJ|year=1997|publisher=Vikas Publishers|pages=14–20, 42–46}}</ref>

ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟର ମୂଳ, ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ସହିତ, ପ୍ରାଚୀନ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତ ପାଠ '''[[ନାଟ୍ୟଶାସ୍ତ୍ର]]''' ଅଟେ, କିନ୍ତୁ ଭାରତ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆ ମଧ୍ୟରେ ସଂସ୍କୃତି ସଂଲଗ୍ନର ପ୍ରଭାବ ସହିତ ହୋଇଥାଏ ।{{Sfn|Saryu Doshi|1989|pp=xv-xviii}} ପାରମ୍ପରିକ ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ, ମଣିପୁର ଘାଟୀ ର ସ୍ବଦେଶୀ ଲୋକ ହିନ୍ଦୁ ମହାକାବ୍ୟ [[ରାମାୟଣ]] ଏବଂ [[ମହାଭାରତ]]ରେ ଗନ୍ଧର୍ବ ରୂପେ ସମ୍ମାନିତ ନୃତ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଥିଲେ , ଯିଏ ଏକ ନୃତ୍ୟ ପରମ୍ପରାର ବର୍ଣ୍ଣନା ଦିଆଯାଇଛି ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ମଣିପୁର ରେ ।{{Sfn|Reginald Massey|2004|pp=177-180}}{{Sfn|Ragini Devi|1990|pp=175-180}}{{Sfn|Saryu Doshi|1989|p=xii}} ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟର କଳା ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲିଖିତ ଗ୍ରନ୍ଥ 18ବିଂ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭରୁ ରହିଛି ।{{Sfn|Reginald Massey|2004|p=179}}
==ଗ୍ୟାଲେରୀ==
<gallery>

File:Ras Lila.jpg|thumb|ରାଧା-କ୍ରୀଷ୍ଣାଙ୍କ ପ୍ରେମ କାହାଣୀ ସାଧାରଣତଃ ମଣିପୁରୀ ରେ ଦେଖାଯାଏ
File:Apsara Gandharva Dancer Pedestal Tra Kieu.jpg|thumb|ଗନ୍ଧର୍ବଙ୍କ ରୂପରେ ନର୍ତ୍ତକୀ ମାନଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ମଧ୍ୟକାଳୀନ ଯୁଗର ମନ୍ଦିରରେ ମୂର୍ତ୍ତୀ ମିଳିଛି । ମଣିପୁରୀ ଲୋକମାନେ ଏହା ମାନୁଛନ୍ତି କି ସେହି ମୂର୍ତ୍ତି ଗନ୍ଧର୍ବଙ୍କ ଅଟେ{{Sfn|Ragini Devi|1990|p=176}}
File:Pung cholom performer, Manipur.jpg|thumb|left|160px|ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ ସଙ୍ଗୀତକାର ''ପାଙ୍ଗ ଚୋଲାମ'' ଖେଳୁଛନ୍ତି <ref name=narayan57/>
File:Lai haraoba.JPG|thumb|ଲାଇ ହରୋବା , ଏକ ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ
File:Rasa Lila in Manipuri dance style.jpg|thumb|ମଣିପୁରୀ ନର୍ତ୍ତକୀ ପରମ୍ପରାଗତ ବେଶଭୂଷା ରେ
File:A group of musicians and instruments at Jagoi, the Manipuri dance.jpg|thumb|left|ଜାଗୋଇରେ ସଙ୍ଗୀତ [[ବାଦ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ର]]

</gallery>

==ଆଧାର==

୧୫:୩୨, ୧୩ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୭ ଅନୁସାରେ କରାଯାଇଥିବା ବଦଳ

ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ

ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟ , ଜଗୋଈ ନାମରେ ଜଣାଯାଏ, [୧] ପ୍ରମୁଖ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ରୁ ଗୋଟିଏ ଅଟେ ।[୨] ମିଆଁମାର, ଆସାମ, ନାଗାଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏବଂ ମିଜରାମ ସହିତ ଜଣାଯାଉଥିବା ପୂର୍ବ-ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ସ୍ଥିତ ଏକ ରାଜ୍ୟ ମୂଳ ରୂପେ ମଣିପୁର ଅଟେ ।[୩][୪] ଏହା ବିଶେଷ ରୂପେ ନିଜ ହିନ୍ଦୁ ବୈଷ୍ଣବ ବାଦ ବିଷୟ ଗୁଡିକ ପାଇଁ ଜଣାଯାଏ ଏବଂ ରାଧା-କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପ୍ରେମ ଚରିତ ନାଟକର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ପ୍ରଦର୍ଶନ ରାସଲୀଳାକୁ ଡାକିଥାଏ ।[୩][୧][୫] ଶୈବ ବାଦ , ଶକ୍ତି ବାଦ ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ରିୟ ଦେବତା ମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋନ୍ଧିତ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ନୃତ୍ୟ କରାଯାଇଥାଏ ।[୬][୭]

ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟର ମୂଳ, ସମସ୍ତ ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ସହିତ, ପ୍ରାଚୀନ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତ ପାଠ ନାଟ୍ୟଶାସ୍ତ୍ର ଅଟେ, କିନ୍ତୁ ଭାରତ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ପୂର୍ବ ଏସିଆ ମଧ୍ୟରେ ସଂସ୍କୃତି ସଂଲଗ୍ନର ପ୍ରଭାବ ସହିତ ହୋଇଥାଏ ।[୮] ପାରମ୍ପରିକ ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ, ମଣିପୁର ଘାଟୀ ର ସ୍ବଦେଶୀ ଲୋକ ହିନ୍ଦୁ ମହାକାବ୍ୟ ରାମାୟଣ ଏବଂ ମହାଭାରତରେ ଗନ୍ଧର୍ବ ରୂପେ ସମ୍ମାନିତ ନୃତ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଥିଲେ , ଯିଏ ଏକ ନୃତ୍ୟ ପରମ୍ପରାର ବର୍ଣ୍ଣନା ଦିଆଯାଇଛି ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ମଣିପୁର ରେ ।[୬][୫][୯] ମଣିପୁରୀ ନୃତ୍ୟର କଳା ର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲିଖିତ ଗ୍ରନ୍ଥ 18ବିଂ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭରୁ ରହିଛି ।[୧୦]

ଗ୍ୟାଲେରୀ

ଆଧାର

  1. ୧.୦ ୧.୧ Reginald Massey 2004, p. 177.
  2. Williams 2004, pp. 83–84, the other major classical Indian dances are: Bharatanatyam, Kathak, Odissi, Kathakali, Kuchipudi, Cchau, Satriya, Yaksagana and Bhagavata Mela.
  3. ୩.୦ ୩.୧ James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M. The Rosen Publishing Group. pp. 420–421. ISBN 978-0-8239-3179-8.
  4. Reginald Massey 2004, pp. 177–187.
  5. ୫.୦ ୫.୧ Ragini Devi 1990, pp. 175–180.
  6. ୬.୦ ୬.୧ Reginald Massey 2004, pp. 177–180.
  7. Saroj Nalini Parratt (1997). The pleasing of the gods: Meitei Lai Haraoba. Vikas Publishers. pp. 14–20, 42–46.
  8. Saryu Doshi 1989, pp. xv–xviii.
  9. Saryu Doshi 1989, p. xii.
  10. Reginald Massey 2004, p. 179.
  11. Ragini Devi 1990, p. 176.
  12. ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; narayan57 ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।