ନାରାୟଣୀ ଦେବୀ ବର୍ମା
ନାରାୟଣୀ ଦେବୀ ବର୍ମା | |
|---|---|
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୨ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୭୭ |
| ପ୍ରସିଦ୍ଧି | Bijolia movement Women's education ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ |
| ବୈବାହିକ-ସାଥୀ | ମାଣିକ୍ୟଲାଲ ବର୍ମା |
ନାରାୟଣୀ ଦେବୀ ବର୍ମା (?— ୧୨ ମାର୍ଚ୍ଚ, ୧୯୭୭) ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଓ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତୀ ଥିଲେ। ସେ ମହାନ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ମାଣିକ୍ୟଲାଲ ବର୍ମାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ । ସେ ବିଜୋଲିଆ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଥିଲେ ଓ ନାରୀ ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରଚାର ପାଇଁ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଜାମଣ୍ଡଳ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ବହୁତ ସକ୍ରିୟ ଥିଲେ, ଓ ଭାରତର ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ରାଜନୀତି ସହିତ ସାମାଜିକ ସେବା ଉଭୟରେ ସକ୍ରିୟ ରହିଥିଲେ । ସେ ୧୯୭୦ ରୁ ୧୯୭୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜ୍ୟ ସଭା ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ ।
ଆଦ୍ୟ ଜୀବନ
[ସମ୍ପାଦନା]ନାରାୟଣୀ ଦେବୀଙ୍କ ଜନ୍ମ ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ଥିବା ସିଙ୍ଗୋଲୀ ଗାଁରେ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ରାମସହାୟ ଭଟ୍ଟନାଗର । ମାତ୍ର ବାର ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଙ୍କ ବିବାହ ମାଣିକ୍ୟଲାଲ ବର୍ମାଙ୍କ ସହିତ ହୋଇଥିଲା ।[୧] ଚାଷୀ ଓ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ରାଜା ଓ ଜାଗିରଦାରମାନଙ୍କ ଅତ୍ୟାଚାର ଦେଖି ମାଣିକ୍ୟଲାଲ ବର୍ମା ଜୀବନଭରି ଚାଷୀ, ଦଳିତ ଓ ଗରିବ ଲୋକଙ୍କ ସେବା କରିବାକୁ ସଙ୍କଳ୍ପ କରିଥିଲେ, ତେବେ ନାରାୟଣୀ ଦେବୀ ସେହି ପବିତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟରେ ତାଙ୍କ ସହଯୋଗିନୀ ହେଲେ । ମାଣିକ୍ୟଲାଲ ବର୍ମାଙ୍କୁ ଜେଲ୍ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯିବା ପରେ ସେ ପରିବାରର ଦେଖାଶୁଣା କରିବା ସହିତ ଘର ଓ ପଡ଼ୋଶୀ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ାଇବା ଓ ନାରୀମାନେଙ୍କୁ ଶୋଷଣ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଜାଗ କରିବାର କାମ କରିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କ ସହଯୋଗିନୀମାନଙ୍କ ସହ ଘରେ ଘରେ ଯାଇ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଜାଗରୁକତା ବାର୍ତ୍ତା ପହଞ୍ଚାଇଥିଲେ ଓ ବେଗାର ଶ୍ରମ, ମଦପାନ ପ୍ରଥା ଓ ବାଳ୍ୟ ବିବାହ ବିରୋଧରେ ସ୍ୱର ଉଠାଇବା ଓ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ କାମ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଉଥିଲେ।[୨] ସେ ଡୁଙ୍ଗରପୁର ରିଆସତର ଖଡ଼ଲାଇ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭୀଳ ଜନଜାତି ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦ୍ୱାରା ଜାଗୃତି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ।
ବିଜୋଲିଆ ଆନ୍ଦୋଳନ
[ସମ୍ପାଦନା]ବର୍ମା ମେୱାଡ଼ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଜୋଲିଆ କୃଷକ ଆନ୍ଦୋଳନ ପାଇଁ ଅନେକ ନାରୀ ନେତୃତ୍ୱ ଓ ଅଂଶଗ୍ରାହୀଙ୍କୁ ସଂଗଠିତ କରିଥିଲେ। ଏହା ଥିଲା ରାଜସ୍ଥାନରେ ପ୍ରଥମ ଥର ଯେଉଁଠାରେ ନାରୀମାନେ ସାର୍ବଜନୀନ ଭାବରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ। ତାଙ୍କ ସହ ଅଞ୍ଜନା ଦେବୀ ମଧ୍ୟ ନାରୀମାନେଙ୍କ ସଂଗଠନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ସେମାନେ ନିୟମିତ ଭାବେ ନାରୀ କୃଷକମାନେ ପାଇଁ ଅଲଗା ସଭା କରୁଥିଲେ। ଏହି ସଭାମାନେ ସମୟରେ ଶାସନୀୟ ବଳର ଗୁଳି ମୁହାଁମୁହିଁ ହେବା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ଆତଙ୍କିତ ହେଉନଥିଲେ। ବର୍ମା ନିଜେ ଧାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାମ କରି ନାରୀ କୃଷକମାନେଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିଲେ। ସମସ୍ତ ବିପଦ ସତ୍ତ୍ୱେ ନାରୀମାନେ ସାହସିକ ଭାବରେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଂଶ ନେଇଥିଲେ।
ପ୍ରଜାମଣ୍ଡଳ ଆନ୍ଦୋଳନ
[ସମ୍ପାଦନା]ବର୍ମା ପ୍ରଜାମଣ୍ଡଳ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନରେ ସେ ଜାତୀୟ ନେତାମାନେଙ୍କୁ ସ୍ଵାଗତ କରିବା ଯୋଜନା କଲେ ଓ ଏକ ଅଲଗା ମହିଳା ସମ୍ମିଳନୀ ଆୟୋଜନ କରିପାରିଲେ । ୧୯୩୯ ମସିହାରେ ପ୍ରଜାମଣ୍ଡଳ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଜେଲ୍ ଯିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ପରେ ୧୯୪୨ ମସିହାରେ "ଭାରତ ଛାଡ଼" ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଂଶ ନେବାରୁ ତାଙ୍କୁ ପୁଣି ଥରେ ଜେଲ୍ ଯିବାକୁ ପଡ଼ିଲା । ୧୯୪୪ ମସିହାରେ ସେ ଭୀଳୱାଡାକୁ ଆସି ୧୪ ନଭେମ୍ବର ୧୯୪୪ ତାରିଖରେ ମହିଳା ଆଶ୍ରମ ସଂସ୍ଥା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ । ଏଠାରେ ପ୍ରୌଢ ଶିକ୍ଷା ଓ ପ୍ରସୂତି ଗୃହ ଚାଳନା କରାଯାଉଥିଲା ।
ଖଦି ପ୍ରଚାର
[ସମ୍ପାଦନା]ସେ ରାଜନୈତିକ ସଂଗଠନ ପାଇଁ ଚରଖା ଓ ଖଦି ବ୍ୟବହାରକୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିଥିଲେ । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏହି ଦୁଇଟି ଜାତୀୟତାବାଦର ପ୍ରତୀକ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଏହା ଭାରତୀୟ ସ୍ଵାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ନାରୀମାନେଙ୍କୁ ସଂଗଠିତ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିଭାଇଥିଲା। ସେ କୃଷକ ନାରୀଙ୍କୁ ଚରଖା ଚଲାଇବା ଶିଖାଇଥିଲେ ଓ ନିଜେ ସବୁବେଳେ ଖାଦି ପିନ୍ଧୁଥିଲେ।
ଶ୍ରୀମତୀ ନାରାୟଣୀ ଦେବୀ ୧୯୭୦ ରୁ ୧୯୭୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜ୍ୟସଭା ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ। ୧୨ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୭୭ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କ ଦେହାବସାନ ହୋଇଥିଲା। ତାଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ଭୀଳୱାଡାର ଵିଜୟ ସିଂହ ପଥିକ ନଗରରେ "ନାରାୟଣୀ ଦେବୀ ବର୍ମା ମହିଳା ଅଧ୍ୟାପିକା ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ" ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Mahotsav, Amrit. "नारायणी देवी वर्मा". Azadi Ka Amrit Mahotsav, Ministry of Culture, Government of India (in ଆମେରିକୀୟ ଇଂରାଜୀ). Retrieved 2025-05-13.
- ↑ Jain, Pratibha, Sharma, Sangeeta (2018). Women's Struggles in Rajasthan - Crossing Barriers, Claiming Space (1st ed.). Jaipur: Centre for Rajasthan studies, University of Rajasthan. pp. 233–240. ISBN 9789387297333.
{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
 | ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ । ଆପଣ ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଉଇକିପିଡ଼ିଆକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିପାରିବେ । |