ଘନଶ୍ୟାମ ଦାସ ବିରଳା
ଘନଶ୍ୟାମ ଦାସ ବିରଳା | |
|---|---|
 Birla in September 1980 | |
| ଜନ୍ମ | ଅପ୍ରେଲ ୧୦, ୧୮୯୪ ପିଲାନୀ, ରାଜସ୍ଥାନ, ଭାରତ |
| ମୃତ୍ୟୁ | ୧୧ ଜୁନ ୧୯୮୩ (ବୟସ ୮୯) ଲଣ୍ଡନ, ବ୍ରିଟେନ୍ |
| ଜାତୀୟତା | ଭାରତୀୟ |
| ବୃତ୍ତି(ସମୂହ) | ଉଦ୍ୟୋଗପତି, ସାମାଜିକ କର୍ମୀ |
| ପ୍ରସିଦ୍ଧି | ବିରଳା ପରିବାରର ପ୍ରମୁଖ ସଦସ୍ୟ, BITS Pilani ସ୍ଥାପକ |
| ପୁରସ୍କାର | ପଦ୍ମଭୂଷଣ (୧୯୫୭) |
ଘନଶ୍ୟାମ ଦାସ ବିରଳା (୧୮୯୪–୧୯୮୪) ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭାରତୀୟ ଉଦ୍ୟୋଗପତି, ସାମାଜିକ ସେବୀ ଓ ଶିକ୍ଷାପ୍ରେମୀ, BITS Pilani ସ୍ଥାପକ ଥିଲେ।
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଘନଶ୍ୟାମ ଦାସ ବିରଳାଙ୍କ ଜନ୍ମ ୧୮୯୪ ଅପ୍ରେଲ ୧୦ ତାରିଖରେ ରାଜସ୍ଥାନର ପିଲାନୀରେ ଏକ ମାରୱାରୀ ବାଣିଜ୍ୟିକ ପରିବାରରେ ହୋଇଥିଲା।[୧] ସେତେବେଳେ ଭାରତ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନରେ ଅଧିନସ୍ଥ ଥିଲା ଏବଂ ମାରୱାରୀ ସମାଜ ପ୍ରଧାନତଃ ବାଣିଜ୍ୟରେ ଲିପ୍ତ ଥିଲେ। ଛୋଟବେଳୁ ସେ ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ପାଠଶାଳା ଶିକ୍ଷା ସହିତ ପାରିବାରୀକ କାରବାରରେ ସମ୍ମିଳିତ ହେବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।
ବ୍ୟବସାୟିକ ଜୀବନ
[ସମ୍ପାଦନା]ବିରଳା ୨୦ତମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭାରତର ଉଦ୍ୟୋଗୀକରଣରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମେ ସେ କପାସ ଓ ବସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସାୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ। ପରେ ସେ ସିମେଣ୍ଟ, କେମିକଲ୍, ଜୋତା, ଚିନି, ଓ ଇଷ୍ପାତ ଶିଳ୍ପରେ ପାଦ ରଖିଥିଲେ।[୨] ଭାରତୀୟ ପୁଞ୍ଜିପତି ଭାବେ ସେ ବ୍ରିଟିଶ କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରତିସ୍ପର୍ଧା କରିଥିଲେ ଏବଂ "Made in India" ଧାରଣାକୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିଥିଲେ।
ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଆନ୍ଦୋଳନ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ
[ସମ୍ପାଦନା]ଘନଶ୍ୟାମ ଦାସ ବିରଳାଙ୍କୁ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହିତ ଗାଢ଼ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା। ସେ ଗାନ୍ଧୀଜୀଙ୍କ ସ୍ୱଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ବହୁତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଅର୍ଥ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ଦେଶର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ସେ ଏକ ଉଦ୍ୟୋଗୀକ ଭିତିଭୂମି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ, ଯାହା ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥିଲା।[୩]
ସାମାଜିକ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାରେ ଅବଦାନ
[ସମ୍ପାଦନା]ବିରଳା କେବଳ ଉଦ୍ୟୋଗୀକ ନୁହେଁ, ସେ ଜଣେ ସାମାଜିକ ସେବୀ କହିଲେ ଭୁଲ ହେବ ନାହିଁ। ସେ ପିଲାନୀରେ "ବିରଳା ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଆଣ୍ଡ ସାଇନ୍ସ (BITS Pilani)" ସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ,[୪] ଯାହା ଭାରତର ଶୀର୍ଷ ସିକ୍ଷା ସଂସ୍ଥାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗଣାଯାଏ। ସେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ, କଲେଜ, ଓ ହସ୍ପିଟାଲ ସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ।
ସମ୍ମାନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଘନଶ୍ୟାମ ଦାସ ବିରଳାଙ୍କୁ ୧୯୫୭ରେ "ପଦ୍ମଭୂଷଣ" ସମ୍ମାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା।[୫] ଭାରତର ସେ ଭାରତୀୟ ଉଦ୍ୟୋଗ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସେବାରେ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ଛାପ ରଖିଥିଲେ।
ମୃତ୍ୟୁ
[ସମ୍ପାଦନା]୧୯୮୩ ଜୁନ ୧୧ରେ ଘନଶ୍ୟାମ ଦାସ ବିରଳାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ସେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଧ୍ୟ "ଭାରତର ଉଦ୍ୟୋଗୀକ ପିତାମହ" ଭାବେ ସ୍ମରଣୀୟ ଅଟନ୍ତି।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Lakshmi, Rama (2008). The Marwaris: From Jagat Seth to the Birlas. Penguin Books India.
- ↑ Tripathi, Dwijendra (2004). The Oxford History of Indian Business. Oxford University Press.
- ↑ Gandhi, Rajmohan (2006). Gandhi: The Man, His People, and the Empire. University of California Press.
- ↑ "History of BITS Pilani". Official Website of BITS Pilani. Retrieved 2025-09-30.
- ↑ "Ghanshyam Das Birla". Encyclopaedia Britannica. Retrieved 2025-09-30.