ଆନନ୍ଦ ମହାନନ୍ଦ

ଆନନ୍ଦ ମହାନନ୍ଦ ହେଉଛନ୍ତି ହାଇଦ୍ରାବାଦ ସ୍ଥିତ ଇଂରାଜୀ ଏବଂ ବିଦେଶୀ ଭାଷା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ବିଭାଗୀୟ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଫେସର । ଏହାସହ ସେ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷୀ ଦଳିତ ସାହିତ୍ୟ ଲେଖକ । ସେ ଗୋପୀନାଥ ମହାନ୍ତି, ପ୍ରତିଭା ରାୟ ଓ ରସ୍କିନ୍ ବଣ୍ଡଙ୍କ ଦୁଇଟି ଲୋକକାହାଣୀ ସଂକଳନ ଓ ଦୁଇଟି କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ ସଂକଳନ ଓ କେତେକ ଗ୍ରନ୍ଥକୁ ସେ ଅନୁବାଦ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ଲୋକନୃତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ଉପରେ ଅନେକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ।

ଆନନ୍ଦ ମହାନନ୍ଦ ହେଉଛନ୍ତି ଅନ୍ୟତମ ଦଳିତ କବି ଯିଏ ସାମାଜିକ ଭେଦଭାବ, ଅନ୍ୟାୟର ଘୋର ବିରୋଧ କରିଛନ୍ତି । ଯଦିଓ ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ କବିତା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ତଥା ପ୍ରକୃତିର ଗୁଣଗାନ କରେ, ତଥାପି ତାଙ୍କର “ଉଚ୍ଚ ନୀଚ୍ଚ”, “ବାଜନିଆ” ଏବଂ “ଯୁଗେ ଯୁଗେ ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟ” ଭଳି କବିତାରେ ବିରୋଧ ଏବଂ ବ୍ୟଙ୍ଗର ସ୍ୱର ସୁସ୍ପଷ୍ଟ | ପୂର୍ବ ଦୁଇଟି କବିତା ଜାତିଗତ ଭେଦଭାବ ପଛରେ ଥିବା ଯଥାର୍ଥତା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରୁଥିବାବେଳେ ପରବର୍ତ୍ତୀଟି ସ୍ଵାଧୀନ ଭାରତରେ ହୋଇଥିବା ଅନ୍ୟାୟକୁ ଦର୍ଶାଉଛି । “ବାଜନିଆ” ରେ, କବି ବିଭିନ୍ନ ସମାରୋହରେ ଅଭିନୟ କରୁଥିବା ଦଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସଂଗୀତଜ୍ଞଙ୍କ ଦଳକୁ ଅମାନୁଷିକ ବ୍ୟବହାର କରିବା କଥାକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ | ସେହିଭଳି,“ଯୁଗେ ଯୁଗେ ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟ” କବିତାରେ କବି ଆଧୁନିକ ଦିନର ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟ (ଶିକ୍ଷକ) ମାନଙ୍କୁ କଟାକ୍ଷ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ଦଲିତ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରୋତରୁ ଦୂରେଇ ରଖିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭେଦଭାବ କରନ୍ତି ।

ସାହିତ୍ୟକୃତି

• ମା' ମାଟିର ଗୀତ
• Methods of English teaching
• Loc(k)al knowledge, perceptions on dalit, tribal and Folk literature