ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ
ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ଏକ ସୈନ୍ୟ ସଂଗଠନ ଯାହା ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଜାପାନୀ ମାନଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା।[୧] ଏହି ସେନାର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଭାରତକୁ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନରୁ ସ୍ୱାଧୀନ କରାଇବା ଥିଲା। ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ମାନେ କେବଳ ଯୁଦ୍ଧରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ହୋଇ ନଥିଲେ, ସେମାନେ ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ପ୍ରେରଣା ଭାବରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ। ସେନା ସୁଭାସ୍ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଅଧିକ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଥିଲା, ଯିଏ ଏହାକୁ “ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ସରକାର” ଭାବରେ ସୂଚିତ କରି ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିଲେ।
ସୁଭାସ୍ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋସ ଏବଂ ନେତୃତ୍ୱ
[ସମ୍ପାଦନା]ସୁଭାସ୍ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋସ ୧୯୪୩ ମସିହାରେ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ସେନାର ନେତୃତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।[୨] ସେ ସେନାକୁ କେବଳ ଏକ ସୈନ୍ୟ ଭାବରେ ନୁହେଁ, ଏକ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ଚଳନ କରିବା ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତୀୟ ଲୋକଙ୍କର ଆଶା ଓ ସହାୟତାର ପ୍ରତିନିଧି ଭାବେ ଦେଖିଥିଲେ। ବୋସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ନିମିତ୍ତରେ ସେନା ଭାରତୀୟ ସେନା ପ୍ରତି ସଚେତନ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେମାନେ ଦୃଢ଼ ସଙ୍କଳ୍ପରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଅଂଶ ନେଉଥିଲେ। ସୁଭାସ୍ ବୋସ ଆଜାଦ ହିନ୍ଦର ରଣନୀତି, ସଂଘଟନ ଏବଂ ସୈନିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥିଲେ।
ସଂଗଠନ ଏବଂ ସେନାର ଗଠନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ସେନା ମୂଳତଃ ଭାରତୀୟ ପ୍ରବାସୀ ସୈନିକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା।[୩] ସେନାର ଗଠନ ମାଳୟ, ସିଙ୍ଗାପୁର, ବର୍ମା ଏବଂ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ଭାଗରେ କେନ୍ଦ୍ରିତ ଥିଲା। ସେଠାରେ ସେନା ଭାରତୀୟ ପ୍ରବାସୀ ସୈନିକମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା, ଯୁଦ୍ଧ କୌଶଳ, ଶାସନ ଏବଂ ନୈତିକତାରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦେଇଥିଲେ। ସେମାନେ କେବଳ ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ନୁହେଁ, ଏକ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ସଂସ୍କୃତି ଓ ଜ୍ଞାନ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଇଥିଲେ।
ଯୁଦ୍ଧ ଅଭିଯାନ
[ସମ୍ପାଦନା]ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ସେନା ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନକୁ ବିରୋଧ କରି ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଯୁଦ୍ଧ ଅଭିଯାନ ଚଲାଇଥିଲେ।[୪] ସେନା ମଳୟ, ସିଙ୍ଗାପୁର ଏବଂ ବର୍ମାରେ ବ୍ରିଟିଶ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହଯୋଗୀ ସେନାକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲା। ସେଠାରେ ସେନା ଭାରତୀୟ ସେନା ଲୋକଙ୍କୁ ସଂଘଟିତ କରି ଏକ ଦୃଢ଼ ସଂଘ ରୂପେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଥିଲା। ଆଜାଦ ହିନ୍ଦର ଏହି ଅଭିଯାନ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ମାନକ ହିସାବରେ ଜଣାଯାଏ।
ଇତିହାସିକ ପ୍ରଭାବ
[ସମ୍ପାଦନା]ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ସେନା ଏବଂ ସୁଭାସ୍ ବୋସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧ୍ୟାୟ ରଚିଛି।[୫] ସେନାର ସଂଘଟନ, ସଂଘ ଏବଂ ଯୁଦ୍ଧ କୌଶଳ ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନେଇବା ପ୍ରୟାସରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ମାନକ ହିସାବରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି। ଆଜାଦ ହିନ୍ଦ ସେନା ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମର ଏକ ଅବିଭାଜ୍ୟ ଅଂଶ ଭାବରେ ସଦା ସ୍ମରଣୀୟ ରହିଛି।
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ Fay, Peter Ward. The Forgotten Army: India's Armed Struggle for Independence, 1942–1945. Ann Arbor: University of Michigan Press, 1993.
- ↑ Bose, Sugata. His Majesty's Opponent: Subhas Chandra Bose and India's Struggle Against Empire. Cambridge: Harvard University Press, 2011.
- ↑ Lebra, Joyce C. Jungle Alliance: Japanese and Indian National Army. Singapore: Singapore University Press, 1971.
- ↑ Moreman, Tim. The Indian National Army and the Struggle for Independence. London: Palgrave Macmillan, 2005.
- ↑ Allen, Louis. Decisive Battles of World War II: The Indian National Army Campaigns. New Delhi: Allied Publishers, 2000.