ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା
| ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ | |
|---|---|
| |
| ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର | |
| ଶାସନକାଳ | ୩୧ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୭୨- ୧ ଜୁନ ୨୦୦୧ |
| ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ | ୨୪ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୭୫ |
| ପୂର୍ବାଧିକାରୀ | ମହେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ |
| ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ | ଦୀପେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ |
| ପତ୍ନୀ | ରାଣୀ ଐଶ୍ଵର୍ଯ୍ୟା ରାଜଲକ୍ଷ୍ମୀ ଶାହା |
| ସନ୍ତାନସନ୍ତତିଗଣ | |
| ଦୀପେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଶୃତି ରାଜ୍ୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ଶାହା ନିରାଜନ ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା | |
| ବଂଶ | ଶାହା ବଂଶ |
| ବାପା | ମହେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ |
| ମାଆ | ଇନ୍ଦ୍ରରାଜ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦେବୀ ଶାହା |
| ଜନ୍ମ | ୨୮ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୪୫ ନାରାୟଣହିଟି ଦରବାର, ନେପାଳ |
| ମୃତ୍ୟ | ୧ ଜୁନ ୨୦୦୧ ନାରାୟଣହିଟି ଦରବାର, ନେପାଳ |
| ଧର୍ମ | ହିନ୍ଦୁ |
ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ (ନେପାଳୀ: श्री ५ महाराजाधिराज वीरेन्द्र वीर देव,), (୨୮ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୪୫- ୧ ଜୁନ୍ ୨୦୦୧) ୧୯୭୨ରୁ ୨୦୦୧ରେ ତାଙ୍କର ହତ୍ୟା ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନେପାଳର ରାଜା ଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ରାଜା ମହେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ପୁତ୍ର ।
ପ୍ରାଥମିକ ଜୀବନ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା
[ସମ୍ପାଦନା]ବୀରେନ୍ଦ୍ର ତତ୍କାଳୀନ କ୍ରାଉନ୍ ପ୍ରିନ୍ସ ମହେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ ଏବଂ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପତ୍ନୀ କ୍ରାଉନ୍ ରାଜକୁମାରୀ ଇନ୍ଦ୍ର ରାଜ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ବଡ ପୁଅ ଭାବରେ କାଠମାଣ୍ଡୁର ନାରାୟଣହିଟି ରାଜକୀୟ ଉଆସରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।[୧] [୨]
ବୀରେନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କ ଭାଇ ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସହ ଦାର୍ଜିଲିଂର ସେଣ୍ଟ୍ ଜୋସେଫ୍ ସ୍କୁଲରେ ଆଠ ବର୍ଷ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ୧୩ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୫୫ରେ, ସେମାନଙ୍କର ଜେଜେବାପା ରାଜା ତ୍ରିଭୁବନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପିତା ନେପାଳର ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ ସହିତ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ନେପାଳର ରାଜକୁମାର ହୋଇଥିଲେ ।
୧୯୫୯ ମସିହାରେ, ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବ୍ରିଟେନର ଇଟନ୍ କଲେଜରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । ୧୯୬୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଇଟନରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ପରେ ସେ ନେପାଳକୁ ଫେରିଥିଲେ ଏବଂ ସେ ଦେଶର ଦୂର ସ୍ଥାନକୁ ପାଦରେ ଯାତ୍ରା କରି ଦେଶର ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ଜଣେ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ଭଳି ଗ୍ରାମରେ ଚଳପ୍ରଚଳ କରୁଥିଲେ । ପରେ ସେ ୧୯୬୭ରୁ ୧୯୬୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ରାଜନୈତିକ ଥିଓରୀ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଟୋକିଓ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ କିଛି ସମୟ ଅତିବାହିତ କରି ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ ।[୩] ବୀରେନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କ ଯୁବକ ଅବସ୍ଥାରେ କାନାଡା, ଲାଟିନ୍ ଆମେରିକା, ଆଫ୍ରିକା, ଭାରତର ଅନେକ ଅଂଶ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଏସୀୟ ଦେଶ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ଏତଦ୍ବ୍ୟତୀତ ସେ ସେ ନେପାଳର କଳାକୃତି ସଂଗ୍ରହକାରୀ ତଥା କାରିଗର ତଥା କଳାକାରମାନଙ୍କର ଜଣେ ଦୃଢ ସମର୍ଥକ ଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ପାଇଲଟ ଭାବେ ହେଲିକପ୍ଟର ଉଡାଣ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ ।[୪]
ବୀରେନ୍ଦ୍ର ୨୭ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୭୦ରେ ତାଙ୍କର ରାଣା ପରିବାରର ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟା ରାଜ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।[୫] ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆଡମ୍ବରରେ ସଂପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଏହି ରାଜକୀୟ ବିବାହ ପାଇଁ ସେତେବେଳେ ସାଢେ ୯ ମିଲିୟନ୍ ଡଲାର୍ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା ।[୬]
୧୯୯୦ ଦଶକର ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ବିରେନ୍ଦ୍ର କରୋନାରୀ ଧମନୀ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ବ୍ରିଟେନରେ ଆଞ୍ଜିଓପ୍ଲାଷ୍ଟି ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା ।
ପ୍ରଥମ ସିଂହାସନାରୋହଣ
[ସମ୍ପାଦନା]ତାଙ୍କ ପିତା ରାଜା ମହେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ୨୬ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୭୨ରେ ୨୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ ନେପାଳ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ । ଅବଶ୍ୟ, ତାଙ୍କର ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ୨୪ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୭୫ ରେ ହୋଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ସେ ୨୯ ବର୍ଷର ହୋଇଥିଲେ । କାରଣ ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ ରାଜାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ଏକ ଶୋକ ସମୟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବାରୁ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ବାରଣ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷ ଜ୍ୟୋତିଷଙ୍କ ମତରେ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ଅଶୁଭପ୍ରଦ ଥିଲା । ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ରାଜା ଭାବରେ ତାଙ୍କୁ ନେପାଳର ପରମ୍ପରା ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ପଡିଲା ।
ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର
[ସମ୍ପାଦନା]ନିମ୍ନ ସାକ୍ଷରତା ହାରକୁ ଜାତୀୟ ପ୍ରଗତିର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଭାବରେ ସ୍ୱୀକାର କରି ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିକାଶକୁ ତାଙ୍କର ଜାତୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଥିଲେ । ୧୯୭୧ ମସିହାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ପଞ୍ଚବର୍ଷୀୟ ଯୋଜନାରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ନୂତନ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଗଠନ ଏବଂ ପ୍ରଚଳିତ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧିରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ଅବସରରେ ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ସମସ୍ତ ନେପାଳ ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।[୭] ସେହିଭଳି, ୧୯୭୮ରେ ରାଜକୀୟ ଅନୁମୋଦନ ସହିତ ସମସ୍ତ ଶୈକ୍ଷିକ ସାମଗ୍ରୀ ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନକୁ ବିନା ମୂଲ୍ୟରେ ବଣ୍ଟନ କରାଗଲା । ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ରୟାଲ ନେପାଳ ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ଆଣ୍ଡ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ଯାହା ଦେଶରେ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା । ସେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ୧୯୮୬ରେ ମହେନ୍ଦ୍ର ସଂସ୍କୃତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ୧୯୭୬ ମସିହାରେ ନେପାଳରେ ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାର ଦୂରୀକରଣ ଅଧିନିୟମ (2033 B.S) ଅନୁଯାୟୀ ଯୌତୁକ ପ୍ରଥାକୁ ଅପରାଧ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ପଞ୍ଚବର୍ଷୀୟ ଯୋଜନା ଅନୁଯାୟୀ, ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଜାତୀୟ ସେବା ନୀତି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଯେଉଁଥିରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଛାତ୍ରମାନେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଏକ ବର୍ଷର ସେବାରେ ଯୋଗଦାନ କରିବେ । ସେ ୧୯୭୫ରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଇତିହାସ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ଇତିହାସକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ୨୨ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୭୬ରେ ସେ ନାର୍କୋଟିକ୍ ଡ୍ରଗ୍ (କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍) ଆକ୍ଟ, ପ୍ରଣୟନ କରି ଦେଶରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଡ୍ରଗ୍ କାରବାରକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଥିଲେ ।[୮]
ଆଧାର
[ସମ୍ପାଦନା]- ↑ "King Birendra of Nepal". The Telegraph (in ଇଂରାଜୀ). 2001-06-04. Retrieved 2024-11-26.
- ↑ "The Late King Birendra Bir Bikram Shah - Childhood Picture | Chandra Thapa Blog's". web.archive.org. 2020-07-26. Archived from the original on 2020-07-26. Retrieved 2024-11-26.
- ↑ "Birendra: Nepal's monarch of change" (in ବ୍ରିଟିଶ୍ ଇଂରାଜୀ). 2001-06-02. Retrieved 2024-11-26.
- ↑ News, Nepal. "In memory of the late King Birendra". nepalnews.com. Retrieved 2024-11-26.
{{cite web}}:|last=has generic name (help) - ↑ Mainali, Pramod (2000). Milestones of History. Pramod Mainali. p. 111. ISBN 99946-960-4-1.
- ↑ "Marriage of Convenience - TIME". web.archive.org. 2009-02-14. Archived from the original on 2009-02-14. Retrieved 2024-11-26.
- ↑ Janjua, Saba Javeed (2006). "The Role of Free Compulsory Primary Education Policy for the Political Development in Nepal". Strategic Studies. 26 (1): 100–131. ISSN 1029-0990.
- ↑ "How the ban came about andhow long it will stay in place". The Annapurna Express (in Nepali). Retrieved 2024-11-26.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)