ନବଗୁଞ୍ଜର
ନବଗୁଞ୍ଜର ସାରଳା ମହାଭାରତରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଏକ ବିଚିତ୍ର ପ୍ରାଣୀ । ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନୁସାରେ ଏହି ପ୍ରାଣୀ ନଅଗୋଟି ପଶୁପକ୍ଷୀଙ୍କ ଅଙ୍ଗର ଏକ ସମ୍ମିଶ୍ରଣ । ବିଷ୍ଣୁ ବା କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଏକ ଅବତାର ଭାବେ ନବଗୁଞ୍ଜର ଗୃହୀତ । ନବଗୁଞ୍ଜରର ଚୂଳ ଓ ଶିର କୁକୁଡ଼ାର, ବେକ ମୟୂରର, ଗୋଟିଏ ଭୁଜ ମନୁଷ୍ୟର, ଗୋଟିଏ ପାଦ ହାତୀର, ଗୋଟିଏ ପାଦ ବାଘର, ଗୋଟିଏ ପାଦ ଘୋଡ଼ାର, ପିଠି ବୃଷଭର, କଟି ସିଂହର ଓ ଲାଞ୍ଜ ସାପର ।[୧] ପଟ୍ଟଚିତ୍ରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ନବଗୁଞ୍ଜର ଏକ ପ୍ରିୟ ବିଷୟ ।[୨]
ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ଲିଖିତ ମହାଭାରତ ଛଡ଼ା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ମହାଭାରତରେ ନବଗୁଞ୍ଜରର କାହାଣୀ ମିଳେ ନାହିଁ । ଥରେ ଅର୍ଜୁନ ଗିରି ଉପରେ ତପ କରୁଥିବା ବେଳେ କୃଷ୍ଣ ନବଗୁଞ୍ଜର ଭାବେ ତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଉଭା ହୁଅନ୍ତି । ନବଗୁଞ୍ଜରର ବିଚିତ୍ର ରୂପ ଦେଖି ଅର୍ଜୁନ ପ୍ରଥମେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଚକିତ ଓ ଭୟଭୀତ ହୁଅନ୍ତି । କେବେ ନ ଦେଖିଥିବା ପ୍ରାଣୀ ଦେଖିବାରୁ ସେ ଧନୁ ଟେକି ତାକୁ ମାରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । ପରେ ଏହା ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ମାୟା ବୋଲି ବିଚାରି ଅର୍ଜୁନ ନବଗୁଞ୍ଜରକୁ ପ୍ରଣାମ କରନ୍ତି ।
ପୁରୀ ବଡ଼ଦେଉଳର ଉତ୍ତର ପାର୍ଶ୍ୱରେ ନବଗୁଞ୍ଜର ଓ ଅର୍ଜୁନଙ୍କ ଦୃଶ୍ୟ ଖୋଦିତ ହୋଇଛି ।[୩] ଗଞ୍ଜପା ପରମ୍ପରାରେ ମଧ୍ୟ ନବଗୁଞ୍ଜର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ସାଧାରଣତଃ ପୁରୀ ଓ ଗଞ୍ଜାମରେ ନବଗୁଞ୍ଜର ରଜା ଓ ଅର୍ଜୁନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥାଇ ଗଞ୍ଜପା ମିଳେ । ଏ ଶୈଳୀରେ ଅଙ୍କିତ ଗଞ୍ଜପାକୁ ମଧ୍ୟ ନବଗୁଞ୍ଜର କୁହନ୍ତି ।[୪][୫][୬]
ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]
- ↑ ଗାନ୍ଧୀ, ମାନେକା. "ପୌରାଣିକ ପକ୍ଷୀ". ଧରିତ୍ରୀ. Retrieved 6 March 2019.
- ↑ Cesarone, Bernard (2001). "Pata-Chitras of Orissa: An Illustration of Some Common Themes". journal. /www.asianart.com. Retrieved 2008-10-12.
- ↑ Starza, O. M. (1993). The Jagannatha Temple at Puri: Its Architecture, Art, and Cult. BRILL. p. 45. ISBN 9789004096738.
- ↑ Kishor Gordhandas (25 November 2007). "A Short History Of Ganjifa Cards". magazine. Epic India. Archived from the original on 2008-10-13. Retrieved 2008-10-12.
- ↑ "HISTORICAL NOTES". website. Geocities. Archived from the original on 2009-07-23. Retrieved 2008-10-12.
- ↑ "Asian Cards". website. Alta Carta. Retrieved 2008-10-12.