ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ର

ଉଇକିପିଡ଼ିଆ‌ରୁ
ଅଙ୍ଗକୋର ବାଟ, ଏକ ବିଶ୍ୱ ଧରୋହର ସ୍ଥଳ ଏବଂ ଦୁନିଆର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିରରୁ ଗୋଟିଏ। [୧] ଏହା କାମ୍ବୋଡିୟା ମନ୍ଦିର ବାହ୍ୟ ବିସ୍ତାରର ସର୍କଲ ଏବଂ ବର୍ଗକ୍ଷେତ୍ର ଗ୍ରେଡ ବାସ୍ତୁ କଳାକୁ ଜାଲି କରିଥାଏ ଯେପରି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତୀୟ ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି ।[୨]

ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ର ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ହିନ୍ଦୁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଟେ [୩] ଯାହା ଶାବ୍ଦିକ ରୂପରେ ବସ୍ତୁକଳାର ବିଜ୍ଞାନର ଅନୁବାଦ କରିଥାଏ । ଏହା ଭାରତୀୟ ଉପ ମହାଦ୍ୱୀପରେ ପାଇଥିବା ଗ୍ରନ୍ଥ ଅଟେ ଯାହା ଡିଜାଇନ, ଲେଆଉଟ, ମାପ, ଜମିର ପ୍ରସ୍ତୁତି, ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଜ୍ୟାମିତିର ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥାଏ ।[୪] ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ପାରମ୍ପରିକ ହିନ୍ଦୁ ସାମିଲ ଥାନ୍ତି ଏବଂ କିଛି ମାମଲାରେ ବୌଦ୍ଧ ବିଶ୍ୱାସର ଆବଶ୍ୟକତା,[୫] ଡିଯାଇନର ଉଦେଶ୍ୟ ପ୍ରକୃତି ସହିତ ବାସ୍ତୁକଳା, ସାରଞ୍ଚନାର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶର ପାରିବାରିକ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଜ୍ୟାମିତୀୟ ଯନ୍ତ୍ରର ଉପଯୋଗ କରୁଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ମାନ୍ୟତା, ସମମିତି ଏବଂ ଦେଶାତ୍ମକ ସଂଗ୍ରକ୍ଷଣ ସାମିଲ ହୋଇଥାଏ ।

ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ର ବାସ୍ତୁ ବିଦ୍ୟାର ଶାବ୍ଦିକ ଅଂଶ ଅଟେ, ପରେ ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ବାସ୍ତୁକଳା ଏବଂ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଉପରେ ବ୍ୟାପକ ଜ୍ଞାନ ରହିଥାଏ ।[୬] ବାସ୍ତୁ ବିଦ୍ୟା ଜ୍ଞାନ ବିଚାର ଏବଂ ଅବଧାରଣର ଏକ ସଂଗ୍ରହ ଅଟେ, ଲେଆଉଟ ଆରେଖର ସମର୍ଥନ ବିନା ଯାହା କଠୋର ନୁହେଁ । ଏହା ଛଡା ଏହି ବିଚାର ଏବଂ ଅବଧାରଣ ଅନ୍ତରୀକ୍ଷର ସଂଗଠନ ପାଇଁ ମଣ୍ଡଳ ଅଟେ ଏବଂ ଦୁହିଁଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ବନ୍ଧ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟର ଆଧାରରେ ଭବନମାନଙ୍କର ଏକ ଭବନ କିମ୍ବା ସଂଗ୍ରହ ଭିତରେ ତାଙ୍କର ଉପଯୋଗ ଏବଂ ବାସ୍ତୁର ସମସ୍ତ କପଡ଼ା ପାଇଁ ମଣ୍ଡଳ ଅଟେ ।[୬] ପ୍ରାଚୀନ ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ରର ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ମନ୍ଦିର (ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର)ର ଡିଜାଇନ ପାଇଁ ସାମିଲ ହୋଇଥାଏ [୭] ଏବଂ ଘର, ସହର , ସଡକ , ପାଣିର କାମ, ଦୋକାନ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସାର୍ବଜନିକ କ୍ଷେତ୍ରର ଡିଜାଇନ ଏବଂ ଲେଆଉଟ ପାଇଁ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ [୮][୯][୧୦]

ଆଧାର[ସମ୍ପାଦନା]

  1. "Angkor Temple Guide". Angkor Temple Guide. 2008. Archived from the original on 21 January 2012. Retrieved 31 October 2010.
  2. R Arya, Vaastu: The Indian Art of Placement, ISBN 978-0892818853
  3. Quack, Johannes (2012). Disenchanting India: Organized Rationalism and Criticism of Religion in India. Oxford University Press. p. 119. Retrieved 17 August 2015.
  4. "GOLDEN PRINCIPLES OF VASTU SHASTRA Vastukarta". www.vastukarta.com. Archived from the original on 2016-04-05. Retrieved 2016-05-08.
  5. Kumar, Vijaya (2002). Vastushastra. New Dawn/Sterling. p. 5. ISBN 978-81-207-2199-9.
  6. ୬.୦ ୬.୧ Vibhuti Sachdev, Giles Tillotson (2004). Building Jaipur: The Making of an Indian City. p. 147. ISBN 978-1861891372.
  7. George Michell (1988), The Hindu Temple: An Introduction to Its Meaning and Forms, University of Chicago Press, ISBN 978-0226532301, pp 21-22
  8. ଆଧାର ଭୁଲ: ଅଚଳ <ref> ଚିହ୍ନ; pka ନାମରେ ଥିବା ଆଧାର ଭିତରେ କିଛି ଲେଖା ନାହିଁ ।
  9. GD Vasudev (2001), Vastu, Motilal Banarsidas, ISBN 81-208-1605-6, pp 74-92
  10. Sherri Silverman (2007), Vastu: Transcendental Home Design in Harmony with Nature, Gibbs Smith, Utah, ISBN 978-1423601326